Hành trình đặc biệt của cây cà phê từ lá

Trong căn phòng kín, vô trùng tại Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI), các nhà khoa học đã và đang tạo ra hàng nghìn cây giống cà phê bằng phương pháp nuôi cấy mô.

Không chỉ mang lại số lượng lớn, điều quan trọng là công nghệ này cho phép các cây con đồng nhất về chất lượng, dễ dàng cho việc canh tác trên diện rộng. Cùng với đó, các cây con thích ứng tốt hơn với điều kiện khí hậu đang ngày càng hạn hán hơn tại vùng đất Tây Nguyên, và mang lại thành phẩm có giá trị cao hơn.

Kết quả này nằm trong sự hợp tác giữa WASI và Công ty Nestlé Việt Nam trong một thập kỷ qua, với mục tiêu hỗ trợ sản xuất và kinh doanh cà phê bền vững, mang lại hiệu quả thiết thực cho người nông dân.

Bước đầu tiên của hình thức nhân giống cây cà phê bằng phương pháp nuôi cấy mô là lựa chọn những giống cây có chất lượng tốt nhất để lấy mẫu. Những cây con sẽ giữ nguyên 100% phẩm chất từ cây mẹ.

Các mẫu lá sau khi được lựa chọn sẽ được khử trùng, sau đó đưa vào bình thí nghiệm có môi trường lỏng để tiến hành tạo mô sẹo. Các bình chứa mô sẹo sẽ được đưa lên máy lắc và được lắc liên tục nhằm mục đích nhân số lượng lên nhiều lần. Sau đó, các mô này sẽ phát triển, tạo thành các cây con.

Sau khi phát triển cặp lá đầu tiên, các cây con sẽ được đưa ra vườn ươm, rồi tới vườn huấn luyện để thích nghi dần với môi trường bên ngoài.

Cuối cùng, các cây con sẽ được chuyển sang bầu đất, sẵn sàng xuất đi và canh tác trên diện rộng. Trong khuôn khổ chương trình NESCAFÉ Plan của Nestlé Việt Nam, doanh nghiệp này sẽ hỗ trợ người nông dân một phần trong giá thành cây giống, thay vì phát miễn phí, nhằm tăng trách nhiệm của người nông dân trong quá trình phát triển vườn cà phê.

Lấy người nông dân làm trung tâm, cho đến nay ở các tỉnh Tây Nguyên, chương trình NESCAFÉ Plan đã có hơn 15.000 nông dân tích cực tham gia thông qua hoạt động phân phát cây giống (2011 – 2022).

Trong 10 năm qua, dự án đã nghiên cứu, cấy mô, thử nghiệm và cung cấp cho nông dân các tỉnh Tây Nguyên 46 triệu cây giống kháng bệnh, năng suất cao, góp phần cải tạo 46.000 ha diện tích cà phê già cỗi thông qua hoạt động tái canh.

Ngoài ra, dự án còn tập huấn, đào tạo kỹ thuật canh tác cho hơn 260.000 lượt nông dân, từ đó giúp người trồng cà phê có thể tiết kiệm được 40% lượng nước tưới, giảm 20% lượng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu. Thu nhập của người nông dân ước tăng trung bình khoảng trên 30%.