Sau những biến cố do đại dịch Covid-19 gây nên cùng những biến động không ngừng diễn ra, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp sẽ phải xác định lựa chọn chiến lược cho phù hợp khi bức tranh cho năm tới sẽ không hề dễ dàng đoán định. Nhiều thách thức có thể đang chờ ở phía trước.
Ông Lê Trí Thông, CEO PNJ nhận định, Việt Nam đang ở “vị trí an toàn” và vẫn là một nơi nhiều triển vọng trong bối cảnh các thị trường khác ở châu Á đã khá mịt mờ. Cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp Việt sáng nhưng không dành cho tất cả.
Theo mô hình chữ K mà ông Thông đưa ra trong hội nghị Nhân sự Việt Nam 2022 do Câu lạc bộ Nhân sự Việt Nam (VNHR) tổ chức, các doanh nghiệp có nền tảng nội tại tốt sẽ tiếp tục đi lên mạnh mẽ trong khi có những doanh nghiệp sẽ phải xuống hạng. Chỉ một vài ngành đi lên trong khi các ngành khác vẫn có nguy cơ suy thoái.
Áp dụng vật lý lớp 10 để nói về lựa chọn chiến lược kinh doanh, ông Thông nhấn mạnh các yếu tố quan trọng làm nên thế năng và động năng gồm: khối lượng (m) cũng như quy mô công ty; độ cao (h) chính là vị thế thị trường và vận tốc (v) chính là tốc độ tăng trưởng.
Dựa vào các yêu tố này, CEO PNJ chỉ ra ba chiến lược mới lên ngôi.
Thứ nhất là chiến lược tăng và giảm m, trong đó, tăng m là hoạt động phát triển mở rộng quy mô và lĩnh vực kinh doanh.
Năm 2021, Masan và Thaco xoay chuyển cục diện thị trường bán lẻ sang hướng nghiêng dần về phía doanh nghiệp nội địa do số lượng điểm bán, thị phần ngày càng tăng thông qua các thương vụ mua bán và sáp nhập. Đầu năm nay, Thế Giới Di Động cũng ra mắt đồng thời năm chuỗi cửa hàng bán lẻ mới thương hiệu AVA trong tham vọng hình thành tập đoàn bán lẻ đa ngành.
Một trường hợp khác có thể kể đến là việc Thaiholdings đầu tư 600 tỷ đồng hợp tác kinh doanh với bên thứ ba để chăn nuôi heo và sản xuất heo giống qua dự án chăn nuôi công nghệ cao tại tỉnh Thanh Hóa, tiếp nối cuộc đua đầu tư mảng chăn nuôi, nhất là nuôi heo, của các ông lớn khi quy mô thị trường này được báo cáo thường niên 2021 của Masan MeatLife dự báo lên đến 15 tỷ USD.
Trong khi đó, chiến lược giảm m là thu hẹp quy mô công ty – tập trung – rút lui. Hàng loạt công ty công nghệ như Facebook, Microsoft, Shopee, iPrice…đồng loạt cắt giảm nhân sự để “giảm cân” sau khi trải qua những ảnh hưởng từ biến động của kinh tế toàn cầu.
Tại Việt Nam vào tháng 7/2022, hãng xe VinFast công bố dừng kinh doanh ô tô chạy xăng để chuyển sang tập trung hoàn toàn vào sản xuất xe điện. Tháng 6 năm nay, Thế Giới Di Động cũng chính thức ngừng hoạt động website bán hàng của thương hiệu AVAFashion, tạm ngừng kinh doanh mặt hàng trang sức và vẫn bán đồng hồ của thương hiệu AVAJi và tập trung cho việc mở rộng chuỗi AVAKids.
Thứ hai là chiến lược tăng và giảm h (vị thế thị trường), trong đó, nâng cao h là hoạt động chiếm lĩnh thị phần – nâng cao vị thế cạnh tranh. Nói đến chiến lược này thì cuộc chiến về thị phần giữa các hãng gọi xe hay giữa ngân hàng với các công ty fintech là những ví dụ điển hình.
Tuy nhiên, nếu 5 năm trước người tiêu dùng được hưởng lợi rất nhiều nhờ các mã giảm giá khi cuộc chiến tay đôi giữa Grab và Uber ở Đông Nam Á vẫn còn diễn biến quyết liệt thì đến nay, sau khi Grab chiếm được vị thế và chuyển hướng mục tiêu, hãng xe màu xanh đã không hào phóng với người dùng như trước đây.
Thứ ba là chiến lược tăng và giảm v (tốc độ tăng trưởng), trong đó, tăng v là các hoạt động tăng tốc - bứt phá – chiếm lĩnh thị trường. Công bố kết quả kinh doanh tháng 7/2022 của PNJ cho thấy doanh số đạt 2.511 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 413,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Hãng đã hoàn thành hơn 80,2% kế hoạch doanh thu và 88, 4% mục tiêu lợi nhuận cả năm, các chỉ tiêu đều tăng trưởng mạnh.
Tại đại hội đồng cổ đông thường niên hồi tháng 4/2022, FPT Retail đặt mục tiêu mở thêm ít nhất 70 cửa hàng FPT Shop để đạt khoảng 717 cửa hàng và mở thêm 300 cửa hàng Long Châu nhằm thực hiện các mục tiêu kinh doanh trong năm nay.
Trong khi đó, giảm v là giảm tốc để chấn chỉnh – thu mình trước “cơn bão”. Sau quyết định dừng hẳn việc mở rộng mạng lưới để dồn lực thay đổi cách bố trí, sắp xếp mới cũng như rà soát, xử lý cửa hàng hoạt động không hiệu quả và lược bỏ 7 nhóm hàng có hiệu suất kinh doanh kém với con số 400 cửa hàng bị đóng cửa, ông Nguyễn Đức Tài cho rằng Bách Hóa Xanh sẽ có lợi nhuận trong quý cuối năm nay.
Vào tháng 7 năm nay, Google thông báo sẽ tạm ngừng tuyển thêm nhân viên trong hai tuần sau thông báo của công ty này về việc hạn chế công việc tuyển dụng đến cuối năm để có một cái nhìn mới toàn diện và tổng quát hơn về quy trình tuyển dụng với dự định tái triển khai các nguồn lực trong các lĩnh vực ưu tiên nhiều hơn.
“Mỗi chiến lược liên quan đến khối lượng, vị thế thị trường hay tốc độ đều cần có chiến lược, chiến thuật marketing và nhân sự tương ứng, “may đo” cho từng doanh nghiệp vì 2 năm tới là 2 năm phân hoá của thị trường. Ở khúc cua này, vai trò của các giám đốc nhân sự trở nên quan trọng hơn bao giờ hết”, ông Thông nhận định.
“Mỗi chiến lược đều cần có kế hoạch marketing và nhân sự tương ứng, “may đo” cho từng doanh nghiệp vì 2 năm tới là 2 năm phân hoá của thị trường. Ở khúc cua này, vai trò của các giám đốc nhân sự trở nên quan trọng hơn bao giờ hết”, ông Thông nhận định.
