Thách thức lớn trong thu hút vốn FDI

Thái Bình Thứ tư, 11/10/2023 - 15:42

Bên cạnh khó khăn từ tăng trưởng kinh tế thấp, mục tiêu hút vốn đầu tư nước ngoài của Việt Nam sẽ gặp thách thức rất lớn khi tham gia thỏa thuận thuế tối thiểu toàn cầu và thuế thu nhập toàn cầu.

Nhiều nhà đầu tư lớn đang tỏ ra dè dặt trong việc mở rộng đầu tư ở Việt Nam.

Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) khoảng 150 - 200 tỷ USD giai đoạn 2021 - 2025, giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 200 - 300 tỷ USD.

Mục tiêu này được Bộ Kế hoạch và đầu tư cho rằng sẽ gặp thách thức lớn bởi việc tham gia thỏa thuận thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thông qua các ưu đãi thuế như Việt Nam. 

Thuế suất tối thiểu toàn cầu được hình thành trong bối cảnh triển vọng phát triển kinh tế và thu ngân sách của hầu hết các nước giảm mạnh từ cuối năm 2019. Trong khi đó, ghi nhận việc hình thành các mức thuế suất khác biệt để tận dụng lợi thế toàn cầu hóa theo nhiều cách. Một số nước hạ thuế thu nhập doanh nghiệp xuống mức rất thấp, thậm chí các thiên đường thuế còn đưa ra mức thuế suất 0%. 

Thực tế đó khiến nhiều quốc gia, khu vực chịu áp lực từ việc doanh nghiệp đe dọa rút vốn, chuyển trụ sở đăng ký kinh doanh dẫn đến buộc phải giảm thuế. Theo đó, hạ thuế suất đã trở thành công cụ của các quốc gia để cạnh tranh thu hút và giữ chân doanh nghiệp. Đối tượng hưởng lợi là các tập đoàn đa quốc gia, với việc dù có lợi nhuận cao, nhưng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp rất thấp, thậm chí không bị đánh thuế, vấn đề chuyển giá cũng ngày càng phức tạp.

Thách thức tiếp theo đến từ tăng trưởng kinh tế toàn cầu thấp vài năm gần đây, được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn đến thu hút đầu tư nước ngoài của các quốc gia. Năm 2023, World Bank dự báo triển vọng tăng trưởng GDP toàn cầu đạt 1,7%, thấp nhất trong gần ba thập kỷ qua .Trong khi đó, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tỏ ra lạc quan hơn với mức 2,9%, thấp hơn đáng kể so với ước tính năm 2022. 

Còn theo Hội nghị Liên Hợp Quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD) cho biết, dòng vốn đầu tư nước ngoài đã có dấu hiệu bão hòa và chững lại từ giữa năm 2022, có thể giảm hoặc đi ngang trong năm 2023. Tại Việt Nam, tình hình thực tế thu hút đầu tư nước ngoài cũng đã gặp nhiều khó khăn kể từ năm 2022 và bắt đầu xu hướng giảm theo từng quý.

Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng nhắc tới tác động của việc tham gia thuế thu nhập toàn cầu đối với kế hoạch mở rộng đầu tư của các dự án hiện hữu. Theo đó, việc mở rộng đầu tư của các dự án có nguy cơ giảm sút, đặt trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu hút vốn thực hiện 20-30 tỷ USD/năm cho giai đoạn 2021-2025.

Nguyên nhân của những lo ngại nói trên là bởi, rất nhiều dự án quy mô lớn thuộc ngành công nghệ cao, ngành ưu đãi đầu tư với mức thuế suất thấp hơn 15%. Nếu áp dụng mức thuế tối thiểu toàn cầu là 15% thì lợi ích mang lại từ chính sách ưu đãi thuế mà các công ty này được hưởng tại Việt Nam sẽ không còn, từ đây ảnh hưởng đến tính hấp dẫn của thị trường trong thu hút đầu tư nước ngoài.

Thực tế cũng cho thấy, thời gian qua, nhiều nhà đầu tư lớn đã thận trọng đối với hoạt động đầu tư mới cũng như kế hoạch mở rộng đầu tư. Một trong các lý do là Việt Nam chưa có động thái rõ ràng về triển khai quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu.

