Dịch tả lợn châu Phi đã giết chết 1,2 triệu con tại Việt Nam và vẫn chưa dừng lại

Việt Nam hiện là nước có tổng đàn lợn đứng thứ 7 thế giới, sản lượng thịt lợn thứ 6 thế giới và ngành chăn nuôi đóng góp 5% GDP. Tuy nhiên, bệnh dịch tả lợn châu Phi đang làm ảnh hưởng tới giá cả và lượng tiêu thụ trong nước, xuất khẩu của mặt hàng này.

Theo số liệu của Cục thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tính đến ngày 12/5/2019, bệnh dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại gần 2.300 xã, 204 huyện của 29 tỉnh, thành phố. Tổng số lợn bệnh và tiêu hủy trên 1,2 triệu con, chiếm khoảng trên 4% tổng đàn lợn của cả nước. 

Trong đó, gần đây, Đồng Nai là tỉnh cung cấp trên 40% sản lượng thịt lợn cho TP.HCM cũng đã xuất hiện ổ bệnh.

Đáng chú ý, đã có 29 xã thuộc 12 tỉnh có dịch bệnh đã qua 30 ngày nhưng sau lại phát sinh lợn bệnh, gần đây nhất là tại tỉnh Bắc Kạn. Bên cạnh đó, ở các nước xung quanh, bệnh dịch đã bùng phát trở lại tại Hồng Kông.

Trước diễn biến phức tạp và nguy cơ lây lan trên diện rộng của dịch tả lợn châu Phi, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sáng nay đã tổ chức hội nghị trực tuyến đánh giá tình hình và triển khai các giải pháp phòng chống dịch tả lợn châu Phi.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Nguyễn Xuân Cường cho biết, ngành chăn nuôi lợn trên thế giới và Việt Nam chưa bao giờ phải đối mặt với một loại dịch cực kỳ nguy hiểm, rất nan giải, phức tạp và tốn kém trong phòng chống, đặt biệt là thiệt hại về kinh tế lớn nhất từ trước đến nay.

Kể từ khi dịch bệnh xuất hiện tại các nước lân cận vào tháng 8/2018 đến nay, Việt Nam đã chủ động phòng chống dịch bệnh. Thủ tướng đã chỉ đạo sát sao, bộ cũng đã xây dựng các kịch bản đối phó. Sau khi dịch bệnh xảy ra, đã áp dụng mọi biện pháp từ văn bản pháp luật đến các khâu xử lý cụ thể. Tuy nhiên, điều trớ trêu là chưa có vắc xin điều trị và tốc độ lây lan dịch bệnh rất nhanh.

Bộ trưởng lưu ý, bên cạnh những địa phương làm tốt thì vẫn có những nơi, những khâu làm chưa tốt. Dự báo, bệnh sẽ tiếp tục lan truyền phức tạp, công tác chỉ đạo phải siết lại để hạn chế thấp nhất thiệt hại gây ra, giảm nguy cơ lây lan, đặc biệt trong khu chăn nuôi lớn.

Đánh giá về những hạn chế trong phòng, chống dịch bệnh thời gian qua, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Phùng Đức Tiến cho biết, việc tổ chức triển khai ở nhiều địa phương còn gặp nhiều khó khăn, bất cập.

Chăn nuôi hộ gia đình, nhỏ lẻ ở nước ta có trên 2,5 triệu hộ chăn nuôi lợn, mật độ chăn nuôi rất cao, đan xen trong các khu dân cư, nhất là tại các địa phương thuộc khu vực đồng bằng sông Hồng. Do vậy việc thực hiện các biện pháp an toàn sinh học, ngăn chặn các yếu tố làm lan truyền bệnh mầm bệnh như chuột, gián và các loại côn trùng khác... để cắt đứt các nguồn lây nhiễm là rất khó.

Mặt khác, diễn biến thời tiết hiện nay rất phù hợp cho dịch bệnh lây lan ở các vùng miền của cả nước. 

Công tác chủ động giám sát phát hiện, báo cáo và công bố dịch bệnh chưa kịp thời. Chính quyền và các cơ quan chuyên môn còn chủ quan, lơ là, không nắm rõ thông tin dịch bệnh, chưa tổ chức chống dịch, dẫn đến trường hợp người dân bán chạy lợn bệnh làm lây lan dịch bệnh.

Việc tổ chức tiêu hủy lợn bệnh, lợn chết chưa kịp thời, chưa triệt để. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, mặc dù đã có nhiều văn bản chỉ đạo, một số địa phương vẫn chưa tổ chức tiêu hủy lợn bệnh, lợn chết trong vòng 24 giờ kể từ khi phát hiện; có trường hợp chưa kịp bố trí lực lượng tiêu hủy lợn, để lợn chết trong chuồng quá thời gian quy định, người chăn nuôi tự tiêu hủy, vứt xác lợn ra môi trường.

Tại nhiều nơi, kỹ thuật tiêu hủy không bảo đảm, lợn bệnh được vận chuyển từ hộ chăn nuôi đến nơi tiêu hủy bằng các phương tiện thô sơ nhưng không có bạt hay nilon để lót, che đậy, dẫn đến các chất thải, phân lợn, các loại dịch tiết, thậm chí cả máu lợn rơi vãi ra môi trường.

Bên cạnh đó, lực lượng tham gia giết hủy lợn chưa được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật nhằm giảm thiểu sự phát tán và lây lan mầm bệnh trong quá trình tiêu hủy; các phương tiện, dụng cụ, quần áo của người tham gia tiêu hủy lợn chưa bảo đảm yêu cầu vệ sinh, sát trùng tiêu diệt mầm bệnh, làm lây lan dịch bệnh.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, các địa phương chưa thực sự chống dịch hiệu quả. Công tác vệ sinh, sát trùng, tiêu độc chưa đáp ứng yêu cầu; phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ, gây khó khăn cho công tác phòng, chống dịch bệnh. Cá biệt có trường hợp chính quyền phó mặc cho nhân viên thú y xã tự kiểm tra, tự lo vôi bột, tự phun thuốc sát trùng và tự tổ chức tiêu hủy.

Kết luận cuộc họp, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nêu rõ, từ thực tế diễn biến cho thấy dịch tả lợn châu Phi đang rất nghiêm trọng, các biện pháp phòng chống chưa hiệu quả, bố trí kinh phí còn chậm. Ông cho rằng việc hỗ trợ người dân chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra, nên chưa khuyến khích người dân tích cực phòng chống dịch.

Trước thông tin về tình trạng xác lợn chết trôi trên kênh hay có địa phương không còn chỗ chôn lợn bệnh, Phó thủ tướng yêu cầu các tỉnh, thành kiểm tra và xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân để xảy ra tình trạng này.

Thêm nữa, yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì xây dựng cơ chế hỗ trợ và tổ chức thực hiện việc thu mua, giết mổ lợn ngay khi đến lứa, giảm nguy cơ mắc bệnh và cấp trữ đông, cân đối nguồn thịt lợn các tháng cuối năm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các địa phương, doanh nghiệp, người dân quyết liệt hơn nữa trong phòng, chống dịch.