Chương trình phục hồi kinh tế 2 năm tới có quy mô gần 350.000 tỷ đồng

Chính phủ vừa trình dự thảo Nghị quyết chính sách tài khoá, tiền tệ để hỗ trợ chương trình phục hồi kinh tế, phát triển kinh tế - xã hội tại kỳ họp Quốc hội bất thường sáng 4/1/2022.

Thừa uỷ quyền Chính phủ, Bộ trưởng Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, quy mô thực hiện chương trình phục hồi và phát triển kinh tế trong năm 2022 – 2023 gần 350.000 tỷ đồng.

Theo đó, Chính phủ đề xuất chi cho mở cửa nền kinh tế gắn với đầu tư nâng cao năng lực y tế, phòng, chống dịch bệnh khoảng 60.000 tỷ đồng.

Khoản chi cho bảo đảm an sinh xã hội, hỗ trợ việc làm là 53.150 tỷ đồng; hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh khoảng 110.000 tỷ. Khoảng 114.000 tỷ đồng sẽ được dùng để phát triển kết cấu hạ tầng, khơi thông nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển.

Ngoài ra chương trình còn huy động từ các quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước khoảng 10.000 tỷ đồng.

Chi tiết chương trình phục hồi và phát triển kinh tế 2 năm tới

Giải pháp tài khoá sẽ có tổng quy mô 291.000 tỷ đồng, gồm hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách thông qua tăng bội chi 240.000 tỷ đồng; tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách năm 2021 hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động 6.600 tỷ đồng; gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất cho doanh nghiệp năm 2022 là 6.000 tỷ đồng và phát hành trái phiếu Chính phủ bảo lãnh cho Ngân hàng chính sách xã hội là 38.400 tỷ đồng; tiếp tục miễn, giảm thuế khoảng 64 nghìn tỷ đồng trong năm 2022...

Chính sách tiền tệ khoảng 46.000 tỷ đồng sẽ tập trung giải pháp để điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ lãi suất, tiếp tục tiết giảm chi phí quản lý để phấn đấu giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5-1% trong 2 năm; cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi suất...

Ông Nguyễn Chí Dũng cho rằng, chương trình lần này có quy mô đủ lớn, tác động cả cung - cầu và sẽ xác định đúng đối tượng cần hỗ trợ, tránh lãng phí nguồn lực. 

Những giải pháp trong chương trình được thiết kế có khả năng hấp thụ nhanh, dễ thực hiện, kiểm tra và giám sát sẽ tạo động lực tăng trưởng mới, tăng năng suất cạnh tranh, tính tự chủ nền kinh tế trong trung, dài hạn.

Ngoài ra, chương trình này cũng sẽ giúp khôi phục nhanh chuỗi sản xuất, cung ứng, lao động, thúc đẩy các động lực tăng trưởng với mục tiêu bình quân 6,5 - 7% một năm trong 5 năm tới.

Để có nguồn lực thực hiện chương trình tổng thể phục hồi kinh tế, xã hội trong 2 năm tới, Chính phủ đề xuất tăng bội chi ngân sách, với tổng số tiền 24.000 tỷ đồng trong 2 năm 2022 – 2023.

Trong đó, mức bội chi năm 2022 dự kiến tăng lên 5,08% GDP, tức tăng 1,1% GDP so với dự toán ngân sách 2022 đã được Quốc hội thông qua. Số tiền ước tăng khoảng 102.800 tỷ đồng.

Nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách Nhà nước bình quân giai đoạn 2021-2025 có thể cao hơn 25%; tổng mức vay, trả nợ của ngân sách Trung ương có thể cao hơn kế hoạch tài chính 5 năm đã được Quốc hội phê duyệt và kỳ hạn trái phiếu Chính phủ bình quân thấp hơn 9 năm.

Ngân sách Nhà nước có thể vay các nguồn tài chính hợp pháp khác phù hợp và hoàn trả khi có nguồn, ví dụ nguồn từ kế hoạch tài chính - ngân sách Nhà nước hàng năm. Bộ Tài chính phát hành trực tiếp trái phiếu Chính phủ cho Ngân hàng Nhà nước.

