Tuy nhiên, theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI), chất lượng các quy định pháp luật và vấn đề thực thi pháp luật tại Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề, gây khó khăn rất lớn cho doanh nghiệp.
Theo ông Tuấn, các doanh nghiệp đang phản ánh về tình trạng cơ quan quản lý lạm dụng ban hành thông tư, ban hành quy chuẩn kỹ thuật. Trong khi đó, chất lượng các quy chuẩn kỹ thuật tương đối thấp, thể hiện ở một số quy chuẩn của Việt Nam có yêu cầu cao hơn cả quy chuẩn của những nước phát triển. Đơn cử như quy chuẩn về chất ô nhiễm trong thực phẩm bảo vệ sức khoẻ.
Bên cạnh đó, các quy chuẩn có chi phí tuân thủ rất cao, vượt quá khả năng của nhiều doanh nghiệp như Quy chuẩn 06 về phòng cháy chữa cháy.
Trong năm 2023, một trong những vấn đề nóng ảnh hưởng lớn đến cộng đồng doanh nghiệp và hoạt động đầu tư, kinh doanh là tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy quá cao làm cho rất nhiều dự án đầu tư, công trình xây dựng bị chậm trễ, phát sinh nhiều chi phí.
Nhiều tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy quá cao khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn trong cách thực hiện. Đồng thời, cách áp dụng hồi tố, cứng nhắc cũng tạo ra ách tắc và khó khăn trên thực tế.
Hiện nay, từ ý kiến của các doanh nghiệp và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng đã từng bước giảm dần các yêu cầu của Quy chuẩn 06 trong năm 2022 và đang dự thảo tiếp tục giảm trong năm 2023.
Mặt khác, theo ông Tuấn, nhiều quy chuẩn ban hành xong, đến thời điểm đã áp dụng mà chưa chỉ định các phòng thử nghiệm trong nước đủ năng lực. Điều này làm cho hàng hoá bị tắc nghẽn như một số quy chuẩn về thiết bị 5G.
Ngoài ra, còn có tình trạng lạm dụng ban hành quy chuẩn và đưa vào danh mục hàng hoá nhóm 2 các loại hàng hoá không có khả năng gây mất an toàn như Quy chuẩn 20 của Bộ Khoa học và công nghệ về thép không gỉ.
Tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2023, ông Tuấn cho rằng, chất lượng các quy định pháp luật đã ảnh hưởng rất lớn tới hoạt động của doanh nghiệp.
Khảo sát doanh nghiệp hàng năm về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI của VCCI cho thấy, tính ổn định và khả năng dự đoán được pháp luật của Việt Nam tương đối thấp, trong cả giai đoạn ban hành pháp luật và thực thi pháp luật.
Trong khi đó, tỷ lệ doanh nghiệp “luôn luôn” hoặc “thường xuyên” dự đoán được sự thay đổi quy định pháp luật của chính quyền cấp tỉnh giảm mạnh từ mức 16% năm 2014 xuống mức 5% năm 2021 và 3,42% năm 2022.
Doanh nghiệp càng nhỏ, khả năng dự đoán sự thay đổi pháp luật và áp dụng pháp luật càng thấp. Tỷ lệ doanh nghiệp cho biết họ có thể dự đoán được việc thực hiện quy định quanh mức 3,48% năm 2022.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, khả năng dự đoán việc áp dụng pháp luật của cơ quan chính quyền cũng thấp, gây khó khăn trong việc thực thi.
Chất lượng pháp luật rất quan trọng nhưng đi kèm với đó là phải đảm bảo việc thực thi pháp luật. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng hiện nay.