Quy định pháp luật ngày càng khó dự báo

An Chi Chủ nhật, 10/12/2023 - 10:43

Rất ít doanh nghiệp có khả năng dự đoán được sự thay đổi pháp luật và khả năng áp dụng các quy định vào kinh doanh. Tỷ lệ doanh nghiệp dự đoán được sự thay đổi quy định pháp luật đã giảm mạnh từ mức 16% năm 2014 xuống 3,4% năm 2022.

Doanh nghiệp càng nhỏ, khả năng dự đoán sự thay đổi pháp luật và áp dụng pháp luật càng thấp. Ảnh: Hoàng Anh.

Những năm gần đây, việc hoàn thiện thể chế và tăng cường chất lượng các văn bản quy phạm pháp luật là vấn đề được Quốc hội và Chính phủ rất quan tâm. Trong năm 2023, nhiều bộ luật lớn đã và đang được sửa đổi như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Tổ chức tín dụng, Luật Đất đai...

Tuy nhiên, theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), chất lượng các quy định pháp luật và vấn đề thực thi pháp luật tại Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, gây khó khăn rất lớn cho doanh nghiệp. 

Theo ông Tuấn, các doanh nghiệp đang phản ánh về tình trạng cơ quan quản lý lạm dụng ban hành thông tư, ban hành quy chuẩn kỹ thuật. Trong khi đó, chất lượng các quy chuẩn kỹ thuật tương đối thấp, thể hiện ở một số quy chuẩn của Việt Nam có yêu cầu cao hơn cả quy chuẩn của những nước phát triển. Đơn cử như quy chuẩn về chất ô nhiễm trong thực phẩm bảo vệ sức khoẻ.

Bên cạnh đó, các quy chuẩn có chi phí tuân thủ rất cao, vượt quá khả năng của nhiều doanh nghiệp như Quy chuẩn 06 về phòng cháy chữa cháy.

Trong năm 2023, một trong những vấn đề nóng ảnh hưởng lớn đến cộng đồng doanh nghiệp và hoạt động đầu tư, kinh doanh là tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy quá cao làm cho rất nhiều dự án đầu tư, công trình xây dựng bị chậm trễ, phát sinh nhiều chi phí. 

Nhiều tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy quá cao khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong cách thực hiện. Đồng thời, cách áp dụng hồi tố, cứng nhắc cũng tạo ra ách tắc và khó khăn trên thực tế.

Hiện nay, từ ý kiến của các doanh nghiệp và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã từng bước giảm dần các yêu cầu của Quy chuẩn 06 trong năm 2022 và đang dự thảo tiếp tục giảm trong năm 2023.

Tìm giải pháp tăng tốc kinh tế

Mặt khác, theo ông Tuấn, nhiều quy chuẩn ban hành xong, đến thời điểm đã áp dụng mà chưa chỉ định các phòng thử nghiệm trong nước đủ năng lực. Điều này làm cho hàng hoá bị tắc nghẽn như một số quy chuẩn về thiết bị 5G.

Ngoài ra, còn có tình trạng lạm dụng ban hành quy chuẩn và đưa vào danh mục hàng hoá nhóm 2 các loại hàng hoá không có khả năng gây mất an toàn như Quy chuẩn 20 của Bộ Khoa học và công nghệ về thép không gỉ.

Tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2023, ông Tuấn cho rằng, chất lượng các quy định pháp luật đã ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của doanh nghiệp.

Khảo sát doanh nghiệp hàng năm về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI của VCCI cho thấy, tính ổn định và khả năng dự đoán được pháp luật của Việt Nam tương đối thấp, trong cả giai đoạn ban hành pháp luật và thực thi pháp luật. 

Trong khi đó, tỷ lệ doanh nghiệp “luôn luôn” hoặc “thường xuyên” dự đoán được sự thay đổi quy định pháp luật của chính quyền cấp tỉnh giảm mạnh từ mức 16% năm 2014 xuống mức 5% năm 2021 và 3,42% năm 2022. 

Doanh nghiệp càng nhỏ, khả năng dự đoán sự thay đổi pháp luật và áp dụng pháp luật càng thấp. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết họ có thể dự đoán được việc thực hiện quy định quanh mức 3,48% năm 2022.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, khả năng dự đoán việc áp dụng pháp luật của cơ quan chính quyền cũng thấp, gây khó khăn trong việc thực thi.

Chất lượng pháp luật rất quan trọng nhưng đi kèm với đó là phải đảm bảo việc thực thi pháp luật. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng hiện nay.

Trong khi đó, theo ông Tuấn, điều nổi bật trong giai đoạn vừa qua là tình trạng đội ngũ cán bộ các cấp có xu hướng sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám quyết định, né tránh làm việc. Do vậy, thời gian tới phải loại bỏ được tâm lý này, tạo ra tâm lý an toàn, hình thành nên động lực làm việc cho bộ máy các cấp là điều rất quan trọng.

