Phó thống đốc NHNN nói về 4 thách thức khi ứng dụng công nghệ số hóa ngân hàng

Trên thế giới, quá trình số hóa đang diễn ra mạnh mẽ đặc biệt trong ngành dịch vụ tài chính - ngân hàng. Theo ghi nhận, chỉ trong 3 năm gần đây, dịch vụ ngân hàng trực tuyến ở Việt Nam tăng trưởng 6,3 lần. Với 45 triệu người sử dụng 3G/4G vào cuối năm 2017 và phần lớn khách hàng sử dụng smartphone hằng ngày, nhu cầu về sản phẩm dịch vụ ngân hàng số gia tăng nhanh, mạnh là tất yếu.

Nắm bắt nhu cầu này, nhiều ngân hàng đã và đang bắt tay vào ứng dụng công nghệ 4.0, đồng thời chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng hiện đại, số hóa như: mô hình ngân hàng tự động LiveBank, mô hình ngân hàng số Timo, tư vấn trực tuyến qua kênh Live chat, ứng dụng các công nghệ phân tích dữ liệu hiện đại,…

Đánh giá về tiềm năng số hóa ngành ngân hàng tại Việt Nam, ông Nguyễn Kim Anh, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho rằng, khả năng ứng dụng, khai thác công nghệ số nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động, nâng cao chất lượng dịch vụ trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện rất lớn. Trong đó, lợi thế của Việt Nam là đã có sẵn nền tảng về mặt hạ tầng kỹ thuật, cơ chế chính sách. 

Cụ thể, về cơ chế chính sách, NHNN đã chủ động thực hiện nhiều hoạt động, giải pháp nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ theo Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Bước đầu, NHNN đang hoàn thiện hành lang pháp lý hỗ trợ cho hoạt động thanh toán, phát triển hạ tầng CNTT, tăng cường an toàn, bảo mật; tăng cường nâng cấp, phát triển hạ tầng CNTT của NHNN, hạ tầng thị trường; tích cực hỗ trợ sự phát triển của các công ty Fintech và tăng cường công tác truyền thông về ứng dụng ngân hàng số.

Về hạ tầng kỹ thuật, nền tảng ngân hàng số đã được NHNN thiết lập, đi vào vận hành ổn định từ nhiều năm nay. Cụ thể là hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng quốc gia (IBPS) đóng vai trò trục thanh toán xương sống của nền kinh tế; hệ thống thu thập, cung cấp thông tin tín dụng của Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia (CIC)...

Bên cạnh đó, theo Phó thống đốc, NHNN cũng có định hướng rõ ràng về kiến trúc tổng thể của hệ thống công nghệ thông tin (CNTT). "Đây là nền tảng rất quan trọng định hướng ứng dụng CNTT của NHNN cũng như toàn ngành giai đoạn 2016 - 2020 và tầm nhìn đến 2030", ông Nguyễn Kim Anh nói.

Nhiều ngân hàng bước đầu đã chuyển đổi mô hình hoạt động, kinh doanh và sản phẩm, dịch vụ theo hướng số hóa đích thực như TPBank với ngân hàng tự động LiveBank, VPBank với ứng dụng ngân hàng số Timo, OCB với chiến lược chuyển đổi ngân hàng số, Vietcombank với không gian ngân hàng số Digital Lab, VietinBank với Corebank thế hệ mới và kho dữ liệu Doanh nghiệp (EDW) hiện đại, MB Bank với ứng dụng trợ lý ảo ChatBot phục vụ 24/7 trên mạng xã hội…

Tuy nhiên, ông Nguyễn Kim Anh cũng nhìn nhận, bên cạnh những cơ hội rộng mở từ ứng dụng công nghệ số vào hoạt động ngân hàng thì số hóa hoạt động ngân hàng cũng tiềm ẩn không ít nguy cơ, thách thức.

Thứ nhất, đó là thách thức vượt qua tư duy ngại thay đổi, theo "lối mòn" để đổi mới sáng tạo về sản phẩm, dịch vụ, mô hình hợp tác.

Thứ hai, thách thức trong việc phát triển các kênh phân phối mới, các sản phẩm dịch vụ ngân hàng số có tính tích hợp cao trong bối cảnh hành vi, nhu cầu của người tiêu dùng có sự thay đổi rõ rệt, ngày càng dựa nhiều hơn vào các mạng lưới, nền tảng số phục vụ nhu cầu thường nhật và điện thoại thông minh kết nối Internet.

Điều này buộc các ngân hàng phải sớm điều chỉnh cách thức thiết kế, tiếp thị và phân phối sản phẩm, dịch vụ cho phù hợp theo hướng số hóa, tự động hóa, tùy biến theo cá nhân… nếu không muốn đánh mất khách hàng hoặc khách hàng giảm sự trung thành.

Thứ ba, thách thức về bảo mật bí mật thông tin khách hàng và đảm bảo an ninh mạng. Sản phẩm, dịch vụ ngân hàng ngày nay càng trở nên số hóa, kết nối trực tuyến, liên tục với khách hàng qua nhiều thiết bị số cá nhân, trên nhiều kênh khác nhau.

Đây chính là môi trường thuận lợi để tội phạm công nghệ cao, tin tặc khai thác các yếu điểm hòng gian lận, trục lợi từ người dùng và thâm nhập vào hệ thống, đòi hỏi các ngân hàng không được chủ quan, xem thường mà phải có sự quan tâm, đầu tư nguồn lực lớn cho đảm bảo an toàn bảo mật và bảo vệ dữ liệu khách hàng.

Thứ tư là thách thức về mặt trình độ, năng lực, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực. Bởi với xu hướng hiện đại hóa, phía ngân hàng phải đào tạo lại nguồn nhân lực thích ứng với số hóa dịch vụ ngân hàng, đào tạo các khả năng mới về công nghệ số, vận hành, cung ứng dịch vụ trong môi trường mạng, nền tảng số, thu hút và giữ chân các tài năng công nghệ số.