Với mạng lưới hơn 150.000 cổng sạc đã đi vào hoạt động và mục tiêu đạt 500.000 cổng trong vài năm tới, Việt Nam đang vươn lên thành một trong những quốc gia có mật độ trạm sạc, cổng sạc xe điện hàng đầu khu vực.
Tốc độ phát triển hạ tầng chóng mặt được xem là thành nền tảng cho cam kết chuyển đổi sang giao thông xanh của Chính phủ.
Cuộc cách mạng hạ tầng này mang đậm dấu ấn của các tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp tư nhân, tiên phong là V-Green (thuộc Vingroup), đơn vị đã nhanh chóng phủ sóng mạng lưới trạm sạc trên quy mô toàn quốc.
Theo sau đó là sự tham gia của các doanh nghiệp như PVOIL, PV Power qua các chương trình hợp tác, cùng một số đơn vị khác như TMT Motors, Dat Bike và EBOOST cũng đã công bố kế hoạch đầu tư, báo hiệu một thị trường đầy tiềm năng.
Sự đi đầu của các doanh nghiệp lớn là một động lực quan trọng, giúp giải quyết bài toán nan giải về hạ tầng cho xe điện. Tuy nhiên, đằng sau tốc độ phát triển ấn tượng là mối lo ngại sâu sắc đang hình thành trong cộng đồng doanh nghiệp, về một sân chơi chưa thực sự "bình đẳng".
Trong một văn bản kiến nghị gửi tới Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vào ngày 8/10, Hiệp hội ô tô, xe máy, xe đạp Việt Nam (VAMOBA) đã lần đầu công khai cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn từ mô hình phát triển hạ tầng hiện tại.
Vấn đề cốt lõi theo VAMOBA nằm ở chỗ, phần lớn hệ thống trạm sạc được thiết kế chủ yếu phục vụ cho xe cùng thương hiệu, hạn chế khả năng tiếp cận của các hãng xe và doanh nghiệp khác.
Ông Phạm Cường, Chủ tịch VAMOBA chỉ ra rằng, thực trạng này có nguy cơ dẫn đến sự hình thành thế độc quyền về hạ tầng. "Điều này gây cản trở cho các doanh nghiệp Việt Nam nhỏ và vừa, đặc biệt là hội viên Hiệp hội VAMOBA trong việc tiếp cận, tham gia và phát triển thị trường", văn bản nêu rõ.
Theo ông Cường, mô hình này đang tạo ra một "hệ sinh thái khép kín", nơi nhà sản xuất xe cũng chính là đơn vị kiểm soát hạ tầng năng lượng. Một người tiêu dùng sở hữu xe điện của thương hiệu khác sẽ khó có thể sử dụng mạng lưới sạc lớn nhất hiện có.
VAMOBA lập luận, nếu mô hình này tiếp tục lan rộng mà không có sự điều tiết về chính sách, Việt Nam có thể sẽ phải đối mặt với một tình trạng gọi là "khóa hệ sinh thái".
Khi đó, thị trường sẽ bị lệ thuộc vào một số ít tập đoàn, khiến các doanh nghiệp nội địa khác mất đi cơ hội cạnh tranh, người tiêu dùng bị giới hạn sự lựa chọn và cuối cùng là làm gia tăng chi phí cho toàn xã hội.
Phía Hiệp hội này nhấn mạnh quan điểm, hạ tầng trạm sạc không nên được xem như một tài sản riêng lẻ của doanh nghiệp. "Hạ tầng trạm sạc xe điện là tài sản công cộng mang tính chiến lược, gắn liền với an ninh năng lượng và sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp xe điện quốc gia", kiến nghị của VAMOBA khẳng định.
VAMOBA cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn từ mô hình phát triển hạ tầng xe điện tại Việt Nam. Ảnh: ST
Kêu gọi một sân chơi công bằng
Trước thực trạng trên, VAMOBA đề xuất một lộ trình giải pháp cụ thể, với tầm nhìn xây dựng một hệ thống hạ tầng sạc "mở", nơi mọi phương tiện đều có thể tiếp cận, không phân biệt thương hiệu.
