Thanh tra Chính phủ đã thông báo kết luận thanh tra và ý kiến chỉ đạo xử lý sau thanh tra của Phó thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình về dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP. Hà Nội, đoạn Nhổn – ga Hà Nội.
Dự án đường sắt đô thị đoạn Nhổn – ga Hà Nội do Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội làm chủ đầu tư, Công ty Systra (Pháp) được chọn làm đơn vị tư vấn. Tháng 11/2007, Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đã ký với Công ty Systra hợp đồng trọn gói dịch vụ tư vấn.
Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ, hợp đồng trọn gói về dịch vụ tư vấn ngay khi được triển khai đã nảy sinh các tồn tại, bất cập, bất hợp lý làm phát sinh những vướng mắc giữa các bên. Hợp đồng có nhiều nội dung không rõ ràng, dẫn đến các cách hiểu khác nhau giữa các bên.
Dự án có quy mô lớn và phức tạp đầu tiên áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam, nhưng hợp đồng chỉ xác định thời gian 25 tháng với tổng giá trị 10,6 triệu euro là không khả thi, khó đáp ứng và chưa lường hết được các yêu cầu trong việc thực hiện dự án đặc biệt này.
Trong quá trình thực hiện, chủ đầu tư và tư vấn đã ký 3 phụ lục điều chỉnh thời gian thực hiện và giá hợp đồng. Giá trị hợp đồng sau điều chỉnh trên 17,1 triệu euro (tăng trên 6,5 triệu euro so với hợp đồng ban đầu).
Một số nội dung điều chỉnh tăng giá trị hợp đồng, nhưng không tăng nhiệm vụ, mà chủ yếu do quá trình thực hiện các nhiệm vụ của Systra bị chậm trễ kéo dài so với tiến độ dẫn đến phát sinh tăng chi phí.
Đồng thời, quá trình thương thảo điều chỉnh hợp đồng tư vấn, chủ đầu tư không làm rõ trách nhiệm của tư vấn Systra trong việc chậm trễ để xác định chi phí và giảm trừ khi lập dự toán bổ sung.
Vi phạm trong gói thầu về rà phá bom mìn, vật liệu nổ
Cũng theo cơ quan thanh tra, nội dung tố cáo việc triển khai gói thầu về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot do Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô thực hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở.
Đến thời điểm thanh tra (tháng 5/2017), công tác nghiệm thu và thanh quyết toán gói thầu trên vẫn chưa hoàn thành. Nguyên nhân chính là do hồ sơ nghiệm thu khối lượng không đảm bảo, có dấu hiệu sai khối lượng thi công.
Bên cạnh đó, hồ sơ hoàn công của gói thầu chưa đúng quy định, có hiện tượng không đúng với thực tế và không đúng với phương án kỹ thuật được phê duyệt.
Những vi phạm nói trên, Thanh tra Chính phủ nêu rõ, là vi phạm khoản 4, Điều 32, Điều 33, Điều 44 Quyết định 95/2003/QĐ - BQP ngày 7/8/2003 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc ban hành quy trình dò tìm, xử lý bom mìn, vật nổ.
“Trách nhiệm thuộc về lãnh đạo Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội qua các thời kỳ; Bộ Tư lệnh công binh - cơ quan chủ quản nhà thầu; Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô và đơn vị thi công gói thầu này”, thông báo của Thanh tra Chính phủ xác định.
Qua đó, cơ quan chức năng kiến nghị Bộ Quốc phòng chỉ đạo Bộ Tư lệnh công binh, Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong việc thực hiện hợp đồng về rà phá bom mìn, vật nổ đoạn cầu cạn.
Cơ quan thanh tra xác định, nội dung tố cáo việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 3, hầm và các ga ngầm có dấu hiệu vi phạm pháp luật là có cơ sở.
Cụ thể, nhà thầu và Ban quản lý đường sắt đô thị Hà Nội đã ký hợp đồng thi công gói thầu số 3 khi chưa có mặt bằng sạch bàn giao để thi công.
Hiện tại, mặt bằng các ga 9, 10,11 đang điều chỉnh quy hoạch, chưa thể giải phóng mặt bằng được, dẫn tới chưa có mặt bằng đế bàn giao cho nhà thầu trong thời gian này.
Việc chậm bàn giao mặt bằng dẫn đến nhà thầu phải điều chỉnh kế hoạch triển khai và yêu cầu bổ sung khoản kinh phí khoảng 40 triệu USD, nguy cơ gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