Tăng hạn mức bảo lãnh Chính phủ đối với trái phiếu phát hành trong nước của Ngân hàng Chính sách Xã hội tối đa 38.400 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đề xuất các khoản chi ủng hộ, tài trợ của doanh nghiệp, tổ chức cho phòng, chống dịch được tính vào chi phí được trừ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp. Khoản được đề nghị không tính thuế thu nhập doanh nghiệp là tiền mặt hoặc hiện vật hỗ trợ.

Làm rõ hơn quy mô của các chính sách hỗ trợ

Thẩm tra tờ trình Chính phủ sau đó, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, Chính phủ cần làm rõ hơn quy mô của các chính sách hỗ trợ. Ngoài ra, cơ quan thẩm tra còn đề nghị đánh giá tác động đầy đủ, nhiều chiều của việc thực hiện các chính sách nêu trên đến tăng trưởng kinh tế, cân đối vĩ mô, lạm phát, nợ xấu...

Cơ quan thẩm tra cũng muốn rõ hơn tác động tới lạm phát, nợ xấu của các chính sách này. "Cần tính toán kỹ dư địa chính sách trong thời gian triển khai chương trình và trong cả giai đoạn 2021-2025 để làm rõ khả năng ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và an ninh tài chính quốc gia", ông Thanh lưu ý. 

Về chính sách thuế, đa số ý kiến thống nhất với chủ trương miễn, giảm một số loại thuế, phí, trong đó thống nhất chính sách giảm thuế giá trị gia tăng 2% áp dụng cho các mặt hàng chịu thuế suất 10% nhưng đề nghị rà soát đối tượng áp dụng; cần tập trung vào các ngành, lĩnh vực cần được kích cầu, có tác dụng lan tỏa, cần loại trừ các sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Bên cạnh đó, ông Thanh cho biết, phần lớn các ý kiến của Uỷ ban Kinh tế khi thẩm tra cho rằng, huy động xã hội hóa trong giai đoạn tới chưa được đánh giá kỹ lưỡng. Chưa kể, việc tính toán chi phí thực tế được khấu trừ có nhiều rủi ro như giá kit test xét nghiệm hoặc giá trị tài trợ thông qua vật tư, thiết bị y tế bị đẩy giá lên cao thời gian vừa qua... Do đó, Uỷ ban Kinh tế đề nghị thực hiện theo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp.

Trong khi đó, cũng có ý kiến việc cho phép loại trừ chi phí ủng hộ phòng, chống Covid-19 và không tính thuế thu nhập doanh nghiệp khoản chi này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức tiếp tục ủng hộ, huy động thêm nguồn lực chống dịch. Vì thế, các ý kiến này đồng tình với đề xuất của Chính phủ, nhưng chỉ những khoản hỗ trợ bằng tiền mới được loại trừ, không tính thuế thu nhập doanh nghiệp.

Cũng theo ông Thanh, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc quy mô, liều lượng của việc miễn, giảm thuế. Bởi, những biện pháp hỗ trợ thông qua thuế sẽ có tác dụng ngay đến doanh nghiệp và người dân.

Nhiều ý kiến đề nghị tăng thuế với giao dịch chứng khoán, bất động sản, lĩnh vực kinh doanh trên nền tảng kỹ thuật số hoặc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với một số mặt hàng cần hạn chế tiêu dùng.

Về chính sách hỗ trợ lãi suất, đa số ý kiến nhất trí, tuy nhiên cần tập trung vào một số ngành, lĩnh vực quan trọng, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi hoặc được bảo lãnh tín dụng; chú trọng khoản vay tạo dư địa cho phục hồi và phát triển như việc cải tạo chung cư cũ; xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân thuê và thuê mua…; quy định rõ đối tượng, phạm vi, điều kiện vay vốn; kiểm soát chặt chẽ, tránh trục lợi chính sách.

Về huy động nguồn lực, ông Thanh cho rằng cần nghiên cứu, làm rõ một số vấn đề như báo cáo rõ tính khả thi của nguồn vốn vay ODA, ưu đãi nước ngoài theo hình thức hỗ trợ ngân sách để huy động ngay trong 2 năm 2022-2023; phát hành trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ chỉ thực hiện trong trường hợp cấp bách và phải báo cáo cấp có thẩm quyền.