Tiêu điểm
Bội chi ngân sách tăng cao do chi tiêu sai quy định
Theo Kiểm toán Nhà nước, sai phạm trong thu chi, kế hoạch phân bổ vốn chính là nguyên nhân khiến chi ngân sách nhà nước vẫn ở mức cao trong nhiều năm qua.

Bội chi ngân sách lớn
Trình bày Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước năm 2018 trước Quốc Hội chiều 28/5, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, tổng số thu ngân sách nhà nước đạt trên 1,3 triệu tỉ đồng, tăng 8,5% so với năm 2017.
Dự toán chi ngân sách đạt 1.523.200 tỷ đồng, bội chi 204.000 tỉ đồng. Trong đó, quyết toán 1.435.435 tỷ đồng, bằng 94,2% dự toán giao. Quyết toán chi đầu tư phát triển bằng 27,4% tổng chi ngân sách nhà nước.
Quyết toán chi thường xuyên giảm 4,4% so với dự toán, bằng 64,9% tổng số chi ngân sách. Mức chi này vẫn duy trì ở mức cao và cao hơn mục tiêu kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 (dưới 64% tổng chi ngân sách nhà nước).
Nguyên nhân của thực trạng này được kết quả kiểm toán chỉ ra là do Bộ Kế hoạch và đầu tư bố trí kế hoạch vốn cho một số dự án chưa đúng đối tượng, thứ tự ưu tiên. Bộ này đã giao vốn dự phòng ngân sách trung ương hỗ trợ cho một số dự án chưa phù hợp quy định tại Luật Ngân sách nhà nước.
Bộ Kế hoạch và đầu tư cũng giao kế hoạch vốn ngoài nước cho 4 dự án đường cao tốc do Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc làm chủ đầu tư không đúng Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 25/2016/QH14 ngày 9/11/2016 của Quốc hội.
Mặt khác, vẫn còn tình trạng một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ hoặc phân bổ chưa chi tiết danh mục chi ngay từ đầu năm. Nhiều cơ quan phân bổ thiếu căn cứ hoặc chưa sát thực tế, chưa đủ điều kiện, không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn; bố trí vốn còn dàn trải và ứng trước kế hoạch vốn sai quy định.
Theo số liệu thống kê, 15/45 địa phương ứng trước dự toán ngân sách trung ương nhưng chưa bố trí để thu hồi. 34/45 địa phương được kiểm toán có số tạm ứng quá hạn chưa thu hồi; tạm ứng sai quy định; ngân sách địa phương tạm ứng từ ngân sách trung ương kéo dài, quá thời hạn nhưng chưa thu hồi.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính tham mưu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2017 đối với sự nghiệp giáo dục, sự nghiệp đào tạo và dạy nghề cho các địa phương theo tiêu chí dân số không phù hợp. Điều này đã dẫn đến việc xác định số bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương cho các địa phương trên cơ sở trên cơ sở quỹ lương không đảm bảo tính công bằng, khách quan (không có hướng dẫn chi tiết phương pháp xác định quỹ lương thay thế cho tiêu chí dân số).
Bộ này cũng xác định lương cho giáo viên mầm non được các địa phương hợp đồng trong cơ cấu chi thường xuyên để xác định số bổ sung cân đối của ngân sách trung ương cho một số địa phương không thuộc tiêu chí bổ sung theo quy định, không phù hợp với nguyên tắc hỗ trợ và không đảm bảo tính thống nhất trong xác định bổ sung cân đối cho các địa phương.
Áp lực nợ công tăng cao
Đặc biệt, người đứng đầu Kiểm toán Nhà nước nhấn mạnh, dư nợ công đến 31/12/2018 bằng 58,3% GDP thực hiện. Nợ Chính phủ bằng 49,9% GDP. Dư nợ công năm 2018 tiếp tục gia tăng tương đương 5,18% so với năm 2017. Nợ công tăng dẫn đến áp lực về nghĩa vụ nợ ngày càng cao đối với ngân sách nhà nước.
Bên cạnh đó, một số dự án vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ và vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh sử dụng vốn không hiệu quả, không trả nợ đúng hạn, để quá hạn, phải khoanh nợ. Năm 2018 đã phải ứng Quỹ tích lũy trả nợ để trả nợ cho 02 dự án Chính phủ.
Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra còn nhiều sai sót, tồn tại trong quản lý chi đầu tư từ khâu thẩm định, phê duyệt chủ trương, quyết định đầu tư dự án; tổ chức đấu thầu, thực hiện dự án; nghiệm thu, thanh và quyết toán.
Qua kiểm toán 11 dự án BOT và 28 dự án BT tại các địa phương cho thấy còn hạn chế trong cơ chế, chính sách và quản lý đối với các dự án này. Trong đó, nổi bật là cho phép lập dự án BOT trước khi Chính phủ chấp thuận chủ trương dự án; không thực hiện quy trình lập, phê duyệt và công bố danh mục dự án.
Nhiều dự án không tổ chức đấu thầu rộng rãi để lựa chọn nhà đầu tư và hầu hết chỉ định nhà thầu thi công. Công tác thu xếp vốn tín dụng của nhà đầu tư chưa đảm bảo quy định hợp đồng BOT hoặc chưa đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.
Hầu hết các dự án BT và các dự án đối ứng đều chậm tiến độ so với hợp đồng; giao đất cho nhà đầu tư thanh toán dự án chưa phù hợp quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao đất cho nhà đầu tư thực hiện dự án đối ứng không qua đấu giá theo quy định của Luật Đất đai 2013. Việc xác định đơn giá đất tại nhiều dự án cũng còn tồn tại, bất cập.
