Brunei - Xứ sở hòa bình, xanh sạch, không tệ nạn

Brunei, viết đầy đủ là Negara Brunei Darussalam, nghĩa là "Chốn hòa bình", có diện tích 5.765 km2 (thứ 10 Asean, trên Singapore); dân số 420.000 người (ít nhất Asia); gồm 2 phần lãnh thổ tách rời trên đảo Borneo, giáp Malasia, Indonesia và biển Đông. Những năm gần đây, Brunei là điểm trung chuyển của du khách Việt; nối với Dubai (AUE), Kinabalu, Sibu, Kuching (Malaysia). 

Mới giành được độc lập từ Anh vào ngày 1/1/1984, “xứ sở hòa bình” nhanh chóng phát triển và trở thành “quốc gia lạ lùng” với bao điều thú vị.

Đầu tiên, Brunei chỉ có một sân bay là Brunei International Airport (BWN). Hành khách lên máy bay được sắp xếp lần lượt theo nhóm ghế, từ cuối lên đầu, trật tự và thuận lợi. Trước khi cất cánh và sau khi hạ cánh, phi hành đoàn mời hành khách cùng đọc kinh vài phút, cầu nguyện và cảm ơn thánh Ala đã phù hộ cho chuyến bay an toàn. 

Tại những quầy xuất nhập cảnh, có các bảng “All Asean”, “Foreigner”. Các nước Đông Nam Á là đại gia đình Asean, chứ không phải là Foreigner ở Brunei.

Thứ hai, dầu khí là thu nhập chủ yếu, chiếm 90% GDP của Brunei. Ở nhiều nơi, cả thành phố lẫn thôn quê, đều có thể bắt gặp những máy hút dầu tự động như trò chơi bập bênh của trẻ con. Giá xăng ở Brunei rẻ hơn nước đóng chai bình thường. 

Brunei là quốc gia đứng đầu thế giới về số lượng xe trên đầu người. Nhiều gia đình có 3 - 5 xe, mới nhìn cứ ngỡ gara. Có xe đi làm, xe đi chơi, xe đi chợ… Đây chính là nguyên nhân tạo khí thải Brunei nhiều hơn Bhutan. Xe hơi cá nhân quá nhiều nên rất ít xe công cộng. Taxi và xe buýt cả nước cộng lại chưa tới 100 chiếc.

Thứ ba, rừng ở Brunei chiếm 70% diện tích quốc gia. Cây và nhà giao thoa quấn quít, thân quen, mượt mà xanh. Phố giữa rừng và rừng đan xen phố. Hai bên đường bộ, đường thủy là rừng nguyên sinh mát mắt. 

Nhiều đoạn ở sân bay quốc tế Brunei phải rào lưới chắn để ngăn thú lạc đàn. Ulu Temburong, vườn quốc gia, rộng 550 km2 (gần bằng 1/10 diện tích quốc gia), là rừng mưa nhiệt đới, xanh vĩnh viễn (ever green) với 5 tầng: cỏ - bụi cây - dưới tán - tán - vượt tán; cộng hưởng, trao đổi năng lượng, tạo ra các loại vi sinh cung cấp dinh dưỡng cho cây.

Thứ tư, phải sử dụng nhiều phương tiện từ cano, thuyền temurai, white rafting và trekking để tiếp cận Temburong. Thú vị nhất là đoạn đường 7 km với 1.262 bậc thang gỗ và dốc lởm chởm lên đỉnh Pukit Patol cao 1.607 m. 

Ở độ cao 1.200 m; có 5 đài thưởng ngoạn (canopy walkway), làm bằng hợp kim nhôm hình vuông, mỗi cạnh gần 2 m, giữ bởi cáp cân bằng, cao 40 - 45 m, nối hành lang đài 1 – 5, dài 80 m. Mỗi lần lên xuống 2 người. Có thể đón cùng lúc 40 người để thỏa thích ngắm toàn cảnh rừng. Có cảm giác như đang bay giữa màu xanh vô tận. Trên đỉnh có loài khỉ mũi dài to lớn, các loại cây ăn thịt, loài hoa chuyên bẫy côn trùng...

