Bất cập trong thu thuế thương mại điện tử tại Việt Nam

Báo cáo từ Bộ Tài chính cho thấy, số thu thuế đối với dịch vụ xuyên biên giới thông qua các tổ chức tại Việt Nam khai, nộp thay trong 6 tháng đầu năm 2022 đạt gần 760 tỷ đồng. 

Hiện các tập đoàn như YouTube, Google, Microsoft... đã đăng ký nộp thuế đầy đủ và con số cũng gia tăng theo hằng năm. Tuy nhiên, khoản tiền thuế này chủ yếu do các đại lý quảng cáo của những nền tảng xuyên biên giới đóng thay.

Còn về bản chất, những tập đoàn nước ngoài đã "bỏ túi" khoản thu khổng lồ từ khách hàng Việt Nam thì chưa đóng.

Tương tự, việc thu thuế từ các cá nhân kinh doanh thương mại điện tử tại Việt Nam còn quá ít so với thực tế. Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy số thuế đối với các tổ chức, cá nhân Việt Nam có thu nhập từ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, cung cấp dịch vụ số trong 6 tháng đầu năm 2022 đạt 356 tỷ đồng.

Thế nhưng, nếu so với doanh số thị trường thương mại điện tử ở VN năm vừa qua đạt khoảng 13,7 tỷ USD (tương đương gần 325.000 tỷ đồng) thì con số thuế đã thu này chưa cân xứng.

Trước thực trạng này, bộ Tài chính vừa có tờ trình Chính phủ về việc sửa đổi một số điều của Nghị định số 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế. Đáng chú ý trong nội dung tờ trình, những sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến dự kiến phải khai và nộp thuế thay người bán.

Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế), xét về tổng thể, việc quy định sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh thông qua sàn là phương án tối ưu trong việc quản lý thuế hiệu quả, góp phần cải cách thủ tục hành chính, giảm đầu mối kê khai thuế.

Với quy định này, thay vì hàng trăm nghìn cá nhân trực tiếp khai thuế với cơ quan thuế thì chỉ cần một đầu mối là sàn thương mại điện tử khai, nộp thuế thay để cắt giảm thủ tục hành chính cho cơ quan thuế và người nộp thuế.

Đồng thời, mọi hoạt động mua bán, từ khâu đặt hàng, vận chuyển, thanh toán, giải quyết khiếu kiện về hàng hóa, dịch vụ... đều được thực hiện thông qua sàn và người mua hàng chỉ thực hiện các giao dịch thông qua sàn.

Nên có thể hiểu sàn thương mại điện tử có chức năng đặt hàng trực tuyến tham gia trực tiếp, đóng vai trò quyết định đối với từng giao dịch mua bán trên sàn và nắm được thông tin về doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ của các cá nhân kinh doanh thông qua sàn để thực hiện khai thuế thay, nộp thuế thay một cách thuận lợi, đầy đủ.

Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam trước đó cũng lên tiếng cho biết, các sàn giao dịch không phải là đơn vị "trả thu nhập" mà chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối người bán và người mua, giúp họ thực hiện giao dịch.

Vì vậy, Hiệp hội cho rằng sàn thương mại điện tử không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định.

Ngoài ra, một khó khăn khi kê khai thay đó là các cá nhân kinh doanh sẽ phải kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt địa điểm kinh doanh, trong khi các sàn thương mại điện tử lại có thể có địa điểm kinh doanh ở tỉnh khác.

Do đó, việc kê khai và nộp thay dẫn đến mâu thuẫn với quy định hiện hành (trong trường hợp cá nhân kinh doanh có trụ sở tại tỉnh khác).