Cẩn trọng với trung gian chào bán vắc-xin phòng Covid-19

Trước tình trạng cần đẩy mạnh quá trình tiêm vắc-xin Covid-19 cho người dân, tiến tới sớm đạt miễn dịch cộng đồng vào cuối năm 2021, Chính phủ hiện đang khuyến khích các địa phương, doanh nghiệp có điều kiện, khả năng tiếp cận các nguồn vắc-xin đều có thể nhập khẩu.

Ngày 2/6, Bộ Y tế đã công bố danh sách 36 doanh nghiệp được cấp phép nhập khẩu, bảo quản, vận chuyển vắc-xin ở Việt Nam. Bên cạnh đó, lãnh đạo bộ này cũng cho biết sẽ tạo điều kiện khi các doanh nghiệp, hiệp hội tìm được nguồn vắc-xin Covid-19.

Nếu vắc-xin đã được Tổ chức Y tế thế giới (WTO) phê chuẩn, việc xem xét hồi sơ chỉ kéo dài 5 ngày.

Tuy nhiên, thời gian qua, Bộ Y tế cho biết các nguồn vắc-xin mà doanh nghiệp tiếp cận được đều có tiếp xúc trực tiếp với bộ.

Từ nay đến cuối năm, tình trạng tranh mua vắc-xin trên thế giới vẫn còn, nhất là trước tháng 10/2021. Do đó, Bộ Y tế lưu ý những tổ chức, cá nhân khi tiếp xúc với các đơn vị trung gian chào bán vắc-xin phòng Covid-19 cần thận trọng, chỉ làm việc khi nhà cung cấp trung gian có giấy ủy quyền chính thức của nhà sản xuất.

Do có tình trạng “lừa đảo vắc-xin” khi nhiều tổ chức, cá nhân tự giới thiệu là đại diện được ủy quyền của các nhà sản xuất vắc-xin để chào bán nhưng khi Bộ Y tế liên hệ thì các nhà sản xuất đều khẳng định là không đúng sự thật.

Mới đây, đại diện hãng dược Pfizer (Mỹ) cũng cho biết, vắc-xin Pfizer được cung cấp trực tiếp qua thỏa thuận song phương với Chính phủ, không có nguồn tư nhân nào là hợp pháp.

Cùng với đó, Bộ Y tế cũng khuyến cáo cần cân nhắc khi tiếp cận thông tin về nguồn vắc-xin tránh tình trạng nhà sản xuất cam kết bán nhưng không giao vắc-xin trong năm 2021 và sang năm 2022 mới có.

“Dự kiến thị trường vắc-xin Covid-19 sẽ có thay đổi trong năm 2022”, Bộ Y tế nhấn mạnh.

Bên cạnh việc nhập khẩu vắc-xin, một số doanh nghiệp trong nước hiện đã đầu tư nhà máy, tìm kiếm công nghệ sản xuất vắc-xin trong nước và quốc tế, phấn đấu cuối năm 2021, chậm nhất đầu năm 2022 sẽ có 1 nhà máy sản xuất vắc-xin quy mô lớn đi vào hoạt động.

Theo đó, một doanh nghiệp của Việt Nam đã thảo luận, đàm phán với nhà sản xuất Hoa Kỳ về điều kiện chuyển giao công nghệ sản xuất vắc-xin Covid-19 từ tinh chất mRNA. Vắc-xin này chỉ cần tiêm 1 liều duy nhất 5mg, có khả năng bảo vệ cao (dựa trên kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, 2), có nhiệt độ bảo quản 2 độ C - 8 độ C. Hiện tại, vắc xin này đã kết thúc thử nghiệm giai đoạn 1, 2.

Nhà máy do một doanh nghiệp của Việt Nam đầu tư theo chuẩn công nghệ của nhà sản xuất sẽ có công suất 100-200 triệu liều/năm, dự định bắt đầu sản xuất từ quý IV/2021 hoặc quý I/2022.

Bộ Y tế cho biết cũng đang thúc đẩy Công ty TNHH MTV Vaccine và Sinh phẩm số 1 (Vabiotech) tiếp nhận chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine Sputnik V của Nga theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 dự kiến bắt đầu cuối tháng 7/2021.

Bên cạnh đó, đến nay, cả nước có 2 nhà sản xuất đang nghiên cứu, phát triển vắc-xin Covid-19, trong đó vắc-xin Nano Covax của Công ty cổ phần Công nghệ sinh học dược Nanogen đã được phê duyệt thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. Thứ hai là vắc-xin COVIVAC của Viện Vaccine và sinh phẩm Nha Trang (IVAC) hiện đang thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1.

IVAC dự kiến quy mô sản xuất khoảng 6 triệu liều vắc-xin/năm. Trong khi đó, Nanogen dự kiến quy mô sản xuất khoảng 20 -30 triệu liều/năm. Hai đơn vị này đều cho biết có thể nâng công suất khi được đầu tư.

Thường trực Ban chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 ngày 18/6 đã yêu cầu Bộ Y tế sớm trình Chính phủ thống nhất chủ trương, một mặt tận dụng, tiếp cận tất cả nguồn cung vắc-xin trên thế giới, phấn đấu từ nay đến cuối năm 2021 đạt miễn dịch cộng đồng.

Bên cạnh đó, cần sớm hoàn thiện các cơ chế tạo điều kiện cho các nhà đầu tư sản xuất vắc-xin trong nước không chỉ phục vụ nhiệm vụ chống dịch Covid-19, mà còn phát triển công nghiệp vắc-xin, hướng tới đưa Việt Nam trở thành trung tâm xuất khẩu vắc-xin.

Trước đó, Bộ Y tế thông tin Việt Nam đã đàm phán thành công và sẽ có hơn 120 triệu liều vắc-xin phòng Covid-19 trong năm nay, từ các hãng AstraZeneca, Pfizer-BioNTech, Moderna, từ Nga và Cơ chế Covax. Trong đó, Covax tài trợ miễn phí 38,9 triệu liều vắc-xin.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tiếp tục nhận viện trợ vắc-xin song phương của các nước. Vừa qua, Chính phủ Nhật Bản đã tài trợ 1 triệu liều vắc-xin Astra Zeneca cho Việt Nam và trong những ngày tới đây sẽ tiếp nhận vắc-xin do Chính phủ Trung Quốc tài trợ.

Về kế hoạch tổ chức tiêm vắc-xin phòng Covid-19, Thường trực Ban chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 cũng yêu cầu Bộ Y tế sớm có văn bản bổ sung các đối tượng ưu tiên tiêm chủng gồm những người làm việc trong cơ sở sản xuất, thương mại, dịch vụ… nhằm bảo đảm thực hiện mục tiêu kép. Đây cũng là nguyện vọng của các nhà tài trợ.

Bộ Y tế được giao chuẩn bị cho giai đoạn sau khi tiêm vắc-xin Covid-19 xong cho đối tượng ưu tiên và đạt đến miễn dịch cộng đồng, sẽ khởi động cơ chế tiêm chủng mở rộng (miễn phí) và tiêm dịch vụ.