Tuy nhiên, phần đông các doanh nghiệp, startup lại chưa được trang bị các kỹ năng cần thiết để phát triển mô hình kinh doanh bền vững, hoặc phù hợp với các dự án.
Đây là số liệu được thống kê và công bố bởi Cơ quan Thương mại và Đầu tư của chính phủ Australia (Austrade) thông qua bản Báo cáo có tên "Bức tranh khởi nghiệp sáng tạo ở Việt Nam 2019".
Theo báo cáo này, bối cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam ra đời từ năm 2004, khi IDG Ventures Vietnam được thành lập, rót hơn 100 triệu USD vào thị trường. Kể từ đó, hệ sinh thái khởi nghiệp đã phát triển 3 đợt: làn sóng đầu tiên (2004 - 2007); làn sóng thứ hai (2007 - 2010); và làn sóng thứ ba (2011 đến nay).
Trong làn sóng thứ ba, Austrade nhận xét Việt Nam đã tăng trưởng "phi mã" về số lượng startup, từ 400 vào năm 2012 lên gần 1.800 vào năm 2015 và 3.000 trong năm 2017.
Các không gian làm việc chung (co-working space), vườn ươm khởi nghiệp (Incubator) và tổ chức giúp tăng tốc khởi nghiệp (Accelerator) cùng các chương trình cho cộng đồng khởi nghiệp cũng bùng nổ từ 2016.
Tiêu biểu cho các co-working space là: Toong, Up, Dreamplex, Circo, Hatch!, Nest và Hub.IT. Các Accelerator (Chương trình đầu tư, đào tạo) mới cũng được ra mắt, bao gồm Vietnam Silicon Valley, Quỹ tăng tốc khởi nghiệp Việt Nam (VIISA), cùng hàng loạt các cơ sở ươm tạo thuộc các cơ quan chính phủ, trường đại học và viện nghiên cứu.
Còn theo Topica Founder Institute (TFI), lượng vốn đổ vào các startup Việt đã tăng 3 lần trong giai đoạn 2016-2018, từ 205 triệu USD lên gần 900 triệu USD. Austrade cho rằng vốn nước ngoài được chào đón. Các quỹ đầu tư mạo hiểm và tổ chức công nghệ quốc tế đang phát triển dấu ấn của riêng tại đây.
Cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam tập trung chính ở 3 thành phố là Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM. Không phủ nhận các startup Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển, nhưng báo cáo của Austrade cũng chỉ ra 5 thách thức cơ bản đối với hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Bao gồm: Khả năng tiếp cận tài chính - thuyết phục các nhà đầu tư; Tài năng và kỹ năng điều hành - không được đào tạo đầy đủ về khả năng kinh doanh; Hệ sinh thái còn phân mảnh; Khả năng R&D - năng lực khoa học, công nghệ và đổi mới; Vấn đề sở hữu trí tuệ.
Trong đó, Báo cáo của Austrade nhấn mạnh vào việc nhiều doanh nghiệp, startup chưa được trang bị các kỹ năng cần thiết để phát triển mô hình kinh doanh bền vững, hoặc phù hợp với các dự án, dù Việt Nam nằm trong top 3 Đông Nam Á về số lượng startup. Do đó, nhiều công ty địa phương chưa có cơ hội kết nối với hệ sinh thái khu vực.
Các lưu ý chính cho các nhà đầu tư bao gồm: lĩnh vực thanh toán điện tử dù rất triển vọng nhưng đã có nhiều đơn vị tham gia; việc tìm kiếm và đào tạo các nhà sáng lập tài năng nội địa còn hóc búa; công nghệ Blockchain dù hứa hẹn nhưng cũng là thách thức, hay như việc tìm kiếm các nhân sự IT chất lượng cao nhưng giá cả hợp lý...
