Căng thẳng ngoại giao giữa Bắc Kinh và Ottawa bùng nổ khi Canada tiến hành bắt giữ Giám đốc tài chính kiêm Phó chủ tịch Huawei Mạnh Vãn Châu. Đây không chỉ lãnh đạo cấp cao mà còn là con gái của người sáng lập tập đoàn viễn thông hàng đầu Trung Quốc.
Quan hệ giữa hai nước một lần nữa lại bị kéo căng khi Trung Quốc mới đây bắt giữ thêm một công dân của Canada. Sau cựu viên chức ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor, một công dân không được tiết lộ danh tính đã bị bắt giữ tại Trung Quốc, theo nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Canada được dẫn tin bởi Canada National Post.
Những hành động ngoại giao trên đã buộc các cuộc đàm phán thương mại giữa hai quốc gia phải tạm dừng.
"Những vấn đề hiện tại đã gây ra sự gián đoạn lớn trong mối quan hệ hai nước, vượt xa những gì có thể dự đoán", South China Morning Post dẫn lời vị luật sư thương mại quốc tế Lawrence Herman tại Toronto.
Triển vọng về một thỏa thuận thương mại tự do với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới Trung Quốc đang đùa giỡn với Canada sau khi quốc gia này trải qua thời gian đàm phán đầy khó khăn và không thể đoán trước với Mỹ.
Các cuộc đàm phán đầy cam go cùng mức thuế quan của Mỹ đánh vào sản phẩm nhôm, thép Canada được xem là đón giáng mạnh vào mối quan hệ bền chặt một thời.
Quốc gia này gần đây đã hoàn tất hợp đồng thương mại với Liên minh châu Âu, phê chuẩn Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), mở ra những thị trường mới.
Dù vậy, Trung Quốc vẫn được xem là một trong những giải thưởng lớn nhất đối với các nhà đàm phán thương mại của Canada. Bộ trưởng Đa dạng hóa thương mại quốc tế của Canada Jim Carr gọi thỏa thuận thương mại với Trung Quốc là yếu tố thiết yếu trong quá trình tìm kiếm thị trường và đối tác thương mại mới, SCMP dẫn tin.
Cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc David Mulroney cho rằng: "Trung Quốc đã cố gắng thuyết phục các quốc gia khác một cách hiệu quả rằng họ thực hiện thỏa thuận thương mại như một sự ưu ái. Có một cách để đạt được thỏa thuận thương mại với Trung Quốc là gặp gỡ các quan chức chính phủ", SCMP dẫn lời.
"Sẽ phải thông qua chính phủ và khi có khủng hoảng trong mối quan hệ như hiện tại, Trung Quốc đơn giản rơi vào im lặng".
Cuộc khủng hoảng quan hệ như hiện nay đã dẫn tới nhiều lo lắng trong chính phủ Canada liên quan đến việc những tác động kinh tế bị mất đi sẽ gây ra tốn kém cũng như dẫn tới sự xem xét đầy kỹ lưỡng về một mối quan hệ sâu sắc thật sự.
Rõ ràng, lợi ích từ một thỏa thuận với Trung Quốc rất lớn nhưng những rủi ro về an ninh, trộm cắp tài sản trí tuệ là điều không thể bỏ qua. Có không ít cái tên lớn tham gia vào việc ngăn chặn tập đoàn viễn thông Huawei thâm nhập như Mỹ, New Zealand, Úc, Nhật Bản.
