Lo nguy cơ ô nhiễm phóng xạ trong khai thác titan
Các nhà khoa học cho rằng, nguy cơ ô nhiễm phóng xạ từ hoạt động khai thác tian đặc biệt nghiêm trọng.
Các chuyên gia khoáng sản cho rằng: Bộ Tài nguyên và môi trường đang "mập mờ" giữa hai khái niệm "tiềm năng" (có thể có, có thể không, sai số 100%) và "trữ lượng" (có thật trong tay) khi đánh giá về tài nguyên khoáng sản titan tại Bình Thuận.
Trữ lượng hay tiềm năng?
Theo Quyết định số 1546/QĐ-TTg ngày 3/9/2013, “Phê duyệt quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng titan giai đoạn đến năm 2020, có xét tới năm 2030” của Thủ tướng Chính phủ, trữ lượng và tài nguyên dự báo quặng titan trên phạm vi cả nước khoảng 650 triệu tấn khoáng vật nặng (trong đó khoảng 78 triệu tấn zircon).
Riêng tại Bình Thuận, trữ lượng và tài nguyên titan dự báo khoảng 599 triệu tấn, chiếm 92% tổng trữ lượng và tài nguyên quặng titan của Việt Nam.
Trong đó, trữ lượng và tài nguyên trên diện tích các khu vực cấm, hạn chế hoạt động khoáng sản khoảng 210 triệu tấn (trong đó khoẳng 26 triệu tấn zircon). Trữ lượng và tài nguyên quặng titan có thể huy động vào khai thác khoảng 440 triệu tấn (trong đó 52 triệu tấn zircon).
Quy hoạch dự kiến huy động khoảng 150 triệu tấn khoáng vật nặng, trong đó khoảng 17 triệu tấn zircon. Trữ lượng và tài nguyên còn lại đưa vào dự trữ quốc gia.
Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, mục tiêu phát triển đến năm 2015, cả nước hoàn thành công tác thăm dò, đánh giá trữ lượng các mỏ titan huy động trong kỳ quy hoạch; đảm bảo trữ lượng tin cậy cho việc đầu tư các dự án khai thác, chế biến titan. Xây dựng và đưa vào hoạt động một số nhà máy chế biến xỉ titan, rutin nhân tạo tại 4 vùng quy hoạch, nghiên cứu công nghệ và chuẩn bị đầu tư các dự án sản xuất titan xốp/titan kim loại tại tỉnh Bình Thuận; sản xuất pigment tại Bình Bịnh và Bình Thuận, chuẩn bị đầu tư Tổ hợp khai thác, chế biến quặng titan quy mô lớn tại Bình Thuận.
Giai đoạn 2016 – 2010, xây dựng và phát triển khu vực Bình Thuận thành trung tâm công nghiệp khai thác, chế biến quặng titan quy mô lớn với công nghệ tiên tiến, sản phẩm chủ yếu là pigment, titan xốp đóng góp nhu cầu trong nước và xuất khẩu.
Trữ lượng tian theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ là như vậy, tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều ý kiến trái chiều từ phía các chuyên gia nghiên cứu xung quanh vấn đề này.
Theo TS. Nguyễn Thành Sơn, Trưởng Ban Chiến lược và khoa học công nghệ, Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản Việt Nam, "tiềm năng titan tại Bình Thuận là rất lớn, nhưng trữ lượng titan thì gần như bằng 0. Hiện Bộ Tài nguyên và môi trường đang "mập mờ" giữa hai khái niệm "tiềm năng" (có thể có, có thể không, sai số 100%) và "trữ lượng" (có thật trong tay). Đồng thời, hạ thấp tiêu chuẩn hàm lượng biên tính trữ lượng của titan để tính ra con số gần 600 triệu tấn trữ lượng titan ở Bình Thuận".

Trong khi đó, đối với ngành khai khoáng, nếu "tiềm năng" titan nằm trong lòng đất là 100,0%, thì đến "sản phẩm" titan có thể bán ra và thu lợi nhuận chỉ là 2,7%. Tức là, số tiền thực tế mà nền kinh tế thu được từ 600 triệu tấn "trữ lượng" titan chỉ bằng 2,7% số tiền mà Bộ Tài nguyên và môi trường tính toán và báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ.
Thêm vào đó, Bộ Tài nguyên và môi trường đã coi tiềm năng 600 triệu tấn titan tại Bình Thuận là "trữ lượng" và đưa ra chiến lược phát triển Bình Thuận thành "trung tâm về titan” của cả nước.
Trong khi đó, lợi ích kinh tế của việc khai thác titan ở Bình Thuận là quá nhỏ bé. Hiện chưa cơ quan nào trả lời được chính xác là bao nhiêu vì nó gần như bằng 0”, ông Sơn nhấn mạnh.
Dự báo chưa đúng thực tế
Nhận định về vấn đề này, GS. TSKH Đặng Trung Thuận, Chủ tịch Hội Địa hóa Việt Nam cho biết, số liệu về quặng titan của Việt Nam rất nhiều, nhưng không giống nhau.
Theo số liệu năm 2007, trữ lượng quặng titan cả nước là 7,56 triệu tấn. Năm 2010, tổng trữ lượng đã thăm dò của cả nước được phê duyệt là 12,31 triệu tấn. Đến năm 2013, theo Quyết định số 1546/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, trữ lượng quặng titan cả nước lại là 24,6 triệu tấn. Trong đó, tổng trữ lượng và tài nguyên khoáng vật nặng tại Bình Thuận là 599 triệu tấn. Riêng trữ lượng đã được phê duyệt là 6 triệu tấn.
“Chỉ 6 năm mà 3 lần thay đổi số liệu, vậy độ tin cậy của những con số này như thế nào?”, ông Thuận đặt câu hỏi.
