Cụ thể, Tổng cục nhập khẩu, Bộ Thương mại Thổ Nhĩ Kỳ đã khởi xướng vụ việc điều tra này đối với pin mặt trời có xuất xứ/nhập khẩu từ Croatia, Jordan, Thái Lan, Malaysia và Việt Nam, với cáo buộc lẩn tránh thuế chống bán phá giá đang áp dụng với Trung Quốc.
Hàng hóa bị điều tra là tế bào quang điện được lắp ráp thành mô-đun hoặc tấm, gọi chung là pin năng lượng mặt trời. Thông báo khởi xướng được cơ quan chức năng Thổ Nhĩ Kỳ ban hành từ cuối tháng 11 vừa qua.
Trước đó, trung tuần tháng 10, Bộ Công thương đã đề cập tới pin năng lượng mặt trời trong danh mục các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại, gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp.
Cụ thể, pin năng lượng mặt trời xuất khẩu sang Hoa Kỳ bắt đầu bị cảnh báo từ tháng 9/2021. Hoa Kỳ cũng duy trì biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp với cùng sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc từ năm 2012.
Từ tháng 2/2018, mặt hàng này bị Hoa Kỳ áp dụng biện pháp tự vệ chung đối với hàng hóa có xuất xứ từ tất cả các nước, trong đó có Việt Nam. Thời gian áp dụng biện pháp là 4 năm. Tháng 2/2022, Hoa Kỳ gia hạn áp dụng biện pháp tự vệ nêu trên thêm 4 năm.
Theo Bộ Công thương, kim ngạch xuất khẩu pin năng lượng mặt trời của Việt Nam sang Hoa Kỳ có dấu hiệu tăng nhanh từ tháng 6/2019. Từ tháng 7/2022 đến tháng 6/2023, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 4,1 tỷ USD. Kim ngạch của Việt Nam chiếm 28,5% trong tổng nhập khẩu sản phẩm cùng loại của Hoa Kỳ.
Tháng 3/2022, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế với sản phẩm này nhập khẩu từ Việt Nam, do cáo buộc Việt Nam lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp mà Hoa Kỳ đang áp dụng với sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc.
Tháng 8 vừa qua, DOC công bố kết luận cuối cùng của vụ việc, trong đó xác định: tế bào hoặc mô-đun quang điện sản xuất tại Việt Nam nếu sử dụng tấm wafer sản xuất tại Trung Quốc và nhiều hơn 2 trong số các nguyên liệu được sản xuất tại Trung Quốc (bao gồm: dung dịch bạc, khung nhôm, kính, tấm nền, tấm EVA, các hộp nối) là đối tượng của biện pháp chống lẩn tránh.
DOC cho phép các doanh nghiệp sản xuất xuất khẩu pin năng lượng mặt trời đủ điều kiện của Việt Nam được tự xác nhận không thuộc các trường hợp trên để được loại trừ khỏi biện pháp chống lẩn tránh.
