Phát triển bền vững

Đảm bảo tài chính cho công tác bảo vệ môi trường

Phạm Sơn Thứ ba, 30/11/2021 - 08:00

Công cuộc bảo vệ môi trường, ngăn ngừa và thích ứng với biến đổi khí hậu đòi hỏi nguồn tài chính lớn hơn, đầu tư hiệu quả hơn để đạt được các mục tiêu cần thiết.

Các chuyên gia thảo luận tại Tọa đàm "Việt Nam và những cam kết tại COP26–Góc nhìn Kinh tế Môi trường". Ảnh: KTMT.

2 vùng đồng bằng rộng lớn ở miền Bắc và miền Nam là 2 khu vực tập trung đông dân cư cũng như các thành phố lớn, đóng vai trò quan trọng, làm đầu tàu cho kinh tế đất nước phát triển.

Tuy nhiên, nhiều dự báo được đưa ra, 2 vùng đồng bằng này đang đứng trước nguy cơ khủng khiếp đến từ biến đổi khí hậu, khi Việt Nam là một trong số 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do mực nước biến dâng. 1/3 diện tích đồng bằng của Việt Nam có nguy cơ chìm trong nước biển.

Cùng với những thực trạng tiêu cực như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, rồi tiếng ồn, ánh sáng… gây ra nhiều hệ quả tới đời sống cũng như hoạt động kinh tế xã hội, chúng ta hiểu ra lời tuyên bố “không đánh đổi môi trường lấy kinh tế” không phải là hô hào, khẩu hiệu, mà là một thực tế mang tính tất yếu.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong nhận xét, bảo vệ môi trường là nền tảng quan trọng, có thể nói là thiếu yếu với công cuộc phát triển bền vững của toàn nhân loại.

Đóng vai trò quan trọng như vậy, tuy nhiên, thực tế công tác bảo vệ môi trường đang không được quan tâm đúng mức, thể hiện rõ qua nguồn vốn đầu tư cho công tác bảo vệ môi trường.

Theo thông tin từ Bộ Tài nguyên và môi trường, năm 2019, tổng ngân sách đầu tư cho hoạt động môi trường chỉ khoảng trên dưới 1% ngân sách. Cùng với số vốn điều lệ của Quỹ Bảo vệ môi trường chỉ có 1.000 tỷ đồng, là những con số “rất ít ỏi và mang tính tượng trưng”.

Đầu tư công đóng vai trò dẫn dắt nhưng lại rất hạn chế, hiển nhiên đầu tư từ phía doanh nghiệp cũng không cao. Ông Phong cho biết, hơn 90% doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp vừa và nhỏ, không đủ tiềm lực để đầu tư bảo vệ môi trường.

Thậm chí, có nhiều trường hợp đầu tư xây dựng hệ thống xử lý ô nhiễm, bảo vệ môi trường nhưng chỉ “xây xong để đấy” vì không có đủ nguồn lực vận hành. Vốn nước ngoài cũng không có nhiều, hỗ trợ chỉ khoảng vài trăm nghìn USD, còn lại là vốn vay nhưng cũng không phải là vay ưu đãi.

Giải pháp nào cho đầu tư vào môi trường

Đảm bảo tài chính cho công tác bảo vệ môi trường
TS. Nguyễn Minh Phong, chuyên gia kinh tế. Ảnh: KTMT.

Thực tế đặt ra, cần có một cơ chế mới để huy động vốn đầu tư vào công tác bảo vệ môi trường, ngăn ngừa và thích ứng với biến đổi khí hậu. Theo ông Phong, đối với Nhà nước, cần có chính sách huy động vốn bằng tín dụng xanh, trái phiếu xanh, đồng thời nhân danh COP26 để xin tài trợ từ quốc tế.

Mặt khác, cần phát huy nguồn vốn tự nhiên, cho phép tư nhân tự thành lập các quỹ bảo vệ môi trường, với tiêu chí đảm bao minh bạch, công khai. Nguồn vốn kiều hối cũng đóng vai trò quan trọng.

PGS.TS Nguyễn Thế Chinh, Phó chủ tịch Viện Kinh tế môi trường Việt Nam (VIASEE) nhận xét, Việt Nam phải tạo điều kiện để doanh nghiệp, người dân đầu tư vào bảo vệ môi trường.

“Nhà nước đừng ôm quá nhiều, thành ra đầu tư dàn trải, khó quản lý, kém hiệu quả. Phải vận dụng cơ chế thị trường. Tư nhân mới đóng vai trò chính, vai trò của Nhà nước là tạo cơ chế”, ông Chinh nhấn mạnh.

Cơ chế thị trường đối với bảo vệ môi trường sẽ hoạt động theo hướng người hưởng lợi chi trả dịch vụ, người gây ô nhiễm phải trả phí khắc phục. Thị trường hoạt động như một cơ chế thanh lọc tự động, khuyến khích doanh nghiệp có trách nhiệm tham gia, đồng thời loại bỏ dần những doanh nghiệp vô trách nhiệm.

Những công cụ như thị trường hạn ngạch carbon hay trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) cũng được xây dựng dựa trên thị trường. Những công cụ này tạo ra nguồn tài chính ổn định cho công tác bảo vệ môi trường, xử lý chất thải cũng như thực hành bền vững hóa ở các doanh nghiệp.