Tháng 12/2022, Tập đoàn LG (Hàn Quốc) tạm dừng kế hoạch mở rộng nhà máy trị giá 5 tỷ USD tại Việt Nam, tiến độ mở rộng đầu tư của Tập đoàn Intel (Hoa Kỳ) cũng bị ảnh hưởng do quá trình đàm phán chính sách kéo dài, Tập đoàn GenX (Hoa Kỳ) tuyên bố tạm dừng khảo sát và rút khỏi thị trường Việt Nam do gặp nhiều vướng mắc về chính sách.

Ngoài ra, các nhà đầu tư Hàn Quốc như Samsung, SK, một số đối tác gia công sản xuất (OEM) của Apple và các nhà đầu tư Nhật Bản cũng quan ngại về khả năng môi trường đầu tư mất hấp dẫn, đồng thời mất đi khoản thu thuế hợp lý đáng kể nếu Việt Nam không có những quyết sách phù hợp để triển khai, ứng phó với tác động của quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu.

Riêng lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo tại các khu kinh tế và khu công nghiệp, thông tin của Bộ Kế hoạch đầu tư cho biết hiện ghi nhận khoảng 335 dự án có vốn đầu tư đăng ký trên 100 triệu USD hoạt động. Các dự án này đang được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn 15%, trong đó thường là các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao như Samsung, Intel, LG, Bosch, Sharp, Foxconn, Panasonic, Pegatron…

Trong số 335 dự án nói trên có 184 dự án đăng ký ở mức dưới 200 triệu USD, 108 dự án 200 - 500 triệu USD, 18 dự án từ 500 triệu – 1 tỷ USD và 25 dự án trên 1 tỷ USD. Mặc dù chỉ chiếm khoảng 1% số lượng dự án FDI tại Việt Nam nhưng tổng vốn đầu tư đăng ký của các dự án này lại chiếm tới gần 30% tổng vốn FDI tại Việt Nam (khoảng 131 tỷ USD). 

Bộ Kế hoạch và đầu tư nhận định, với việc hưởng các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn 15%, đây là các dự án có khả năng sẽ bị ảnh hưởng khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng. Bộ này cũng cho biết sẽ phối hợp với Bộ Tài chính rà soát, thống kê cụ thể về số lượng các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sắc thuế này trong thời gian tới. 

Ngoài ra, một ảnh hưởng khác của thuế thu nhập toàn cầu là niềm tin của nhà đầu tư giảm sút. Cụ thể, về nguyên tắc, việc giữ nguyên ưu đãi cho các dự án đã cấp trước đó sẽ không ảnh hưởng đến cam kết của Việt Nam đối với nhà đầu tư.

Tuy nhiên, nếu không có giải pháp hợp lý thì mức ưu đãi này sẽ là vô nghĩa với họ do vẫn phải nộp mức chênh lệch tại quốc gia đặt trụ sở, qua đó, ảnh hưởng đến mức độ “thiện chí đồng hành” của Việt Nam với cộng đồng nhà đầu tư, Bộ Kế hoạch và đầu tư lưu ý.

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Tiêu điểm -  2 năm
Việc thu hút vốn FDI trong 2 tháng đầu năm 2023 giảm mạnh 38% so với cùng kỳ năm trước.
Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Tiêu điểm -  2 năm
Việc thu hút vốn FDI trong 2 tháng đầu năm 2023 giảm mạnh 38% so với cùng kỳ năm trước.
Dự án công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch do Sun Group đầu tư có quy mô ra sao?

Dự án công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch do Sun Group đầu tư có quy mô ra sao?

Tiêu điểm -  1 ngày

Ngày 19/12, UBND Thành phố Hà Nội và Tập đoàn Sun Group đã chính thức khởi công Dự án Cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch

Hà Nội khởi công trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, quy tụ loạt tập đoàn lớn

Hà Nội khởi công trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, quy tụ loạt tập đoàn lớn

Tiêu điểm -  1 ngày

Sáng ngày 19/12/2025, Hà Nội đã khởi công dự án đầu tư xây dựng trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, một trong những dự án hạ tầng đô thị lớn nhất của Thủ đô trong nhiều thập kỷ.

