Báo cáo "Future of Jobs 2025" do Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) công bố cho thấy, kỹ thuật phần mềm là một trong 4 nhóm nghề tăng trưởng nhanh nhất đến năm 2030.
Khi thế giới bước vào kỷ nguyên AI, dữ liệu lớn và điện toán đám mây, mọi ngành từ tài chính, bán lẻ đến y tế, giáo dục đều cần phần mềm để vận hành và tối ưu hóa.
Tại Việt Nam, chuyển đổi số, khởi nghiệp công nghệ và dòng vốn đầu tư vào AI, blockchain, fintech khiến nhu cầu kỹ sư phần mềm tăng mạnh.
Theo TopDev, thị trường dịch vụ công nghệ thông tin năm 2024 dự kiến đạt hơn 2 tỷ USD, với gia công phần mềm chiếm tỷ trọng lớn.
Dự báo đến 2026, Việt Nam sẽ cần 750.000 nhân lực công nghệ, trong khi hiện có khoảng 560.000, cho thấy cơ hội rõ rệt cho sinh viên theo đuổi lĩnh vực này.
Đi cùng với đó, nhu cầu nhân sự kỹ thuật phần mềm cũng tăng theo cấp số nhân. TopDev dự báo đến năm 2026, Việt Nam sẽ thiếu gần 200.000 lập trình viên, khi tốc độ đào tạo hiện tại mới chỉ đáp ứng khoảng 65% nhu cầu thị trường.
Ngoài cơ hội việc làm, kỹ sư phần mềm còn có thu nhập hấp dẫn. Theo báo cáo thị trường IT Việt Nam 2024-2025 của TopDev, mức lương kỹ sư phần mềm tại Việt Nam dao động từ 1.100 đến 3.000 USD/tháng, đặc biệt các vị trí chuyên sâu như AI hoặc an ninh mạng còn cao hơn, do sự khan hiếm về nhân lực.
Đặc biệt, kỹ sư phần mềm không chỉ tránh được nguy cơ bị thay thế bởi tự động hóa, mà còn là người tạo ra công nghệ này, đóng vai trò trung tâm trong chuyển đổi số và là lực lượng "xương sống" trong chiến lược phát triển nhân lực của nhiều quốc gia.
Ngành kỹ thuật phần mềm thu hút nhiều sinh viên theo học vì cơ hội nghề nghiệp và thu nhập hấp dẫn. Ảnh: BUV
Cơ hội với ngành kỹ thuật phần mềm
Dù giàu tiềm năng, ngành kỹ thuật phần mềm tại Việt Nam vẫn đối mặt với một thách thức đáng kể: khoảng trống về kỹ năng mềm và ngoại ngữ.
Khảo sát của Navigos Group (2022) cho thấy hơn 60% nhà tuyển dụng đánh giá sinh viên công nghệ tại Việt Nam thiếu kỹ năng giao tiếp và tiếng Anh, những yếu tố thiết yếu để làm việc toàn cầu.
Trong bối cảnh AI, dữ liệu lớn và an ninh mạng là các kỹ năng phát triển nhanh nhất (theo WEF), sinh viên cần bổ sung thêm năng lực tư duy phản biện, sáng tạo, học tập suốt đời để theo kịp sự biến đổi nhanh chóng của ngành.
Trước thực tế ấy, nhiều trường đại học tại Việt Nam đang thay đổi cách đào tạo kỹ thuật phần mềm theo hướng thực tiễn và quốc tế hóa.
Trong đó, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) nổi bật với chương trình Cử nhân kỹ thuật phần mềm toàn diện giúp sinh viên phát triển qua các dự án thực tế, workshop cùng chuyên gia và tương tác doanh nghiệp.
Các kỹ năng nâng cao và đáp ứng nhu cầu nhà tuyển dụng như lập trình hệ thống, thiết kế giao diện người dùng, kiểm thử phần mềm, AI và phân tích dữ liệu đều được tích hợp sâu trong chương trình.
Chương trình cũng chú trọng kỹ năng quản lý dự án và kỹ năng làm việc nhóm, những yếu tố then chốt để một kỹ sư phần mềm có thể phát triển bền vững trong môi trường làm việc hiện đại.
Cùng với đó là các kỹ năng mềm như tư duy phản biện, sáng tạo, khả năng trình bày và học tập suốt đời, giúp sinh viên hoàn thiện hơn để trở thành những "công dân số toàn cầu".
Kỹ thuật phần mềm đã phát triển nhiều năm để trở thành một lĩnh vực mang tính chiến lược, khi gắn chặt với mọi quá trình đổi mới và phát triển trong nền kinh tế số. Bởi trong 5-10 năm tới, nguồn nhân lực không chỉ làm nhiệm vụ kỹ thuật mà đóng vai trò như người dẫn dắt chuyển đổi số trong doanh nghiệp và xã hội.
Theo GS.TS Ray Gordon, Hiệu trưởng trường Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV), việc ứng dụng các chương trình đào tạo quốc tế và công nghệ kết hợp đào tạo kỹ năng mềm cho sinh viên sẽ giúp họ được đánh giá cao hơn trong quá trình tuyển dụng.
Theo GS.TS Ray Gordon, Hiệu trưởng trường Đại học Anh quốc Việt Nam (BUV), việc ứng dụng các chương trình đào tạo quốc tế và công nghệ kết hợp đào tạo kỹ năng mềm cho sinh viên sẽ giúp họ được đánh giá cao hơn trong quá trình tuyển dụng.
Nhân lực được xem là bài toán cấp bách trong tiến trình Việt Nam trở thành một nền kinh tế số, đặc biệt là nhân lực trong lĩnh vực công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo.
Việc giảm tiền sử dụng đất bổ sung xuống còn 3,6%/năm thay vì mức 5,4%/năm đã giúp giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp, tuy nhiên, con số này vẫn chưa hoàn toàn thuyết phục.
Lên sàn là bước khởi đầu cho hành trình chuẩn hóa dòng tiền, mô hình kinh doanh, quản trị doanh nghiệp và chiến lược phát triển bền vững trên thị trường đại chúng.
Việt Nam cần đảm bảo việc nới lỏng lãi suất phải đi cùng với chất lượng của tín dụng, thận trọng các rủi ro khi dòng tiền đổ vào bất động sản và chứng khoán gây nên 'bong bóng tài sản'.
Thương mại điện tử Việt Nam tăng trưởng mạnh, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tham gia xuất khẩu trực tuyến. Tuy nhiên, để bứt phá, các doanh nghiệp cần vượt qua rào cản về logistics, chi phí và chiến lược vận hành.