Một số giải pháp cần làm để nâng cao chất lượng pháp luật và tính dự đoán của pháp luật được Phó tổng thư ký VCCI đưa ra là các cơ quan làm luật cần tăng cường tham vấn, lấy ý kiến, đặc biệt đối với các thông tư, các quy hoạch, kế hoạch.

Các quy định theo hướng tăng nặng nghĩa vụ của doanh nghiệp cần có lộ trình thực hiện kéo dài hơn, thay vì mức chỉ 45 ngày như quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Mặt khác, Chính phủ cần bãi bỏ dần các quy định về thời hạn của các loại giấy phép con. Nếu doanh nghiệp vi phạm, đã có biện pháp tước giấy phép để xử lý.

Nguyên tắc không hồi tố cũng cần được áp dụng rộng rãi hơn, đặc biệt là với dự án đầu tư và công trình xây dựng đã được bắt đầu trước khi có quy định mới.

Đồng thời, các cơ quan quản lý cần áp dụng quản lý rủi ro trong thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp để giảm sự tuỳ tiện khi thi hành pháp luật.

Thực hiện các biện pháp này sẽ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong quá trình hoạt động, từng bước hồi phục và vượt qua giai đoạn cực kỳ khó khăn như hiện nay. Thực tế cho thấy, năm 2023 là năm đầy thách thức và áp lực của cộng đồng doanh nghiệp và toàn nền kinh tế. 

Năm 2023 là năm có tỷ lệ doanh nghiệp rời khỏi thị trường rất cao, xuất nhập khẩu giảm, sản xuất công nghiệp có chiều hướng giảm. 10 tháng đầu năm 2023 có đến 146,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 20% so với cùng kỳ năm trước. 

Cũng trong 10 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 557,95 tỷ USD, giảm 9,6% so với cùng kỳ năm trước. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp trong 10 tháng năm 2023 ước chỉ tăng 0,5% so với năm trước. 

Điều này có yếu tố khách quan, quan trọng từ tình hình kinh tế thế giới khó khăn nhưng cũng có cả những yếu tố nội tại, những yếu tốt chủ quan trong nước, chưa tăng tốc trong việc tháo gỡ các khó khăn vướng mắc hay ban hành kịp các chính sách hỗ trợ.

Để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi, tăng sức cạnh tranh của môi trường kinh doanh Việt Nam thì cần phải tiến hành nhiều giải pháp như tiếp tục nâng cao chất lượng hạ tầng, chất lượng nhân lực, thúc đẩy sản xuất công nghiệp nội địa. Trong đó, Chính phủ cần gấp rút tập trung cải cách chất lượng quy định pháp luật và thực thi pháp luật, ông Tuấn nhấn mạnh.

Khối ngoại chớp cơ hội lúc doanh nghiệp nội sa cơ

Khối ngoại chớp cơ hội lúc doanh nghiệp nội sa cơ

Bất động sản -  1 năm
Các nhà đầu tư nước ngoài đang chớp thời cơ hiếm có để thâu tóm dự án bất động sản.
Khối ngoại chớp cơ hội lúc doanh nghiệp nội sa cơ

Khối ngoại chớp cơ hội lúc doanh nghiệp nội sa cơ

Bất động sản -  1 năm
Các nhà đầu tư nước ngoài đang chớp thời cơ hiếm có để thâu tóm dự án bất động sản.
Điều hành kinh tế 2024: Ưu tiên tăng trưởng

Điều hành kinh tế 2024: Ưu tiên tăng trưởng

Tiêu điểm -  1 năm

Thay vì đặt mục tiêu hàng đầu ‘giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô’ như các năm trước, năm 2024, Chính phủ sẽ ưu tiên tập trung thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trước.

Nền kinh tế dần lấy lại đà tăng trưởng

Nền kinh tế dần lấy lại đà tăng trưởng

Tiêu điểm -  1 năm

Nền kinh tế đang phục hồi ngày càng tích cực, thích ứng tốt trước bối cảnh mới của thế giới và trong nước. Các hoạt động đối ngoại cấp cao, ngoại giao kinh tế đã mở ra những cơ hội thuận lợi mới để đẩy mạnh thu hút đầu tư.

Yêu cầu các ngân hàng đẩy nhanh vốn ra nền kinh tế

Yêu cầu các ngân hàng đẩy nhanh vốn ra nền kinh tế

Tài chính -  1 năm

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái vừa chủ trì cuộc họp với Ngân hàng Nhà nước và một số nhà băng về điều hành tăng trưởng tín dụng trong thời gian cuối năm 2023.

Ngành nào là 'điểm sáng' kinh tế 2024?

Ngành nào là 'điểm sáng' kinh tế 2024?

Tiêu điểm -  1 năm

Các chuyên gia phân tích của FiinGroup dự báo triển vọng lợi nhuận các ngành sản xuất, xuất khẩu và xây dựng hạ tầng dự kiến sẽ vượt trội trong năm 2024.