Bên cạnh đó, theo TSKH Đặng Trung Thuận, khối lượng tài nguyên dự báo chưa đúng thực tế khách quan, bởi hàm lượng biên tổng khoáng vật nặng dùng để tính trữ lượng là 0,2% tương đương 6kg/m3 là rất thấp.
Hàm lượng trung bình tổng khoáng vật nặng trong các khối địa chất tính trữ lượng là 0,45% tương đương 13kg/m3, chứng tỏ thân quặng nghèo. Hàm lượng trung bình tổng khoáng vật nặng trong các thân quặng cao nhất là 0,81% tương đương 24kg/m3, chứng tỏ không có quặng giàu. Trong khi đó, mỏ ở Quang Nam là 200,8kg/m. Vùng Phù Cát, khu vực Đề Gi, diện tích 780ha, hàm lượng quặng 50 – 250kg/m3. Khu vực Phù Mỹ, Bình định là 10 – 490kg/m3.
Chiều dày lớp kẹp tối đa tham gia tính tài nguyên là 2,5m. chứng tỏ khối lượng cát không quặng chiếm tỷ lệ cao trong tính tài nguyên. Chiều dày thân quặng trong tầng cát đỏ dao động 30 – 200m, cho thấy quặng phân bố rất sâu, sẽ gặp khó khăn trong khai thác.
"Nếu khai thác xuống hết tầng quặng thì mở rộng đường kính moong mỏ dẫn đến nước bốc hơi nhiều, mực nước ngầm hạ thấp. Trong khi đó, nếu chỉ khai thác đến 40m thì tổn thất tài nguyên rất lớn. Đây được xem là cái nợ của thế hệ hôm nay đối với mai sau", ông Thuận nhận định.
Từ những phân tích trên, các chuyên gia đều cho rằng, cần nghiên cứu và xem xét lại hiệu quả kinh tế của việc khai thác titan tại Bình Thuận. Bởi những con số thống kê về titan được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài nguyên và môi trường đưa ra là chưa đúng thực tế và thiếu thuyết phục.
Các nhà khoa học cho rằng, nguy cơ ô nhiễm phóng xạ từ hoạt động khai thác tian đặc biệt nghiêm trọng.
Theo các nhà khoa học, hệ lụy từ khai thác titan đối với môi trường tại Bình Thuận được dự báo khá nghiêm trọng.
ESG đang bước ra khỏi báo cáo để trở thành tiêu chuẩn vận hành mới của đô thị hiện đại. Nhưng để “xanh” không chỉ là màu sơn, Việt Nam cần khung pháp lý rõ ràng, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và một thế hệ người mua hiểu rằng phát triển bền vững không phải chi phí, mà là đầu tư cho tương lai.
Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ cùng cam kết net zero vào năm 2050, Việt Nam đang đứng trước một lựa chọn mang tính bước ngoặt, tiếp tục phát triển theo lối mòn hay tiên phong kiến tạo những đô thị xanh để đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Các doanh nghiệp lĩnh vực nhà thép tiền chế buộc phải chuyển từ xây nhanh sang xây xanh để thích ứng với chuẩn ESG và cuộc đua Net Zero toàn cầu.
Giữa làn sóng hội nhập và chuyển đổi số mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhà nước vẫn là trụ cột vững chắc của nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, Vietnam Airlines – Hãng hàng không Quốc gia – tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trên hành trình số hóa và phát triển bền vững, vì một tương lai xanh và hội nhập.
Tắc nghẽn trong sản xuất tuabin, cùng với hàng loạt khó khăn về tài chính và quy định pháp lý vốn có, tiếp tục kéo dài tiến độ các dự án điện khí tại Việt Nam.
Tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 có thể hoàn thành mục tiêu trên 8% nhờ vào lực đẩy từ đầu tư công và tiêu dùng phục hồi.
Panhou Retrear, nơi giúp ta sống chậm - tránh xa phố thị ồn ào, hoà mình với văn hoá người Dao ở Tuyên Quang và chạm vào thiên nhiên với nhiều cung bậc cảm xúc.
Với quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam - Bulgaria, hai bên đặt mục tiêu tăng kim ngạch thương mại song phương lên gấp đôi trong những năm tới.
Với bà Nguyễn Thị Thành Thực, Chủ tịch AutoAgri, học để mở rộng tri thức và để trả nghĩa cho nông nghiệp, nuôi dưỡng khát vọng đưa nông sản Việt bước ra thế giới.
Bước qua cánh cổng đại học, tân sinh viên chính thức “onboard” vào một thế giới hoàn toàn mới, nơi không chỉ có bài vở, mà còn là những trải nghiệm mới mẻ: sống xa nhà, tự lập, khám phá bản thân giữa thành phố rộng lớn. Giữa nhịp sống hối hả ấy, ai cũng phải học cách thích nghi, kết nối bạn bè, và giữ tinh thần tích cực để không bị cuốn vào guồng quay áp lực.
Hà Nội đang nóng hơn bao giờ hết khi khán giả sẵn sàng “cháy” hết mình cùng Alicia Keys - huyền thoại âm nhạc sở hữu 17 giải Grammy, giọng hát thiên thần Dimash và dàn nghệ sĩ Văn Mai Hương, HIEUTHUHAI, Maydays tại đại nhạc hội Symphony of Stars.
Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) vinh dự và tự hào là đơn vị đồng hành vàng cùng chuỗi hoạt động âm nhạc đón bình minh đầu tiên tại Việt Nam (5AM Eye-Conic) - mở ra hành trình “đánh thức giác quan” giữa lòng di sản Thủ đô Hà Nội vào ngày 1/11/2025.