Bên cạnh đó, công tác sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi còn tồn tại như việc đàm phán, ký kết hiệp định vay vốn gặp những ràng buộc bất lợi; đăng ký nhu cầu vốn vượt khả năng thực hiện.
Nhiều dự án có tỷ lệ giải ngân thấp, thậm chí không có khả năng giải ngân; điều chỉnh dự án có tiêu chí dự án quan trọng quốc gia khi chưa báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo và báo cáo Quốc hội. Hầu hết các bộ, ngành địa phương chậm hoặc không báo cáo tình hình tiếp nhận và sử dụng vốn ODA.
Nợ công liên tục tăng và nhiều rủi ro
Khó thu hồi hơn 26.000 tỷ đồng ngân sách đã rót vào Thủ Thiêm
Khoản tiền 26.000 tỷ đồng TP. HCM đã tạm ứng từ ngân sách cho khu đô thị Thủ Thiêm chủ yếu để chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng nên rất khó lấy lại.
Nghịch lý trong Chỉ số công khai ngân sách tỉnh 2018
Kết quả Chỉ số công khai ngân sách tỉnh (POBI) 2018 cho thấy hầu hết thành phố trực thuộc trung ương thuộc nhóm công khai chưa đầy đủ hoặc công khai ít.
Nhiều bất cập trong định giá đất gây khiếu kiện và thất thoát ngân sách
Theo một số đại biểu Quốc hội, nếu không xác định được giá đất theo giá thị trường sẽ không thể chấm dứt được tình trạng khiếu kiện của người dân liên quan đến đất đai và thất thu cho ngân sách.
Các dự án BT không thực sự giảm gánh nặng cho ngân sách
Kiểm toán Nhà nước cho rằng, gần như toàn bộ vốn thực hiện dự án BT là vốn của Nhà nước, việc thực hiện các dự án này không thực sự giảm gánh nặng cho ngân sách như mục tiêu ban đầu.
GDP bình quân đầu người vượt mốc 5.000 USD vào năm 2025
Chính phủ đặt mục tiêu GDP bình quân đầu người vượt 5.000 USD vào năm nay, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững và bước vào kỷ nguyên mới.
Quốc hội họp bất thường về tinh gọn bộ máy và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Quốc hội Việt Nam khai mạc kỳ họp bất thường, tập trung xem xét các vấn đề về tinh gọn tổ chức bộ máy, tháo gỡ các vướng mắc thể chế quan trọng.
Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng sắp trình Quốc hội
Dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ được xem xét, quyết định chủ trương tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV.
Điện hạt nhân Ninh Thuận có mặt bằng sạch ngay trong năm nay
Điện hạt nhân tại Ninh Thuận sẽ được hoàn thành giải phóng mặt bằng để bàn giao cho hai chủ đầu tư EVN và Petrovietnam ngay trong năm 2025.
Sự trỗi dậy của hàng ngoại trên các sàn thương mại điện tử
Điều này đang tạo ra thêm thách thức cho các doanh nghiệp Việt Nam cũng như các nhà bán hàng trong nước.
Long Mỹ, vùng đất giàu đẹp
Thị xã Long Mỹ ở vùng Tây sông Hậu, giáp các huyện Long Mỹ, Vị Thủy, Phụng Hiệp và Sóc Trăng, một trong những địa phương có nhiều kênh rạch nhất.
Danko Riverside: Bản giao hưởng bên sông, giá trị sống thượng lưu
Tựa như một bản giao hưởng kiến trúc giữa lòng thành phố Bắc Giang, Khu đô thị Danko Riverside tỏa sáng như một viên ngọc quý bên dòng sông Thương thơ mộng.
Hệ thống thanh toán vé tự động metro số 1 chấp nhận thêm thẻ NAPAS
Sau gần hai tháng Metro Bến Thành - Suối Tiên đi vào hoạt động, từ ngày 14/2/2025, người dân sử dụng metro sẽ có thêm lựa chọn thanh toán không tiền mặt qua thẻ NAPAS. Hệ thống thanh toán vé tự động trên tuyến Metro số 1 được Sacombank và các đối tác triển khai theo mô hình công nghệ Open-loop.
Sacombank tiếp tục chuyển mình theo xu thế số
Chiến lược số hóa mà Sacombank theo đuổi suốt nhiều năm qua và đặc biệt đẩy mạnh từ 2020 đã được minh chứng rõ nét qua kết quả năm 2024. Trong đó, trọng tâm là số hóa sản phẩm dịch vụ, nâng cao trải nghiệm khách hàng và nâng cao chất lượng nhân sự.
Giá căn hộ chung cư Hà Nội lập đỉnh mới
Giá bán căn hộ chung cư Hà Nội trong quý IV/2024 đã đạt mức 75 triệu đồng/m2, mức giá cao nhất từ trước tới nay theo số liệu của Savills Việt Nam vừa công bố.
Doanh nghiệp Việt trong kỷ nguyên mới: Rồng tái sinh
Doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội sau khi đã trải qua một năm Rồng với những nền tảng vững chắc và tăng trưởng ấn tượng.
Đo lường 'độ sát thương' từ chính sách thuế của Mỹ với ngành thép Việt
Các công ty phân tích nhìn nhận, chính sách thuế mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có ảnh hưởng khác nhau đến các doanh nghiệp sản xuất thép của Việt Nam.