Ngành nhựa Việt Nam: 35 năm vươn mình ra biển lớn

Ngành nhựa Việt Nam: 35 năm vươn mình ra biển lớn

Tiêu điểm -  9 giờ

Từ hình hài manh mún, nhỏ lẻ, bước vào thời kỳ Đổi mới, ngành nhựa Việt Nam nhanh chóng chuyển mình, trở thành ngành xuất khẩu chủ lực của đất nước.

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

Tiêu điểm -  18 giờ

Sau năm 2030, ước tính mỗi ngày sẽ có khoảng 4.000 hành khách cần di chuyển giữa hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành.

Việt Nam và Phần Lan nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược

Việt Nam và Phần Lan nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược

Tiêu điểm -  19 giờ

Phần Lan sẽ là cầu nối giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường EU, đồng thời, Việt Nam sẽ là điểm đến chiến lược của các doanh nghiệp Phần Lan tại châu Á.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: GDP 2026 phấn đấu tăng 10% trở lên

Thủ tướng Phạm Minh Chính: GDP 2026 phấn đấu tăng 10% trở lên

Tiêu điểm -  2 ngày

Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng cao, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Trungnam Group so găng Tập đoàn SK tại LNG Cà Ná

Trungnam Group so găng Tập đoàn SK tại LNG Cà Ná

Tiêu điểm -  3 ngày

Trungnam Group bất ngờ gặp cạnh tranh đến từ Tập đoàn SK khi đang đếm ngược tới thời điểm bỏ thầu dự án LNG Cà Ná, tỉnh Khánh Hoà.

Ngành nhựa Việt Nam: 35 năm vươn mình ra biển lớn

Ngành nhựa Việt Nam: 35 năm vươn mình ra biển lớn

Tiêu điểm -  9 giờ

Từ hình hài manh mún, nhỏ lẻ, bước vào thời kỳ Đổi mới, ngành nhựa Việt Nam nhanh chóng chuyển mình, trở thành ngành xuất khẩu chủ lực của đất nước.

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tạm dừng cho vay đặt cọc bất động sản

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tạm dừng cho vay đặt cọc bất động sản

Tài chính -  12 giờ

Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 (NHNN KV2) vừa có văn bản gửi đến các ngân hàng thương mại trên địa bàn TP.HCM và tỉnh Đồng Nai về việc cảnh báo rủi ro trong hoạt động cho vay.

Thời của công ty chứng khoán ‘dựa bóng’ ngân hàng

Thời của công ty chứng khoán ‘dựa bóng’ ngân hàng

Tài chính -  13 giờ

Các công ty chứng khoán thuộc ngân hàng đang dần trở thành những cái tên dẫn đầu cuộc chơi, định hình lại xu hướng phát triển ngành chứng khoán

Lối thoát cho các thành phố 'nghẹt thở' vì ô nhiễm và ngập lụt

Lối thoát cho các thành phố 'nghẹt thở' vì ô nhiễm và ngập lụt

Phát triển bền vững -  15 giờ

Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ cùng cam kết net zero vào năm 2050, Việt Nam đang đứng trước một lựa chọn mang tính bước ngoặt, tiếp tục phát triển theo lối mòn hay tiên phong kiến tạo những đô thị xanh để đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Bất động sản công nghiệp miền Bắc: Sức nóng dần tăng nhiệt

Bất động sản công nghiệp miền Bắc: Sức nóng dần tăng nhiệt

Bất động sản -  15 giờ

Dòng vốn FDI kỷ lục và sự chuyển dịch của chuỗi cung ứng đang tạo ra một sân chơi sôi động trên thị trường bất động sản công nghiệp, nơi những nhà phát triển đón đầu xu hướng với các sản phẩm chất lượng cao đang chiếm lĩnh vị thế dẫn đầu.

Thắng lớn nhờ trái cây, HAGL sớm vượt 18% kế hoạch lợi nhuận năm

Thắng lớn nhờ trái cây, HAGL sớm vượt 18% kế hoạch lợi nhuận năm

Doanh nghiệp -  17 giờ

Quý III, HAGL lãi tới 432 tỷ đồng, tăng 23%. 9 tháng đầu năm, HAGL lãi lũy kế 1.312 tỷ đồng, cao hơn 54% so với cùng kỳ và thực hiện 118% kế hoạch năm.

Doanh nghiệp nhà thép tiền chế chuyển từ xây nhanh sang xây xanh

Doanh nghiệp nhà thép tiền chế chuyển từ xây nhanh sang xây xanh

Phát triển bền vững -  18 giờ

Các doanh nghiệp lĩnh vực nhà thép tiền chế buộc phải chuyển từ xây nhanh sang xây xanh để thích ứng với chuẩn ESG và cuộc đua Net Zero toàn cầu.