Căng thẳng thương mại dâng cao ‘đốt’ nóng RCEP

Thu Uyên - 18:51, 03/09/2018

TheLEADERCác quốc gia Đông Nam Á mới đây tiếp tục khẳng định sự ủng hộ đối với thương mại tự do trong bối cảnh bất ổn thương mại toàn cầu có khả năng gây tổn thương xuất khẩu.

Căng thẳng thương mại dâng cao ‘đốt’ nóng RCEP
Căng thẳng thương mại có thể gây ảnh hưởng đến xuất khẩu - động lực phát triển của nhiều quốc gia ASEAN. Ảnh: Pei Xin/Xinhua/Getty Images

Bộ trưởng kinh tế các nước thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã đồng ý tăng cường hiệp định thương mại (FTA) trên nền tảng Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) nhằm đảm bảo các rào cản thương mại được giảm dần xuống.

"Thành viên ASEAN và RCEP đều tin vào hệ thống đa phương và một hệ thống dựa trên luật lệ. Chúng tôi tin rằng đây là cách tốt nhất để vượt qua nhiều thách thức đang phải đối mặt trong môi trường kinh tế toàn cầu như hiện nay", Asian Nikkei Review dẫn lời Bộ trưởng Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore Chan Chun Sing.

Một trong những kết quả đàm phán cuối tuần là cam kết thúc đẩy và làm sâu sắc hơn FTA giữa ASEAN và Trung Quốc. Vào tháng 1 tới, hai bên sẽ cùng sửa đổi quy tắc cho một số sản phẩm cụ thể để phù hợp với mục tiêu tiếp tục thúc đẩy thương mại.

Bên cạnh đó, khối này cũng sẽ kết thúc nghiên cứu khả thi liên quan đến FTA với Canada. FTA với Úc và New Zealand cũng được cập nhật và cải thiện.

Tái tập trung vào các FTA song phương diễn ra trong bối cảnh ASEAN đang nỗ lực đạt được "kết luận đáng kể" đối với RCEP vào cuối năm nay.

Ông Chan cho biết "thỏa thuận lớn đang trong tầm nhìn", ám chỉ các thành viên RCEP có khả năng đạt được thỏa thuận này vào cuộc họp thượng đỉnh ASEAN vào tháng 11 tới nhưng sự lo lắng về những trở ngại có thể phát sinh trong giai đoạn cuối vẫn hiện hữu.

Đàm phán RCEP đã kéo dài trong vòng 5 năm nay và các quốc gia thành viên cần phải có những thỏa hiệp đáng kể để có thể kết thúc trong năm nay. Những nỗ lực trước đó mong muốn đạt được thỏa thuận vào cuối 2015 và 2016 đều thất bại và điều này có thể xuất phát từ những ý tưởng khác nhau về thương mại tự do giữa các quốc gia.

Trong khi Trung Quốc và Ấn Độ khá cảnh giác với tự do hóa thương mại, các nền kinh tế đang phát triển như Lào lại gặp khó khăn khi phải đối mặt với những quốc gia có vị thế kinh tế cao hơn như Nhật Bản.

Thương mại điện tử là một trong những lĩnh vực đang có sự bất đồng khi Nhật Bản và Úc muốn sự tự do hơn trong di chuyển dữ liệu xuyên biên giới, Trung Quốc lại mong muốn sự quản lý của Nhà nước. Trong khi Nhật Bản muốn tăng cường bảo vệ tài sản trí tuệ thì Ấn Độ lại muốn nới lỏng quy chế.

Nếu các điều khoản thương mại tự do của RCEP yếu hơn so với các điều khoản được bảo đảm bởi các FTA khác, hiệp định này sẽ mất dần ý nghĩa. ASEAN hiện đã có FTA riêng với sáu thành viên RCEP khác nên việc nâng cấp các điều khoản của các FTA này được xem là việc đặt nền móng cho một hiệp định rộng hơn.

"Chúng tôi phải đảm bảo rằng sẽ tiếp tục xây dựng mối liên kết với nhiều quốc gia hơn nhằm đa dạng hóa, không phụ thuộc vào bất kỳ thị trường cụ thể nào, giúp các doanh nghiệp không phải đối mặt với sự gián đoạn ngay cả khi một thị trường cụ thể bị gián đoạn", Asian Nikkei Review dẫn lời vị bộ trưởng của Singapore.

Trong bối cảnh gia tăng chủ nghĩa bảo hộ, các nhà lãnh đạo ASEAN hướng tới thúc đẩy tự do hóa thương mại nhưng lo lắng rằng chiến tranh thương mại sẽ làm chậm đi những nỗ lực này.

Đầu tháng 7 vừa qua, RCEP được cho là có khả năng đạt được ký kết vào cuối năm nay. Với số lượng thành viên như hiện tại, RCEP đang tạo ra một khu vực thương mại tự do chiếm một nửa dân số thế giới và khoảng 30% giá trị thương mại toàn cầu.

Hiện ASEAN đang tiếp tục hạ thấp các hàng rào thương mại trong khu vực, bao gồm hơn 20% thương mại toàn cầu, 98,6% thuế quan nội khối được dỡ bỏ, tăng lên so với con số 96,01% trước đó.