Hiệp hội viện dẫn kinh nghiệm từ các thị trường phát triển như: EU, Nhật Bản và Hàn Quốc, những nơi đã chứng minh rằng, sự kết hợp giữa chuẩn kết nối chung, hạ tầng mở và cơ chế quản lý công khai minh bạch là điều kiện tiên quyết để phổ cập xe điện.
Từ phân tích này, VAMOBA đã trình lên Thủ tướng bốn nhóm kiến nghị chính, được xem như bốn trụ cột để xây dựng một sân chơi bình đẳng.
Cụ thể, phía Hiệp hội đề xuất Chính phủ xây dựng và công bố một bộ tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho trạm sạc, bao gồm chuẩn sạc và giao thức kết nối. Mục tiêu là để đảm bảo mọi phương tiện, dù được sản xuất bởi bất kỳ hãng nào, miễn là tuân thủ tiêu chuẩn kỹ thuật, đều có thể sạc tại bất kỳ trạm công cộng nào.
Đồng thời, VAMOBA kêu gọi một quy định pháp lý rõ ràng, yêu cầu các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng sạc phải cho phép các hãng xe khác được truy cập và sử dụng mạng lưới của mình. Việc kết nối và sử dụng này sẽ được thực hiện theo một cơ chế thương mại minh bạch, công bằng, thay vì bị từ chối hoặc gây khó dễ.
Bên cạnh đó, để đảm bảo tính minh bạch, Hiệp hội đề nghị cơ quan quản lý nhà nước thiết lập một hệ thống giám sát. Các chủ đầu tư trạm sạc sẽ phải công khai giá dịch vụ, tình trạng hoạt động, công suất của trạm và các chính sách liên quan. Để từ đó, cơ quan nhà nước sẽ định kỳ kiểm tra, đánh giá và công bố hiện trạng của toàn bộ hệ thống trạm sạc trên toàn quốc.
Cuối cùng, nhằm tạo ra một thị trường thực sự cạnh tranh, thay vì chỉ tập trung vào một vài "ông lớn", VAMOBA kiến nghị Chính phủ có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các công ty vừa và nhỏ, tham gia đầu tư vào hạ tầng sạc mở. Các chính sách hỗ trợ này có thể bao gồm ưu đãi về quỹ đất, thuế và tiếp cận vốn vay. Hiệp hội cũng khuyến khích mô hình liên kết, đồng đầu tư để huy động rộng rãi nguồn lực xã hội.
Trạm sạc V-Green mới trên đường Huyền Trân Công Chúa (TP.HCM) mang đến sự tiện lợi cho các chủ xe, tài xế xe điện VinFast khi có thể sạc trong lúc đỗ xe bên lề đường.
Trạm sạc V-Green mới trên đường Huyền Trân Công Chúa (TP.HCM) mang đến sự tiện lợi cho các chủ xe, tài xế xe điện VinFast khi có thể sạc trong lúc đỗ xe bên lề đường.
Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn với các khoáng sản chiến lược hàng đầu thế giới, nhưng gánh nặng chính sách thuế đang thách thức sự phát triển của ngành này.
Khối ngoại rút lui khi FPT xảy ra những biến động lớn ở cả hai trụ cột công nghệ và viễn thông, khiến dự báo về tương lai tăng trưởng của doanh nghiệp trở nên kém chắc chắn.
Vin New Horizon – chuỗi dịch vụ và đô thị hưu trí, dưỡng lão cao cấp theo tiêu chuẩn quốc tế, trụ cột chiến lược mới trong hệ sinh thái Vingroup, tiên phong kiến tạo “chân trời hạnh phúc” cho thế hệ tuổi vàng toàn cầu, nơi người cao tuổi được truyền cảm hứng để sống khỏe - vui – có ích, tiếp tục hành trình đáng giá và trọn vẹn trong từng phút giây.
