Có nên đặt niềm tin vào các thị trường tài chính trong năm 2018?

Bạn còn nhớ trò chơi với chiếc dây chun hồi còn nhỏ? Bạn ra sức kéo viên đá khỏi chiếc dây chun và dường như không có gì xảy ra. Nhưng đến một lúc nào đó, dây quá căng và viên đá có thể sẽ bật lên và làm đau bạn.

Một ngày nào đó, một điều tương tự sẽ xảy ra ở các thị trường tài chính. 

Kể từ năm 2009, thị trường đã được trợ giúp bởi sự can thiệp sâu của các ngân hàng trung ương; lãi suất ngắn hạn đã bị hạ xuống mức thấp kỷ lục, trong khi lợi tức trái phiếu giảm sâu. 

Mặc dù đôi khi dao động, nhưng nhìn chung thị trường chứng khoán đã liên tục tăng điểm.Tính đến cuối năm 2017, thị trường chứng khoán Mỹ đã đạt được chu kỳ tăng giá thứ hai liên tục (sau giai đoạn 1987-2000), theo Bank of America.

Các ngân hàng trung ương đang dần dần rút khoản hỗ trợ của mình. Đây là quá trình vất vả; bởi các ngân hàng trung ương không muốn ‘kéo chiếc dây chun’ quá mạnh. Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) lần đầu tiên tăng lãi suất vào tháng 12/2015; và chỉ mới bắt đầu tiến hành thu hẹp bảng cân đối tài chính. Trong khi Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) dự kiến sẽ giảm mua tài sản hàng tháng vào năm 2018.

Việc rút các gói kích thích tiền tệ phản ánh sự tin tưởng rằng nền kinh tế thế giới đang tăng trưởng với tốc độ ổn định, với mức tăng GDP 3,7% cho năm 2018. 

Các thị trường mới nổi đang dẫn đầu, sau một thập kỷ gặp rắc rối do giá hàng hóa giảm. Vì vậy, câu hỏi lớn đặt ra là liệu sự tăng trưởng đó có thể được duy trì nếu không có sự trợ giúp của các ngân hàng trung ương?

Câu trả lời phần lớn sẽ phụ thuộc vào Trung Quốc, nơi các nhà chức trách đang cố gắng cắt giảm công suất sản xuất và chuyển sang chiến lược tăng trưởng chậm hơn nhưng không vướng phải các căng thẳng tài chính.

Về chính sách của Mỹ, khi tổng thống Donald Trump nhậm chức vào tháng 1/2017, những người lạc quan đã hy vọng những lời hứa hẹn cắt giảm thuế và tăng chi tiêu cho cơ sở hạ tầng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong khi những người bi quan lại lo ngại rằnh những xu hướng bảo hộ thương mại của ông sẽ làm tổn hại đến kinh tế toàn cầu. Nhưng cho đến nay, ông đã chưa đạt được bước tiến nào đáng kể xét theo cả hai khía cạnh.

Nhưng với cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Quốc hội vào tháng 11/2018, đảng Cộng hòa có thể sẽ chịu nhiều áp lực để đưa ra một số biện pháp cho những định hướng của họ; như hủy chính sách đối với người nhập cư (Dreamers) hay bảo hộ thương mại sẽ không được các nhà đầu tư hoan nghênh.

Các vấn đề địa chính trị cũng là yếu tố lớn tác động tới thị trường. Các điểm nóng tiềm ẩn bao gồm chương trình hạt nhân của Iran và Triều Tiên, các tranh chấp giữa Trung Quốc và các nước láng giềng trên biển Đông và các cuộc chiến tranh ở Syria và Yemen. 

Trong khi đó, châu Âu đang chứng kiến những mâu thuẫn trong quá trình đàm phán Brexit và các đảng chống châu Âu có thể chiến thằng cuộc bầu cử ở Ý. Sự thất bại của bà Marine Le Pen trong cuộc bầu cử tổng thống Pháp vào tháng 5/2017 đã thuyết phục một số nhà đầu tư rằng dấu hiệu của chủ nghĩa dân túy đã chiến thắng, nhưng cuộc bầu cử của Áo và Đức vào mùa thu cho thấy rằng quan điểm này có thể bị đảo ngược.

Kể từ năm 1990, các nhà đầu tư đã kết luận rằng các yếu tố chính trị có thể ảnh hưởng trong ngắn hạn nhưng sau đó sẽ bị quên lãng; tuy nhiên lịch sử từ nửa sau thế kỷ 20 cho thấy điều này không phải lúc nào cũng đúng.

Hàng năm, các thị trường tài chính đều phải đối mặt với những lo ngại và rủi ro. Tuy nhiên, đến cuối cùng thì năm 2018 có thể cũng sẽ trở thành một năm thành công. Nhưng trước đó, thị trường sẽ vẫn phải vượt qua một số khó khăn. 

Một ngày nào đó, lợi tức trái phiếu sẽ bắt đầu tăng và giá trái phiếu sẽ giảm, tạo ra những vấn đề tiềm ẩn đối với thị trường nợ; các nhà đầu tư đã đổ tiền vào thị trường này để tìm kiếm lợi nhuận nhưng khả năng thanh khoản dường như sẽ không đủ để họ có thể thoát khỏi thị trường đó.

Có nhiều bằng chứng cho thấy thị trường sẽ cởi mở hơn, đặc biệt là sự phát triển của hình thức đầu tư mới - phát hành tiền ảo lần đầu (ICO) trong đó các đồng tiền kỹ thuật số được phát hành trên một số kênh phân phối như nền tảng blockchain.

Trong năm 2018, tăng trưởng kinh tế toàn cầu vẫn tiếp tục; lạm phát không phải là một mối đe dọa cho các ngân hàng trung ương để phải thắt chặt chính sách; và tỷ suất lợi nhuận vẫn mạnh. Theo Société Générale, một ngân hàng của Pháp, các nhà phân tích dự báo tăng trưởng lợi nhuận hàng năm trong nửa đầu năm 2018 là 10% đối với các công ty thuộc chỉ số S&P 500.

Các nhà đầu tư sẽ bắt đầu một năm mới với tâm thế đầy lạc quan nhưng nhiều đánh giá cho thấy họ đang có phần quá tự tin.