Thứ năm, việc bảo vệ môi trường được thực hiện nghiêm ngặt. Sau mỗi nhóm khách đều có nhân viên đi theo vừa bảo vệ khách, vừa xử phạt các hành vi như hút thuốc, bẻ cây, hái hoa, xả rác… Các vi phạm có thể bị phạt tới 175 triệu đồng. 

Từ làng nổi, có thể ngược dòng Brunei. Ban ngày xem chim và vượn nâu giữa rừng đước nguyên sinh. Buổi tốt, xem đom đóm và cá sấu hoang dã săn mồi ban đêm. Phải có ống dòm chuyên dụng nhìn mới đã.

Thứ sáu, Brunei là quốc gia giàu có, GDP đầu người xếp thứ 5 thế giới với những phúc lợi mơ ước. Mọi người đều có nhà ở, xe hơi, việc làm... Dù bệnh gì và điều trị thế nào, viện phí chỉ 1 dollar Brunei (tương đương 17.500 VND). 

Giáo dục phổ thông miễn phí. Brunei có 4 trường đại học công lập với nhiều học bổng cho sinh viên giỏi. Người dân chỉ thích làm việc cho nhà nước vì được bao cấp trọn đời. Số ít chẳng thà lãnh trợ cấp thất nghiệp chứ không chịu làm thuê, cũng không thèm làm chủ. Nhà tù vắng ngắt vì tệ nạn xã hội là thứ hiếm.

Thứ bảy, làng nổi Kampong Ayer được xem là cổ và lớn nhất thế giới với lịch sử hơn 600 năm và hơn 20.000 dân cư. Làng có đầy đủ trường học, nhà thờ Hồi giáo, cơ quan hành chính, cây xăng, chợ… 

Những ngôi nhà sàn truyền thống, rộng 10 - 15 m, dài vài chục mét, tường chạm hoa văn, sàn trải thảm, phía trước có sân trồng hoa; nối với nhau bằng những cầu gỗ. Nhà nào cũng có thuyền và xe hơi riêng (gửi trên bờ). Riêng watertaxi hơn 550 chiếc. Dù đã hết sức cải thiện, dòng sông vẫn ngày càng ô nhiễm vì nước thải. Đây là điểm trừ duy nhất của Brunei.

Thứ tám, Brunei theo chế độ quân chủ chuyên chế. Hassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah, quốc vương giàu thứ 2 thế giới, lên ngôi từ năm 1967. Ông vừa là lãnh tụ Hồi giáo, Vua, Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Tài chính. Tài sản hơn 20 tỉ USD; có Airbus 340, 6 chuyên cơ, 2 trực thăng và hàng ngàn xe hơi đắt tiền, từ Rolls-Royce đến Ferrari. 

Istana Nurul Iman là cung điện lộng lẫy với giá trị khoảng 1,4 tỷ USD; có 1.788 phòng trên diện tích 200 ha, là nơi ở làm việc của hoàng gia.

Thứ chín, Hồi pháp cho phép đàn ông được lấy 4 vợ với điều kiện phải sống chung hòa thuận. Chồng được tự chọn người vợ đầu. Những vợ kế phải được các vợ chính thức đồng ý. Do được cưới tới mấy lần nên phòng cưới là không gian đẹp nhất trong các ngôi nhà truyền thống. Ngày nay, ít ai ở Brunei dám dũng cảm lấy và ở chung cùng 4 vợ. Phổ biến là một vợ một chồng. Quốc vương Bokiah hiện nay cũng chỉ có hoàng hậu (trước đây có 3 vợ).