Vingroup khởi công, khai trương 11 siêu dự án gần 1,7 triệu tỷ đồng

Vingroup khởi công, khai trương 11 siêu dự án gần 1,7 triệu tỷ đồng

Tiêu điểm -  1 ngày

Các dự án nền tảng trong lĩnh vực phát triển đô thị, hạ tầng, năng lượng xanh và công nghiệp nặng, góp phần tạo động lực tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai cho Vingroup.

Thủ tướng đề nghị Việt Nam và Singapore hợp tác phát triển điện hạt nhân nhỏ

Thủ tướng đề nghị Việt Nam và Singapore hợp tác phát triển điện hạt nhân nhỏ

Tiêu điểm -  1 ngày

Bên cạnh phát triển điện hạt nhân nhỏ, Thủ tướng cũng mong muốn đưa quan hệ Việt Nam – Singapore trở thành hình mẫu tiêu biểu về đoàn kết, hợp tác và đối thoại trong khu vực.

Phát triển thị trường năng lượng: Cơ chế giá vẫn còn nhiều vấn đề

Phát triển thị trường năng lượng: Cơ chế giá vẫn còn nhiều vấn đề

Tiêu điểm -  1 ngày

Thực tiễn cho thấy nhiều bất cập đang ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thị trường năng lượng, theo ý kiến một số chuyên gia.

5 đòn bẩy chiến lược của doanh nghiệp gia đình

5 đòn bẩy chiến lược của doanh nghiệp gia đình

Diễn đàn quản trị -  3 phút

Sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp gia đình phụ thuộc vào khả năng kết hợp mục tiêu, nguồn vốn dài hạn và danh tiếng với sự linh hoạt và quản trị chuyên nghiệp.

Kinh tế trải nghiệm: 'Điểm chạm' quyết định thành công của doanh nghiệp

Kinh tế trải nghiệm: 'Điểm chạm' quyết định thành công của doanh nghiệp

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưu tiên cảm xúc, phong cách sống và sự tương tác thay vì chỉ quan tâm đến công năng sản phẩm, “kinh tế trải nghiệm” đang trở thành động lực tăng trưởng mới của nhiều ngành, trong đó có bất động sản.

Diễn đàn phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam - VSCF 2025: Vinh danh 17 doanh nghiệp tiên phong.

Diễn đàn phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam - VSCF 2025: Vinh danh 17 doanh nghiệp tiên phong.

Nhịp cầu kinh doanh -  20 giờ

Việc kết hợp vinh danh doanh nghiệp tiên phong và trao chứng chỉ công trình xanh ngay trong khuôn khổ Diễn đàn cho thấy nỗ lực xây dựng một hệ sinh thái phát triển bền vững toàn diện, từ chính sách, doanh nghiệp đến công trình và thị trường.

ADB và BIDV ký gói vay 250 triệu USD hỗ trợ nông nghiệp

ADB và BIDV ký gói vay 250 triệu USD hỗ trợ nông nghiệp

Tài chính -  20 giờ

Gói tài chính sẽ đi kèm với viện trợ hỗ trợ kỹ thuật nhằm tăng cường năng lực của BIDV trong quản lý môi trường và rủi ro.

Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam khánh thành đồng thời 3 công trình

Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam khánh thành đồng thời 3 công trình

Ống kính -  22 giờ

Ngày 19 tháng 12, ACV long trọng tổ chức Lễ khánh thành và đưa vào khai thác Cảng HKQT Long Thành, Cảng HKQT Nội Bài và Cảng HKQT Vinh tại 3 miền đất nước.

Tập đoàn FLC bị hủy tư cách công ty đại chúng

Tập đoàn FLC bị hủy tư cách công ty đại chúng

Doanh nghiệp -  22 giờ

Hàng loạt cổ phiếu thuộc hệ sinh thái FLC cùng nhận quyết định hủy tư cách công ty đại chúng từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Hawa có gần 1.000 hội viên sau hợp nhất với Bifa

Hawa có gần 1.000 hội viên sau hợp nhất với Bifa

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Việc hợp nhất Bifa vào Hawa đã hình thành một tổ chức hội nghề nghiệp mới, quy tụ gần 1.000 doanh nghiệp hội viên, lớn nhất trong ngành gỗ Việt.

Đọc nhiều