Bên cạnh việc tìm kiếm nguồn vốn, theo PGS.TS Bùi Thị An, Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên môi trường và phát triển cộng đồng, cần thiết phải có sự định hướng trong hoạt động đầu tư cho môi trường sao cho hiệu quả, bắt đầu là từ công nghệ.

“Chúng ta phải tập trung vào công nghệ sạch, công nghệ tiên tiến để chống biến đổi khí hậu, thay vì cứ phải chọn công nghệ rẻ. Bắt đầu phải từ Quốc hội, quyết không cho phép công nghệ bẩn, công nghệ rác của quốc tế”, bà An nhấn mạnh.

Áp lực tăng cao từ già hóa dân số: Hướng đi nào cho Việt Nam?

Áp lực tăng cao từ già hóa dân số: Hướng đi nào cho Việt Nam?

Phát triển bền vững -  2 ngày

Tốc độ già hóa dân số nhanh và mức thu nhập trung bình khiến Việt Nam phải đối mặt với bộ ba thách thức về tài khóa, tài chính và xã hội.

Tăng cường hợp tác Việt Nam - EU cùng kiến tạo tương lai bền vững

Tăng cường hợp tác Việt Nam - EU cùng kiến tạo tương lai bền vững

Phát triển bền vững -  2 ngày

Tăng trưởng bền vững trong tương lai chỉ có thể dựa vào tính bền vững, khả năng phục hồi và đổi mới sáng tạo thông qua các quan hệ đối tác hỗ trợ sâu sắc hơn.

Grab Việt Nam và Dat Bike hỗ trợ tài xế chuyển đổi xanh

Grab Việt Nam và Dat Bike hỗ trợ tài xế chuyển đổi xanh

Phát triển bền vững -  3 ngày

Grab Việt Nam và Dat Bike sẽ giúp các tài xế công nghệ tiếp cận và chuyển đổi sang phương tiện giao thông thân thiện với môi trường một cách dễ dàng hơn.

SMEs cần thực thi ESG sớm nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi

SMEs cần thực thi ESG sớm nếu không muốn bị loại khỏi cuộc chơi

Phát triển bền vững -  6 ngày

ESG không còn là cuộc chơi của ông lớn, mà là tấm hộ chiếu giúp SMEs chứng minh năng lực, tạo niềm tin và mở đường bước vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Định mốc vận hành sàn giao dịch carbon

Định mốc vận hành sàn giao dịch carbon

Phát triển bền vững -  1 tuần

Sàn giao dịch carbon sẽ được vận hành thí điểm vào năm 2026, đặt dấu mốc cho sự hình thành thị trường carbon tại Việt Nam.

Thủ tướng: Nếu duy trì đà sẽ đạt tăng trưởng trên 8% trong năm 2025

Thủ tướng: Nếu duy trì đà sẽ đạt tăng trưởng trên 8% trong năm 2025

Leader talk -  6 giờ

Thủ tướng nêu rõ, mục tiêu lớn nhất thời gian tới là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Giải bài toán vốn cho doanh nghiệp bắt sóng đầu tư công

Giải bài toán vốn cho doanh nghiệp bắt sóng đầu tư công

Leader talk -  10 giờ

Sóng đầu tư công mang tới cơ hội vàng cho nền kinh tế, nhưng dòng vốn khổng lồ dường như chưa thể chảy đến mọi ngóc ngách của chuỗi cung ứng.

Ra mắt Cổng Pháp luật quốc gia

Ra mắt Cổng Pháp luật quốc gia

Tiêu điểm -  15 giờ

Cổng Pháp luật quốc gia là nền tảng pháp lý cấp quốc gia, cung cấp hệ thống văn bản pháp luật chính thống, diễn giải và hỗ trợ tra cứu theo thời gian thực.

Vietjet vào top thương hiệu hàng không giá trị nhất ASEAN 2025, dẫn đầu ngành tại Việt Nam

Vietjet vào top thương hiệu hàng không giá trị nhất ASEAN 2025, dẫn đầu ngành tại Việt Nam

Doanh nghiệp -  1 ngày

Vietjet vừa được Brand Finance, tổ chức định giá thương hiệu hàng đầu thế giới, vinh danh trong top các hãng hàng không có giá trị thương hiệu lớn nhất Đông Nam Á và là thương hiệu hàng không giá trị nhất Việt Nam năm 2025.

Thông xe đường Liên Phường, kết nối giao thông cửa ngõ phía Đông TP.HCM

Thông xe đường Liên Phường, kết nối giao thông cửa ngõ phía Đông TP.HCM

Tiêu điểm -  1 ngày

Đường Liên Phường đưa vào vận hành không chỉ góp phần giảm tải cho cửa ngõ phía Đông, mà còn định hình lại mạng lưới giao thông khu vực, tạo động lực phát triển hạ tầng và diện mạo đô thị hiện đại cho thành phố.

Khai trương trung tâm giải pháp nội thất MComplex

Khai trương trung tâm giải pháp nội thất MComplex

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Bên cạnh vai trò là không gian trưng bày sản phẩm, MComplex đặt mục tiêu trở thành điểm hẹn mới của ngành nội thất và kiến trúc Việt Nam.

Đạm Cà Mau định hình ba trụ cột tăng trưởng mới

Đạm Cà Mau định hình ba trụ cột tăng trưởng mới

Doanh nghiệp -  1 ngày

Các quyết sách ban hành thể hiện tầm nhìn chiến lược và tinh thần đổi mới của ban lãnh đạo, đồng thời củng cố niềm tin của cổ đông, đối tác và nhà đầu tư.