Có nhóm công chúng mới hay không?
Khi thời gian giãn cách xã hội do ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 qua đi, xã hội bước sang trạng thái bình thường mới. Một cuộc sống với những nhận thức, hành vi mới sẽ được thiết lập nhằm mục đích vừa đẩy mạnh kinh tế, vừa phòng chống dịch. Những người làm trong ngành công chúng cũng từ đó quan tâm nhiều hơn đến sự tồn tại của khái niệm “công chúng mới” trong bối cảnh hiện nay.
Trong một diễn đàn trực tuyến do Mạng lưới quan hệ công chúng Việt Nam (VNPR) tổ chức mới đây, 60% số người tham dự cho rằng có sự xuất hiện của nhóm công chúng mới sau đại dịch Covid-19.
Ông Mã Thanh Danh, Phó tổng giám đốc Tập đoàn KIDO cho rằng, từ sau giãn cách xã hội, người tiêu dùng đã có nhiều thay đổi trong hành vi. Thay vì đi ăn ngoài nhiều như trước đây, người tiêu dùng đã tự nấu ăn hoặc tích cực sử dụng công nghệ mua sắm trên các ứng dụng, nền tảng trực tuyến cho việc đi chợ và mua đồ ăn sẵn về nhà.
Ông Mã Thanh Danh, Phó tổng giám đốc Tập đoàn KIDOSố lượng người làm việc tại nhà cũng tăng đáng kể qua mùa dịch, điều này góp phần giảm chi phí đi lại của nhân viên, còn chủ doanh nghiệp thì tiết kiệm được tiền mặt bằng để đầu tư vào việc đào tạo nâng cấp năng lực nhân sự.
Theo ông Danh, điều này chứng tỏ người tiêu dùng đã có sự thay đổi nhận thức dẫn tới thay đổi thói quen, hành vi trước đây để sống tiết kiệm hơn, quan tâm đến bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình bằng việc tận dụng công nghệ cho mọi hoạt động mua sắm.
Những người làm kinh doanh, tiếp thị và quan hệ công chúng của doanh nghiệp cần phải nắm bắt xu hướng thay đổi đó nhanh để khai thác cơ hội kịp thời.
Trong khi đó, nhà báo Nguyễn Trọng Phước, Thư ký tòa soạn báo Thanh Niên cho rằng không xuất hiện nhóm công chúng mới sau dịch bởi đặc thù của công chúng Việt Nam là nhanh quên. Chỉ cần thương hiệu nào mang lại lợi ích cho người tiêu dùng như chất lượng tốt, giá thành rẻ hoặc có các chương trình khuyến mãi thì sẽ thu hút được họ, khiến họ dễ dàng trở về trạng thái “bình thường cũ”.
TS. Clāra Ly-Le, Giám đốc Công ty Truyền thông EloQ cũng nhìn nhận, thời điểm này còn sớm để xác định có nhóm công chúng mới hay không, mọi thứ chỉ là tạm thời.
Mỗi nhóm công chúng sẽ có mối quan tâm khác nhau. Ví dụ như với bà Clāra Ly-Le, khi lựa chọn thương hiệu ở thời điểm hiện tại, bà không chỉ chọn sản phẩm có chất lượng tốt mà còn chọn thương hiệu có trách nhiệm với xã hội sau đại dịch vừa qua. Đây là một sự thay đổi so với trước đây.
Việc yêu cầu người dân phải đeo khẩu trang khi ra ngoài, rửa tay thường xuyên và hạn chế tụ tập nhằm giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng đã có sự ảnh hưởng nhất định tới tư duy nhiều người. Khi ngưng giãn cách xã hội, người dân vẫn giữ thói quen tuân thủ các bước phòng chống dịch. Thị trường mua sắm, kinh doanh ẩm thực có lẽ cần thêm một thời gian dài nữa mới sôi động trở lại.
“Qua mùa dịch, nhận thức của người tiêu dùng là thứ sẽ tồn tại lâu nhất. Công nghệ hóa và báo chí truyền thống phát huy điểm mạnh của mình, trở thành sự quan tâm và nhận tương tác lớn từ người sử dụng," bà Clāra Ly-Le nhận định.
Theo thống kê từ SimilarWeb, sự trở lại tương đối mạnh mẽ của báo chí truyền thống khi lượng truy cập, đọc tin từ các trang báo chính thống tăng vọt. Người đọc muốn lọc tin giả tràn lan trên mạng xã hội, họ dành niềm tin cho các đơn vị làm báo chuyên nghiệp.
Các nhà làm quan hệ công chúng cần ghi nhận điều này để cân nhắc nền tảng, ngân sách PR cho các doanh nghiệp trong thời gian tới khi trước đây ưu tiên mạng xã hội hơn.
Người làm PR phải luôn sát sao với sự thay đổi
Ông Nguyễn Khoa Mỹ, đồng chủ tịch VNPR nhận định, dù có tồn tại nhóm công chúng mới hay không thì những người làm nghề PR cũng luôn cần chuyển động theo đối tượng mục tiêu như nghiên cứu hành vi, tập tính, nhận thức của người tiêu dùng.
Những người làm nghề quan hệ công chúng là những người nhạy cảm với thời cuộc, bất kì diễn biến nào xảy ra trong cuộc sống đều thúc đẩy việc tìm hiểu tâm tư, suy nghĩ, hành vi của đối tượng mục tiêu nhằm nắm bắt xu hướng kịp thời.
Vì vậy, khi nhận thấy có sự thay đổi thì trước tiên chính những người làm nghề PR phải thay đổi tư duy, cách thức hoạch định chiến lược để có thể hiểu được xu hướng, mong muốn của người tiêu dùng.
Cho rằng không xuất hiện nhóm công chúng mới mà chỉ tồn tại nhận thức mới của công chúng sau đại dịch, theo bà Clāra Ly-Le, với mỗi đối tượng khác nhau cần phải đưa ra các nền tảng khác nhau khi lên chiến lược truyền thông/quảng cáo.
Ngoài ra, việc phân bổ ngân sách PR cũng là một điều đáng lưu tâm trong bất kỳ chiến lược nào. Thay vì hướng đến nhóm công chúng đi truyền thông tích hợp thì có thể "thu hẹp lại, tập trung hơn", xác định đối tượng mục tiêu trọng tâm sẽ tiết kiệm được ngân sách giữa thời buổi kinh tế khó khăn.
Chính vì vậy, đòi hỏi nghề nghiệp yêu cầu những người làm nghề PR phải linh hoạt với diễn biến thị trường và theo dõi công chúng sát sao hơn ngay cả trong tình trạng bình thường thì mới đạt được hiệu quả công việc.
Như Phó tổng giám đốc Tập đoàn KIDO đã nhận định: “Sự thay đổi không quan trọng, quan trọng là thái độ của chúng ta trước sự thay đổi. Nếu coi nó là khó khăn thì nó sẽ là khó khăn, nếu nhìn thấy cơ hội trong đó thì sẽ là cơ hội. Hãy biến khó khăn trở thành cơ hội và dù bạn làm nghề gì, làm trong ngành nào thì cũng phải đặt cái tâm lên hàng đầu thì chúng ta sẽ đạt được thành công xứng đáng."
