Sau khi kiểm soát tốt dịch Covid-19 trong nửa đầu năm, Việt Nam đã trải qua làn sóng thứ hai xuất hiện vào tháng 7. Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) mới đây đã điều chỉnh giảm đáng kể dự báo tăng trưởng GDP năm 2020 so với tháng 6, chủ yếu phản ánh mức tiêu thụ nội địa và nhu cầu bên ngoài thấp hơn so với dự kiến trước đó.
Tăng trưởng của Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở lại vào năm 2021 nhờ đầu tư công tăng tốc, gia tăng thương mại với Liên minh châu Âu và Trung Quốc cũng như việc tái phân bổ chuỗi cung ứng toàn cầu sang Việt Nam.
Cụ thể, ADB đã hạ dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2020 lần thứ ba xuống 1,8%, tương đương giảm lần lượt 3 và 2,3 điểm phần trăm so với báo cáo hồi tháng 4 và tháng 6. Tốc độ tăng GDP năm 2021 được dự báo đạt 6,3%, giảm 0,5% so với các dự báo trước đó trong năm nay.
ADB trong báo cáo nhận định tiêu dùng nội địa sẽ vẫn ở mức thấp, bị hạn chế bởi thu nhập hộ gia đình và doanh nghiệp giảm, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và nhiều hơn số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động.
Trong khi đầu tư tư nhân còn yếu và đầu tư nước ngoài liên quan đến thương mại tiếp tục giảm, ADB dự báo việc đẩy nhanh đầu tư công trong nửa cuối năm nay sẽ giúp bù đắp sự thiếu hụt.
Tới năm 2021, hoạt động đầu tư sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ cải thiện giải ngân đầu tư công, các hoạt động chuyển hướng sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, sự phục hồi của nền kinh tế Trung Quốc cũng như EVFTA đi vào thực hiện nhiều hơn.
Nhìn từ phía cung, khu vực nông nghiệp sẽ tiếp tục gặp khó khăn trong những tháng còn lại do thời tiết khắc nghiệt cũng như do nhu cầu nội địa lẫn bên ngoài đều yếu. Công nghiệp chế biến, chế tạo cũng sẽ bị hạn chế trong năm nay do xuất khẩu yếu, các yêu cầu về hạn chế đi lại cũng như lượng cầu nội địa thấp trong bối cảnh mất thu nhập và việc làm. Cùng với đó, thu nhập giảm và hạn chế trong dịch chuyển cũng sẽ cản trở sự phục hồi của ngành du lịch nội địa và quốc tế.
Lạm phát có khả năng bị đẩy lên trong bối cảnh giá hàng hóa cơ bản tăng và thanh khoản tăng do thúc đẩy đầu tư công. Tuy nhiên, ADB cho rằng lạm phát sẽ duy trì ở mức thấp trong năm 2020, dưới mục tiêu 4,0% do tình trạng tăng trưởng thấp và chi tiêu kém vẫn tiếp tục.
Hoạt động cho vay dự báo vẫn tiếp tục ở mức yếu dù Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện các biện pháp hỗ trợ với ngành này. Bản thân các ngân hàng có thể không muốn nới lỏng các tiêu chuẩn cho vay do lo ngại nợ xấu gia tăng. Nhu cầu tín dụng từ phía doanh nghiệp cũng suy yếu do lượng cầu thấp đối với các sản phẩm và dịch vụ. Tín dụng ngân hàng được dự báo sẽ tăng khoảng 10% trong năm nay, thấp hơn nhiều mục tiêu 14%.
Ngoài ra, thất nghiệp nhiều khả năng sẽ gia tăng. Nghiên cứu chung của ADB và Tổ chức Lao động quốc tế dự báo khoảng 548.000 người lao động trẻ của Việt Nam sẽ mất việc nếu đại dịch kéo dài và ngay cả khi đại dịch được kiểm soát hiệu quả, mức thất nghiệp của giới trẻ cũng đạt tới 370.000 người.
Trong bối cảnh thu thuế giảm do thu nhập và thu từ hoạt động xuất khẩu giảm, chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe và an sinh xã hội tăng cao cũng như gói hỗ trợ trong năm 2020, dự báo thâm hụt tài khóa sẽ tăng lên mức 6% GDP trong năm nay và giảm về mức 3,5% trong năm tới.
Nhìn chung, triển vọng kinh tế của Việt Nam trong ngắn hạn còn nhiều khó khăn giữa bối cảnh suy thoái kinh tế toàn cầu và trong nước xấu hơn dự kiến trước đó. Tuy nhiên, Việt Nam đang cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ hơn hầu hết các nền kinh tế tương tự và triển vọng trong trung, dài hạn vẫn tích cực.
