Thách thức lớn trong thu hút vốn FDI

Thái Bình Thứ tư, 11/10/2023 - 15:42

Bên cạnh khó khăn từ tăng trưởng kinh tế thấp, mục tiêu hút vốn đầu tư nước ngoài của Việt Nam sẽ gặp thách thức rất lớn khi tham gia thỏa thuận thuế tối thiểu toàn cầu và thuế thu nhập toàn cầu.

Nhiều nhà đầu tư lớn đang tỏ ra dè dặt trong việc mở rộng đầu tư ở Việt Nam.

Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, Việt Nam đặt mục tiêu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) khoảng 150 - 200 tỷ USD giai đoạn 2021 - 2025, giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 200 - 300 tỷ USD.

Mục tiêu này được Bộ Kế hoạch và đầu tư cho rằng sẽ gặp thách thức lớn bởi việc tham gia thỏa thuận thuế tối thiểu toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) thông qua các ưu đãi thuế như Việt Nam. 

Thuế suất tối thiểu toàn cầu được hình thành trong bối cảnh triển vọng phát triển kinh tế và thu ngân sách của hầu hết các nước giảm mạnh từ cuối năm 2019. Trong khi đó, ghi nhận việc hình thành các mức thuế suất khác biệt để tận dụng lợi thế toàn cầu hóa theo nhiều cách. Một số nước hạ thuế thu nhập doanh nghiệp xuống mức rất thấp, thậm chí các thiên đường thuế còn đưa ra mức thuế suất 0%. 

Thực tế đó khiến nhiều quốc gia, khu vực chịu áp lực từ việc doanh nghiệp đe dọa rút vốn, chuyển trụ sở đăng ký kinh doanh dẫn đến buộc phải giảm thuế. Theo đó, hạ thuế suất đã trở thành công cụ của các quốc gia để cạnh tranh thu hút và giữ chân doanh nghiệp. Đối tượng hưởng lợi là các tập đoàn đa quốc gia, với việc dù có lợi nhuận cao, nhưng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp rất thấp, thậm chí không bị đánh thuế, vấn đề chuyển giá cũng ngày càng phức tạp.

Thách thức tiếp theo đến từ tăng trưởng kinh tế toàn cầu thấp vài năm gần đây, được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn đến thu hút đầu tư nước ngoài của các quốc gia. Năm 2023, World Bank dự báo triển vọng tăng trưởng GDP toàn cầu đạt 1,7%, thấp nhất trong gần ba thập kỷ qua .Trong khi đó, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) tỏ ra lạc quan hơn với mức 2,9%, thấp hơn đáng kể so với ước tính năm 2022. 

Còn theo Hội nghị Liên Hợp Quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD) cho biết, dòng vốn đầu tư nước ngoài đã có dấu hiệu bão hòa và chững lại từ giữa năm 2022, có thể giảm hoặc đi ngang trong năm 2023. Tại Việt Nam, tình hình thực tế thu hút đầu tư nước ngoài cũng đã gặp nhiều khó khăn kể từ năm 2022 và bắt đầu xu hướng giảm theo từng quý.

Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng nhắc tới tác động của việc tham gia thuế thu nhập toàn cầu đối với kế hoạch mở rộng đầu tư của các dự án hiện hữu. Theo đó, việc mở rộng đầu tư của các dự án có nguy cơ giảm sút, đặt trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu hút vốn thực hiện 20-30 tỷ USD/năm cho giai đoạn 2021-2025.

Nguyên nhân của những lo ngại nói trên là bởi, rất nhiều dự án quy mô lớn thuộc ngành công nghệ cao, ngành ưu đãi đầu tư với mức thuế suất thấp hơn 15%. Nếu áp dụng mức thuế tối thiểu toàn cầu là 15% thì lợi ích mang lại từ chính sách ưu đãi thuế mà các công ty này được hưởng tại Việt Nam sẽ không còn, từ đây ảnh hưởng đến tính hấp dẫn của thị trường trong thu hút đầu tư nước ngoài.

Thực tế cũng cho thấy, thời gian qua, nhiều nhà đầu tư lớn đã thận trọng đối với hoạt động đầu tư mới cũng như kế hoạch mở rộng đầu tư. Một trong các lý do là Việt Nam chưa có động thái rõ ràng về triển khai quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu.

