Để bảo đảm nguồn cung xăng dầu phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp cũng như bảo đảm an ninh kinh tế đất nước, ông Diên cho rằng, diễn biến xăng dầu thế giới vừa qua cho thấy nếu không có một chiến lược, giải pháp căn cơ thì trong tương lai, mặt hàng này còn gặp nhiều khó khăn.
Theo đó hai giải pháp quan trọng nhất là Việt Nam cần hoàn thiện đề án chiến lược về dự trữ xăng dầu và đẩy mạnh năng lực sản xuất của các doanh nghiệp trong nước, nhất là các doanh nghiệp vừa khai thác, vừa chế biến xăng dầu.
Hiện nhà máy lọc hóa dầu Bình Sơn do PVN làm chủ đầu tư, nhưng công suất chỉ có 6,5 triệu tấn/năm. Theo ông Diên, nhà máy này cần tiếp tục nâng công suất hoặc ít nhất là duy trì công suất thiết kế để giữ nguồn cung cho xăng dầu trong nước.
Bên cạnh đó, Bộ Công thương cũng sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan, đặc biệt là Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tham mưu các cấp có thẩm quyền giải quyết một cách triệt để những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của liên danh Lọc hóa dầu Nghi Sơn để đơn vị này phải giữ được cam kết ban đầu là cung cấp cho thị trường lượng xăng dầu nội địa từ 35-40% trong kỳ.
Về giải pháp trước mắt, Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo tăng sản xuất trong nước, tăng nhập khẩu để đảm bảo đủ lượng cung hàng trong 2-3 tháng. Tuy nhiên, trong dài hạn, phải làm chủ xăng dầu sản xuất trong nước. Hiện sản xuất trong nước khoảng 13 triệu m3, trong khi tổng nhu cầu cả nước khoảng 21 triệu m3 và phần thiếu phải nhập khẩu.
Chính phủ đã làm việc, yêu cầu PVN khẩn trương xây dựng thêm một nhà máy lọc dầu tại Vũng Tàu. Nếu có thêm 10 triệu m3 xăng dầu từ nhà máy này, cộng với 13 triệu m3 từ hai nhà máy lọc dầu hiện nay, tổng cộng là 23 triệu m3, hoàn toàn đảm bảo đủ nguồn cung ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, giảm phụ thuộc nhập khẩu.
Bên cạnh đó, Việt Nam sẽ tăng khai thác dầu thô, hiện mới đáp ứng được 50% dầu thô phục vụ sản xuất xăng dầu. Một số bất cập trong điều hành khoan thăm dò cũng sẽ được cơ quan quản lý nghiên cứu, điều chỉnh để khi khoan được dầu sẽ phục vụ cho sản xuất, không xuất khẩu.
Giải pháp thứ hai, Bộ Công thương sẽ tham mưu cho Chính phủ nghiên cứu tăng cường hơn nữa Quỹ Bình ổn xăng dầu theo cơ chế trích lập giá xăng dầu bán ra thị trường trong kỳ.
Trong tương lai Bộ Công thương sẽ nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, nâng quy mô của quỹ bình ổn, xem xét tạo nguồn quỹ này như thế nào, từ ngân sách hay là việc trích lập trên trên mỗi lít xăng dầu để có thể có được nguồn quỹ bình ổn đúng nghĩa, tuân thủ quy luật thị trường. Muốn giữ được giá thì phải có quỹ bình ổn.
Theo ông Diên, hiện Việt Nam có dự trữ quốc gia nhưng với số lượng ít, chỉ đủ đáp ứng nhu cầu 5-7 ngày. Nguồn này chỉ dùng trong tình huống đặc biệt, chứ không đưa ra trong bối cảnh như hiện nay. Do đó, bộ sẽ tham mưu cho các cấp có thẩm quyền tăng mức dự trữ này lên, để đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trong 1-2 tháng.
Một bất cấp khác, hiện 33 doanh nghiệp đầu mối xăng dầu hiện nay vừa phải dự trữ lưu thông doanh nghiệp, vừa có nhiệm vụ dự trữ lưu thông quốc gia.
Theo cơ chế hiện nay, hoạt động xăng dầu phải có dự trữ quốc gia, nhưng quốc gia chưa có hệ thống kho riêng, vì thế hiện đang giao việc dự trữ này cho các doanh nghiệp đầu mối. Đây là cơ chế bất hợp lý.
Do đó, nếu sớm có cơ chế tách bạch dự trữ quốc gia và dự trữ xăng dầu thì việc vận hành giá và nguồn cung sẽ tốt hơn. "Trong bối cảnh thế giới thế này phải dự trữ nhiều hơn bằng sản phẩm, lúc khó mới có cái dùng", ông Diên nhấn mạnh.
