Chính quyền đô thị một cấp ở Đà Nẵng: Cần rõ ràng trong giao quyền lực

Không giao chính quyền Đà Nẵng phê duyệt điều chỉnh quy hoạch thành phố

Tại phiên thảo luận trực tuyến của Quốc hội về dự thảo Nghị quyết về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TP. Đà Nẵng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã đọc dự thảo nghị quyết về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng.

Theo đó, ở khu vực đô thị thực hiện thí điểm mô hình chính quyền đô thị một cấp, thành phố Đà Nẵng tổ chức cấp chính quyền địa phương gồm HĐND và UBND. Tại các quận và phường không tổ chức cấp chính quyền địa phương mà chỉ tổ chức cơ quan hành chính là UBND. Ở huyện Hòa Vang và các xã trực thuộc: vẫn tiếp tục giữ mô hình cấp chính quyền địa phương, gồm HĐND và UBND.

Theo ông Dũng, nghị quyết này sẽ đẩy mạnh phân cấp, tăng tính tự chủ, tăng trách nhiệm của chính quyền TP. Đà Nẵng.

Ngoài ra, nghị quyết cũng đề xuất thí điểm giao chủ tịch UBND thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch thành phố, giao UBND thành phố thực hiện phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch đô thị sau khi có ý kiến thống nhất của Bộ Xây dựng, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện.

Nêu quan điểm về vấn đề này, đại biểu Trần Văn Mão (Nghệ An) cho rằng, quy hoạch và quản lý quy hoạch cho phép thành phố điều chỉnh quy hoạch cục bộ đô thị đã được Chính phủ phân cấp tại Nghị định 144. Việc tiếp tục giao cho thành phố Đà Nẵng điều chỉnh là hoàn toàn có cơ sở thực tiễn đối với việc quy hoạch chung của thành phố.

Tuy nhiên, đây là vấn đề rất lớn bởi việc điều chỉnh quy hoạch nhằm đảm bảo tính định hướng cho thành phố. Do đó, ông Mão đề nghị việc điều chỉnh TP. Đà Nẵng phải được xem xét hết sức kỹ lưỡng và phải theo đúng quy định của Luật Quy hoạch mới được Quốc hội thông qua.

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) cũng đồng ý với việc cho phép TP. Đà Nẵng được điều chỉnh cục bộ quy hoạch đô thị để phát huy lợi thế về tiềm năng, lợi thế của thành phố. Song, ông Vượt băn khoăn, việc điều chỉnh quy hoạch cục bộ phải đảm bảo nghiêm ngặt quy tắc không được phá vỡ quy hoạch tổng thể như quy hoạch vùng, quy hoạch quốc gia. 

Việc làm này phải gắn trách nhiệm của người đứng đầu phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, kể cả khi họ về hưu hay luân chuyển công tác nhằm tránh tình trạng điều chỉnh quy hoạch, bổ sung quy hoạch tùy tiện. Thậm chí nhiệm kỳ sau phủ định quy hoạch ở nhiệm kỳ trước, gây hậu quả không nhỏ như đã từng xảy ra. 

Về vấn đề này, chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhận định, theo quy định của Luật Quy hoạch thì việc điều chỉnh quy hoạch thành phố thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch được thực hiện tương tự như trình tự, thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch.

Việc Luật Quy hoạch quy định chặt chẽ thẩm quyền, trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch là nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong công tác lập, quản lý, điều chỉnh quy hoạch thời gian qua, “tránh tình trạng điều chỉnh bổ sung quy hoạch tùy tiện, hay thay đổi quy hoạch theo tư duy nhiệm kỳ”.

Do đó, việc dự thảo nghị quyết đề nghị thí điểm giao thẩm quyền điều chỉnh quy hoạch cho chính quyền thành phố mà không kèm theo cơ chế kiểm soát có hiệu quả có thể dẫn đến không đạt được các yêu cầu, mục tiêu mà Luật Quy hoạch đã đề ra.

Với những lý do nêu trên, Ủy ban Pháp luật đề nghị không thí điểm việc giao chính quyền thành phố thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh quy hoạch thành phố để bảo đảm tính ổn định, thống nhất và các nguyên tắc chung trong hoạt động quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch.

Cần rõ ràng trong nhiệm vụ, quyền hạn

Bên cạnh những ý kiến tán thành với việc thí điểm tổ chức chính quyền tại Đà Nẵng như đề xuất của Chính phủ, cũng có nhiều ý kiến còn băn khoăn cho rằng, việc chỉ tổ chức một cấp chính quyền ở đô thị sẽ phần nào làm ảnh hưởng đến việc bảo đảm quyền đại diện, quyền làm chủ và hoạt động giám sát của nhân dân.

Theo đại biểu Trần Văn Mão, khi Đà Nẵng không tổ chức HĐND ở quận, phường sẽ phát sinh nhiều vấn đề cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để giải quyết thấu đáo, tránh phát sinh bất cập khi triển khai thực hiện.

Cần làm rõ một số vấn đề cơ chế giám sát việc quyền đại diện, quyền làm chủ của nhân dân đối với chính quyền quận, phường khi không tổ chức HĐND. Đặc biệt là quyền đại diện, quyền làm chủ của nhân dân; cơ chế thực hiện các quyền đó với chính quyền quận, phường như thế nào?

Mặt khác, khi không tổ chức HĐND ở quận, phường thì nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, phường được chuyển giao ra sao? Việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đó đối với UBND quận, phường thực hiện như thế nào?

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Văn Hiển (Lâm Đồng) cũng đề nghị cần rà soát, bổ sung thêm về quyền hạn của chủ tịch UBND cấp quận, cấp phường trong công tác nhân sự, đặc biệt là quản lý tuyển dụng, sử dụng công chức không giữ chức vụ lãnh đạo.

Còn theo đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa, mô hình không tổ chức HĐND ở quận, phường tại Đà Nẵng chưa rõ ràng và chưa thấy có điểm mới, bởi khi không tổ chức HĐND ở quận, phường thì HĐND và UBND TP. Đà Nẵng không thể hoàn toàn giống như mô hình ở các địa bàn khác.

"Tại sao tăng nhiệm vụ quyền hạn nhưng bộ máy bên trong lại không quy định rõ? Số lượng đại biểu HĐND TP. Đà Nắng nếu thí điểm như dự thảo luật thì liệu có tăng không và nếu tăng thì như thế nào, căn cứ vào đâu để tăng? Bộ máy của các ban HĐND có khác về chức năng, nhiệm vụ, đại biểu Quốc hội chuyên trách có khác với với các ban của HĐND hiện hành hay không?", bà Hoa đặt câu hỏi.

Bên cạnh đó, theo vị đại biểu này, việc nghiên cứu mô hình chính quyền đô thị tại Đà Nẵng cần phải đặt trong việc nghiên cứu bài bản, tổng thể với mô hình ở Hà Nội, TP. HCM gắn với một giai đoạn nhất định. Điều này sẽ là cơ sở để đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về các thể chế, cơ chế chính sách.