Tháng 12/2022, Tập đoàn LG (Hàn Quốc) tạm dừng kế hoạch mở rộng nhà máy trị giá 5 tỷ USD tại Việt Nam, tiến độ mở rộng đầu tư của Tập đoàn Intel (Hoa Kỳ) cũng bị ảnh hưởng do quá trình đàm phán chính sách kéo dài, Tập đoàn GenX (Hoa Kỳ) tuyên bố tạm dừng khảo sát và rút khỏi thị trường Việt Nam do gặp nhiều vướng mắc về chính sách.

Ngoài ra, các nhà đầu tư Hàn Quốc như Samsung, SK, một số đối tác gia công sản xuất (OEM) của Apple và các nhà đầu tư Nhật Bản cũng quan ngại về khả năng môi trường đầu tư mất hấp dẫn, đồng thời mất đi khoản thu thuế hợp lý đáng kể nếu Việt Nam không có những quyết sách phù hợp để triển khai, ứng phó với tác động của quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu.

Riêng lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo tại các khu kinh tế và khu công nghiệp, thông tin của Bộ Kế hoạch đầu tư cho biết hiện ghi nhận khoảng 335 dự án có vốn đầu tư đăng ký trên 100 triệu USD hoạt động. Các dự án này đang được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn 15%, trong đó thường là các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao như Samsung, Intel, LG, Bosch, Sharp, Foxconn, Panasonic, Pegatron…

Trong số 335 dự án nói trên có 184 dự án đăng ký ở mức dưới 200 triệu USD, 108 dự án 200 - 500 triệu USD, 18 dự án từ 500 triệu – 1 tỷ USD và 25 dự án trên 1 tỷ USD. Mặc dù chỉ chiếm khoảng 1% số lượng dự án FDI tại Việt Nam nhưng tổng vốn đầu tư đăng ký của các dự án này lại chiếm tới gần 30% tổng vốn FDI tại Việt Nam (khoảng 131 tỷ USD). 

Bộ Kế hoạch và đầu tư nhận định, với việc hưởng các ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp thấp hơn 15%, đây là các dự án có khả năng sẽ bị ảnh hưởng khi thuế tối thiểu toàn cầu được áp dụng. Bộ này cũng cho biết sẽ phối hợp với Bộ Tài chính rà soát, thống kê cụ thể về số lượng các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sắc thuế này trong thời gian tới. 

Ngoài ra, một ảnh hưởng khác của thuế thu nhập toàn cầu là niềm tin của nhà đầu tư giảm sút. Cụ thể, về nguyên tắc, việc giữ nguyên ưu đãi cho các dự án đã cấp trước đó sẽ không ảnh hưởng đến cam kết của Việt Nam đối với nhà đầu tư.

Tuy nhiên, nếu không có giải pháp hợp lý thì mức ưu đãi này sẽ là vô nghĩa với họ do vẫn phải nộp mức chênh lệch tại quốc gia đặt trụ sở, qua đó, ảnh hưởng đến mức độ “thiện chí đồng hành” của Việt Nam với cộng đồng nhà đầu tư, Bộ Kế hoạch và đầu tư lưu ý.

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Tiêu điểm -  2 năm
Việc thu hút vốn FDI trong 2 tháng đầu năm 2023 giảm mạnh 38% so với cùng kỳ năm trước.
Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Vốn FDI vào Việt Nam giảm mạnh 38%

Tiêu điểm -  2 năm
Việc thu hút vốn FDI trong 2 tháng đầu năm 2023 giảm mạnh 38% so với cùng kỳ năm trước.
Bình Định thu hút đầu tư từ các tập đoàn năng lượng và du lịch quốc tế

Bình Định thu hút đầu tư từ các tập đoàn năng lượng và du lịch quốc tế

Tiêu điểm -  2 ngày

Bình Định đang nhận được quan tâm rõ nét của nhiều tập đoàn quốc tế đối với một số lĩnh vực chủ lực như công nghiệp năng lượng hay bất động sản nghỉ dưỡng, du lịch.

Vietjet ký thoả thuận tài chính 300 triệu USD với AV AirFinance

Vietjet ký thoả thuận tài chính 300 triệu USD với AV AirFinance

Tiêu điểm -  2 ngày

Thoả thuận này nâng tổng kim ngạch thương mại của hãng hàng không này với các doanh nghiệp Mỹ lên tới 64 tỉ USD.