Tiếp đến, Thứ Sáu là ngày cầu nguyện ở Brunei nên được nghỉ, chưa kể Chủ nhật. Phòng cầu nguyện luôn gần cạnh khu vực WC để vệ sinh thân thể trước khi đọc kinh. Nam nữ không học chung. Phụ nữ mặc áo choàng và trùm khăn kín mặt. Brunei cấm bán rượu, bia, thịt heo và một số hoạt động giải trí nhưng du khách vẫn được phục vụ có điều kiện. Có chợ ngày bán nông sản và hàng lưu niệm; chợ đêm bán hải sản tươi, siêu thị cao cấp và khu vui chơi đẳng cấp.

Thêm nữa, Tháng Ramadan (lịch Hồi giáo, thay đổi theo từng năm) người theo đạo Hồi nhịn ăn từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn. Sau thời gian này, được tha hồ ăn bù để nạp và tích lũy năng lượng. Du khách tránh ăn uống trước mặt những người đạo Hồi, trang phục lịch sự. 

Khi tiếp xúc với dân bản địa, tránh bắt tay quá chặt; không dùng ngón trỏ để chỉ mà dùng ngón cái với 4 ngón còn lại được nắm chặt. Kết thúc tháng Rammada, hoàng gia dành 3 ngày tiếp thần dân và du khách. Vua tiếp phái nam. Hoàng hậu tiếp phái nữ. Hoàng gia sẽ bắt tay, nhận lời chúc phúc, chúc lành lại, tặng socola hoặc lì xì.

Tiếp đến, Brunei được mệnh danh là xứ sở đền thờ Hồi giáo với hơn 100 thánh đường. Kiến trúc đặc trưng là mái hình chóp trắng - vàng, tường bằng gạch châu Âu, nền trải thảm Ả Rập, vàng dát khắp chốn và những chùm đèn pha lê nặng vài ba tấn. Linh thiêng nhất là đền thờ Hồi giáo Umar Ali Saifuddeien, xây dựng từ 1958 - đỉnh mái vòm dát vàng, lúc nào cũng tấp nập tín đồ. Lộng lẫy nhất là thánh đường Hassanil Bolkiah, hoàn thành vào năm 1994, kinh phí lên tới hàng tỷ USD.

Ngoài ra, Khách sạn nổi tiếng nhất Brunei là The Empire Hotel & Country Club với đẳng cấp 6 sao, rộng 180 ha; có 443 phòng. Phức hợp này có đủ các dịch vụ từ sân golf, ngân hàng, rạp chiếu phim, siêu thị, phòng tập thể hình… Hồ bơi liên hoàn rộng tới mấy ha, có thể chèo kayak dạo chơi. 

Nhiều nhân vật nổi tiếng thế giới đến đây lưu trú như Cựu chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, Cựu tổng thống Mỹ Bill Clinton... Phòng Kingroom, nơi vua Bokiah thường đến nghỉ, có giá 25.000 dollar Brunei. Hiện nay, phòng standard hướng biển, giá khuyến mãi chỉ còn khoảng 200 USD.

Cuối cùng, ngoài các thánh đường Hồi giáo hoành tráng, các bảo tàng sống động, làng nổi xưa và đông nhất thế giới; Brunei còn nhiều điểm tham quan kỳ thú. Đó là các khu bảo tồn thiên nhiên đa dạng, là công viên giải trí Jerudong Theme với đủ trò thú vị. 

Chợ Kg Kianggeh bán hàng lưu niệm, nông sản và trái cây. Sầu riêng Brunei bé tẹo, cơm màu nâu đỏ, vị sáp, bán từng rọ. Hai loại rau bán ở chợ nhiều nhất là đọi choại và lá khoai mì. Chợ đêm Gadong toàn hải sản tươi, nướng thơm điếc mũi. Hàng nông, thủy sản của Brunei siêu sạch, toàn chuẩn Globalgap. Hàng hiệu có The Mall…

Brunei thanh bình, xanh, sạch, không có tệ nạn; tha hồ cho du khách nghỉ dưỡng và trải nghiệm.

* Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả Nguyễn Văn Mỹ, Chủ tịch Lửa Việt Tours