Hủy toàn bộ án sơ thẩm vụ VN Pharma để điều tra lại

Tránh bỏ lọt tội phạm

Tòa án Nhân dân (TAND) Cấp cao tại TP.HCM cho rằng, vụ án có tính chất phức tạp, gây bức xúc dư luận nhân dân về hành vi buôn thuốc chữa bệnh ung thư kém chất lượng, thuốc giả, do vậy cần phải điều tra lại một cách toàn diện, toàn bộ và đầy đủ vụ án.

Vụ án “Buôn lậu”, “Làm giả con dấu cơ quan tổ chức” xảy ra tại Công ty VN Pharma được TAND TP.HCM tuyên bản án sơ thẩm ngày 25/8. Sau đó, ngày 22/9, Viện kiểm sát Nhân dân (VKSND) Cấp cao tại TP.HCM Quyết định kháng nghị phúc thẩm bản án hình sự sơ thẩm của TAND TP.HCM.

Ngày 30/10, TAND Cấp cao tại TP.HCM tuyên chấp nhận kháng nghị của VKSND Cấp cao tại TP.HCM, hủy toàn bộ án sơ thẩm để điều tra đầy đủ, toàn diện, đúng bản chất vụ án vì có dấu hiệu bỏ lọt hành vi phạm tội và người phạm tội… Tòa phúc thẩm nhận định, VN Pharma nhập khẩu thuốc về Việt Nam, các bị cáo đã làm và sử dụng một loạt các con dấu, giấy tờ giả, như giả “Giấy chứng nhận bán hàng tự do - FSC - Giấy chứng nhận thực hành sản xuất thuốc tốt - GMP” của Bộ Y tế Canada”, giả hợp pháp hóa Lãnh sự của Đại sứ quán Việt Nam tại Canada.

Bộ Ngoại giao xác minh Công ty Helix Pharmaceuticals Inc, địa chỉ 392 Wilson Ave, Toronto, Ontario, Canada (đây là Công ty được khai là nhà sản xuất thuốc) là công ty không có thật. Bộ Công thương cũng xác định mã số, mã vạch in trên vỏ hộp thuốc H-Capita 500mg không được đăng ký bởi quốc gia nào.

Ngoài hồ sơ, con dấu giả, thì ý thức của các bị cáo từ khi thỏa thuận mua bán, làm hóa đơn hàng, thiết lập hồ sơ xin phép nhập khẩu lô thuốc, chuẩn bị bán hàng thông qua đấu thầu, chi trước tiền hoa hồng cho bác sĩ… đến khi làm thủ tục thông quan là để bán hàng nhằm thu lợi bất chính bất chấp hậu quả xảy ra. Vì vậy, hành vi của các bị cáo phải được xem xét đánh giá toàn diện trong mối quan hệ với các chứng cứ khác, phải đảm bảo đúng bản chất vụ án, tội danh thì vụ án mới được xử lý đúng pháp luật.

Điều tra trách nhiệm và ai đã nhận hoa hồng của VN Pharma?

Bị cáo đầu vụ là Nguyễn Minh Hùng (nguyên Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc VN Pharma) và Võ Mạnh Cường (nguyên Giám đốc Công ty Hàng hải Quốc tế H&C) cùng bàn bạc từ xây dựng hồ sơ đến nhập khẩu và tiêu thụ thuốc H-Capita 500mg.

Để có đầy đủ thủ tục nhập khẩu, Cường cung cấp một loạt giấy tờ giả phía Canada, Hùng chỉ đạo thuộc cấp làm giả giấy tờ phía Việt Nam. Hành vi này là có dấu hiệu tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức” theo Điều 267 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, cấp sơ thẩm đã không điều tra, truy tố và xét xử các đối tượng liên quan tội danh này là bỏ lọt tội phạm.

Liên quan tội danh “Làm giả con dấu, tài liệu…” mà cấp sơ thẩm không truy cứu, ngoài bị cáo Hùng, Cường thì còn có các bị cáo đồng phạm gồm: Nguyễn Trí Nhật, Phan Cẩm Loan, Ngô Anh Quốc và Lê Thị Vũ Phương.

Đối với Bùi Ngọc Duy, Phan Anh Kiệt và Phạm Văn Thông, cấp sơ thẩm cũng bỏ lọt tội những người này vì toàn bộ hồ sơ nhập khẩu giả và làm giả hồ sơ kỹ thuật của VN Pharma, cũng như mục đích phạm tội của Hùng, Cường thì Duy, Kiệt và Thông đều biết rõ.

Liên quan tới giám định của Bộ Y tế, tại Quyết định 519/QĐ-BYT ngày 17.12.2014, Bộ Y tế thành lập Hội đồng giám định lô hàng có nhãn mác H-CAPITA 500mg, với thành phần hội đồng có 10 thành viên, do ông Đỗ Văn Đông - Phó cục trưởng Cục Quản lý Dược - làm Chủ tịch Hội đồng giám định.

Trong khi đó, ông Đông là cấp dưới của Cục trưởng Cục Quản lý Dược - người đã ký văn bản cấp phép cho Công ty VN Pharma nhập khẩu lô thuốc, là chưa bảo đảm tính khách quan vì Cục Quản lý Dược vừa là đơn vị cấp phép nhập khẩu, nhưng lại tham gia giám định chuyên môn.

Mặt khác, dù kết luận “Lô hàng có nhãn thuốc H-Capita 500mg không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người”, tuy nhiên, dù biết VN Pharma nhập về để trị bệnh ung thư cho người, nhưng cũng chính kết luận của Bộ Y tế lại cho rằng là thuốc kém chất lượng, mà không kết luận là thuốc giả.

Từ mâu thuẫn này của Bộ Y tế, tòa phúc thẩm cho rằng, cần phải trưng cầu giám định lại, với thành phần Hội đồng giám định khác để đảm bảo tính khách quan, làm chứng cứ cho việc xác định tội danh các bị cáo. Do vậy cần phải điều tra về trách nhiệm của Cục quản lý Dược và những cá nhân liên quan.

Tòa phúc thẩm cũng cho rằng, các bị cáo khai chi “bôi trơn” 7,5 tỉ đồng và ông Nguyễn Quang Huy (người được cho là giúp ông Nguyễn Minh Hùng làm hồ sơ giả nhập khẩu thuốc) nhận 10.000 USD. Lô thuốc 9.300 hộp Capicitabine 500mg có giá trị 5,3 tỉ đồng, nhưng các bị cáo khai tại tòa là đã chi “bôi trơn” 7,5 tỉ đồng, giá trị lô hàng thấp hơn số tiền “bôi trơn” nhưng cũng không được làm rõ và đây là hai khoản tiền vật chứng vụ án, khoản thu bất chính do phạm tội mà có nhưng “Tòa án cấp sơ thẩm không tuyên tịch thu sung công quỹ Nhà nước là thiếu sót, không đúng quy định tại Điều 74 Bộ luật Hình sự”.

Bên cạnh đó, khoản tiền 157 tỉ đồng cũng là tiền có dấu hiệu chi hoa hồng, do vậy cũng cần điều tra làm rõ, ai đã nhận và cần phải tịch thu…