Việt Nam và Mỹ khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại mới

Việt Nam và Mỹ khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại mới

Tiêu điểm -  2 ngày

Việt Nam và Mỹ thống nhất khởi động đàm phán thỏa thuận thương mại đối ứng nhằm hướng tới quan hệ kinh tế ổn định, đôi bên cùng có lợi.

Hàng không tăng tốc, du lịch Việt bứt tốc

Hàng không tăng tốc, du lịch Việt bứt tốc

Tiêu điểm -  2 ngày

Hàng không đang trở thành cú hích quan trọng, mở ra cánh cửa đưa du lịch Việt Nam vươn xa hơn trên bản đồ thế giới.

Mỹ hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày, trừ Trung Quốc, S&P 500 tăng mạnh nhất 5 năm

Mỹ hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày, trừ Trung Quốc, S&P 500 tăng mạnh nhất 5 năm

Tiêu điểm -  3 ngày

Tổng thống Donald Trump vừa hạ mức thuế quan mới đối với hàng nhập khẩu từ hầu hết các đối tác thương mại của Hoa Kỳ xuống còn 10% trong 90 ngày để cho phép đàm phán thương mại.

'Doanh nghiệp Mỹ khó rút khỏi Việt Nam trong ngắn hạn'

'Doanh nghiệp Mỹ khó rút khỏi Việt Nam trong ngắn hạn'

Leader talk -  10 giờ

Doanh nghiệp Mỹ có thể cân nhắc kỹ trong việc đầu tư mới hoặc mở rộng còn với các nhà máy đang hoạt động trôi chảy thì khả năng dịch chuyển rất thấp.

UOB tăng vốn điều lệ tại Việt Nam thêm 2.000 tỷ đồng

UOB tăng vốn điều lệ tại Việt Nam thêm 2.000 tỷ đồng

Tài chính -  12 giờ

Lần tăng vốn mới này giúp vốn điều lệ của Ngân hàng UOB Việt Nam tăng gấp đôi so với năm 2021.

Bức tường thuế của ông Trump và bài học tự cường cho Việt Nam

Bức tường thuế của ông Trump và bài học tự cường cho Việt Nam

Leader talk -  12 giờ

Những thay đổi trong chính sách thuế và phục hồi sản xuất của Mỹ đang gây hiệu ứng dây chuyền lên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Ẩn sau đó là bài học về cách một quốc gia phục hưng sức mạnh thực sự.

Du lịch Diên Khánh, có thể bạn chưa biết?

Du lịch Diên Khánh, có thể bạn chưa biết?

Ống kính -  19 giờ

Từng là thủ phủ Khánh Hòa xưa, Diên Khánh mang trong mình lớp lớp thăng trầm lịch sử, cuốn người ta vào một miền ký ức dung dị mà sâu xa.

Biến căng thẳng thuế quan thành đòn bẩy cải cách

Biến căng thẳng thuế quan thành đòn bẩy cải cách

Leader talk -  20 giờ

Dù phải đối mặt với thách thức từ mức thuế quan mới, các chuyên gia đánh giá đây là cơ hội để Việt Nam tiếp tục cải cách nội tại để vươn mình trong bối cảnh mới.

Đô thị đảo du lịch - nghỉ dưỡng xa hoa bậc nhất miền Bắc: Tọa độ mới của giới đầu tư

Đô thị đảo du lịch - nghỉ dưỡng xa hoa bậc nhất miền Bắc: Tọa độ mới của giới đầu tư

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Vinhomes Royal Island với hệ thống hạ tầng giao thông, tiện ích ngày một hoàn thiện đang khẳng định vị thế trung tâm trong lòng trung tâm TP. Hải Phòng. Tại đây, một đô thị đảo nghỉ dưỡng đầu tiên của Việt Nam đã hình thành với tiềm năng khai thác du lịch dẫn đầu miền Bắc.

Panasonic bàn giao phòng thí nghiệm giải pháp cho Đại học Xây dựng

Panasonic bàn giao phòng thí nghiệm giải pháp cho Đại học Xây dựng

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Panasonic vừa chính thức bàn giao trung tâm thực hành giải pháp HVAC cùng hệ thống điều hòa, quạt thông gió... cho Trường Đại học Xây dựng Hà Nội (HUCE).