Cùng với việc hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) chính thức đi vào hiệu lực, nông sản Việt Nam có cơ hội được tiếp cận dễ dàng hơn tới thị trường rộng lớn và tiên tiến bậc nhất thế giới này.
Theo ông Paul-Antoine Croize, Phó chủ tịch Ủy ban ngành kinh doanh thực phẩm, nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản của Hội đồng doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), dù kim ngạch xuất khẩu nông sản sang EU tăng mạnh những năm gần đây, vẫn còn rất nhiều dư địa để nông sản Việt Nam tiếp tục mở rộng thị phần, không chỉ với những loại cây trồng chính như lúa gạo, chè, cà phê mà còn cả những loại trái cây nhiệt đới như vải, thanh long, dứa…
Tuy nhiên, ông Croize nhìn nhận, để hiện thực hóa tiềm năng đó, nông sản Việt Nam cần phải đáp ứng được những tiêu chuẩn cơ bản là phải sạch, không độc hại, ít sử dụng hóa chất trong quá trình canh tác, chế biến.
“Nếu tuân thủ nghiêm ngặt quy chuẩn sản xuất nông nghiệp đúng như khuyến cáo thì chắc chắn nông sản Việt sẽ thành công”
“Nếu Việt Nam tuân thủ nghiêm ngặt quy chuẩn sản xuất nông nghiệp đúng như khuyến cáo thì chắc chắn nông sản Việt sẽ thành công”, đại diện Eurocham nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, bà Hoàng Lê Trang, tổ chức Oxfarm Việt Nam, đánh giá, các hiệp định tự do thương mại, bao gồm EVFTA, đem lại nhiều ưu đãi về thuế quan nhưng cũng đặt ra nhiều rào cản về kỹ thuật rất khắt khe như quy định về kiểm dịch, vệ sinh an toàn thực phẩm, quy định nhãn bao bì…
Đây chính là nguyên nhân khiến một số loại nông sản dù rất có tiềm năng nhưng chưa mở rộng được sang thị trường EU. Tiêu biểu như Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để canh tác các loại rau củ quả đạt chất lượng cao nhưng đến hết năm 2022, Việt Nam vẫn chỉ chiếm chưa đầy 0,5% thị phần rau củ quả của EU.
Từ phía góc nhìn của một doanh nghiệp thành công xuất khẩu gạo có thương hiệu sang châu Âu, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời, cho biết, nếu tiếp tục những phương thức canh tác kiểu cũ, lạm dụng thuốc trừ sâu, nông sản không thể đạt được tiêu chuẩn để vào những thị trường khó tính.
Lâu nay, lối canh tác chạy theo sản lượng vẫn diễn ra tương đối phổ biến. Ông chủ Lộc Trời nhìn nhận, đây là vấn đề tồn đọng trong thời gian dài, khiến doanh nghiệp nông sản Việt Nam chịu những thiệt thòi lớn như phải bán với giá thấp, khó xây dựng được hình ảnh tốt đẹp với người tiêu dùng quốc tế.
Bà Trương Thị Lệ Khanh phát biểu tại Diễn đàn “Phát triển Nông nghiệp Việt Nam 2023: Thu hút doanh nghiệp đầu tư cho nông nghiệp bền vững”. Ảnh: Diễn đàn doanh nghiệpBà Trương Thị Lệ Khanh, Nhà sáng lập Thủy sản Vĩnh Hoàn, công ty đã và đang gặt hái nhiều thành công với sản phẩm thủy sản trên trường quốc tế, nhìn nhận, có 5 bước cần thực hiện để xây dựng một nền nông nghiệp bền vững, đưa nông sản sang những thị trường khó tính.
Thứ nhất, thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp có năng lực về công nghệ chế biến cũng như phát triển thị trường, thông qua việc đầu tư phát triển hạ tầng phục vụ kinh tế nông nghiệp, xây dựng vùng nuôi trồng nguyên liệu tập trung. Khuyến khích doanh nghiệp sử dụng công nghệ giảm phát thải, hỗ trợ về tài chính cho những doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, đặc biệt là nông nghiệp xanh.
Thứ hai, đưa khái niệm nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp bền vững vào chương trình giảng dạy cho học sinh, sinh viên. Đẩy mạnh đào tạo đội ngũ lao động tham gia vào lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là lao động trình độ cao, đồng thời đẩy mạnh đào tạo ứng dụng khoa học công nghệ cho bà con nông dân.
Thứ ba, đẩy mạnh các chương trình phát triển nông nghiệp xanh thông qua ứng dụng khoa học kỹ thuật.
Thứ tư, tuyên truyền về nông nghiệp xanh đến từng hộ nông dân, đồng thời tuyên truyền, kết nối phân phối để đưa sản phẩm nông nghiệp xanh đến tận tay người tiêu dùng.
Cuối cùng, doanh nghiệp thực hành nông nghiệp xanh phải lựa chọn những nhà đầu tư có chung tầm nhìn về phát triển bền vững, có đủ năng lực để đồng hành với các dự án.
Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, vị doanh nhân từng thành công với hàng chục loại nông sản, bổ sung, chính sách phát triển bền vững ngành nông nghiệp, bên cạnh chú trọng môi trường, cần phải quan tâm đến lợi ích của từng người nông dân.
Thực tế, thời gian qua, có rất nhiều mô hình nông nghiệp thành công, nhiều loại sản phẩm có sản lượng xuất khẩu top đầu thế giới nhưng người nông dân vẫn gặp phải nhiều khó khăn. Giá cả đầu vào thiếu ổn định, không có người dẫn dắt, định hướng canh tác đáp ứng nhu cầu thị trường, nhiều trường hợp bà con nông dân rơi vào cảnh cùng cực sau vài vụ “được mùa mất giá”, “được giá mất mùa”.
Ông Huy đề nghị cần có những biện pháp hỗ trợ bà con như xây dựng đầu mối hợp tác để ổn định cả đầu vào nguyên vật liệu và đầu ra cho nông sản, tìm kiếm kênh tín dụng phù hợp hỗ trợ người nông dân nghèo vay vốn…
