Đắk Nông tháo gỡ chồng lấn điện gió - bauxite

Tỉnh Đắk Nông cho biết địa phương đang tồn tại sáu dự án điện gió với tổng giá trị hơn 14.800 tỷ đồng "đè" trên Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng quặng bauxite giai đoạn 2021-2030, có xét đến năm 2050 ban hành tháng 7/2023 và Quy hoạch phát triển điện lực ra đời tháng 6/2020.

Trong số này, 5 dự án (Nam Bình 1, Đắk Hòa và Đắk N’Drung 1,2,3) được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ vi phạm chồng lấn quy hoạch vào năm 2023, đồng thời kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ vụ việc để xem xét, điều tra xử lý theo quy định.

Trên cơ sở Nghị quyết 233 của Chính phủ mới ban hành tháng 12/2024, Đắk Nông kiến nghị cho phép tỉnh hoàn thiện các thủ tục về đầu tư, xây dựng, đất đai, để nhà đầu tư hoàn thiện các hạng mục còn lại đối với bốn dự án (Đắk N’Drung 1,2,3 và điện gió Nam Bình 1) để sớm phát điện thương mại.

Tương tự, với dự án Asia Đắk Song 1, tỉnh lên phương án cho phép hoàn thiện thủ tục đất đai liên quan để triển khai đầu tư.

Lý giải thêm về đề xuất nêu trên, tỉnh cho rằng việc thi công các công trình điện gió sẽ không phát sinh hoạt động khai thác, mua bán, tiêu thụ bauxite trái phép.

Với diện tích 66,2ha - chỉ chiếm khoảng 0,13% so với diện tích quy hoạch bauxite mỏ Tuy Đức và mỏ Đắk Song, việc thi công các trụ điện gió chỉ chiếm một phần nhỏ và không ảnh hưởng nhiều đến trữ lượng tại các mỏ khoáng sản bauxite.

Địa phương cho biết, trong quá trình thi công các công trình điện gió không gây thất thoát tài nguyên khoáng sản trong lòng đất và không thể khai thác, vận chuyển trái phép khoáng sản, do hiện nay chỉ có 2 nhà máy được phép khai thác và vận chuyển là Nhà máy alumina Nhân Cơ Đắk Nông và Alumina Tân Rai Lâm Đồng.

Mặt khác, hiện địa bàn tỉnh Đắk Nông không có hoạt động mua bán, kinh doanh bauxite trên thị trường, trong khi Công ty Nhôm Đắk Nông - TKV là đơn vi duy nhất có sử dụng bauxite nhưng chỉ sử dụng từ nguồn khoáng sản do đơn vi khai thác tại mỏ Nhân Cơ - Đắk Nông.

Do đó, việc thi công các công trình điện gió sẽ không phát sinh hoạt động khai thác, mua bán, tiêu thụ bauxite trái phép, Sở Tài chính tỉnh Đắk Nông cho biết.

Trao đổi với TheLEADER, đại diện chủ đầu tư ba dự án điện gió chờ “phao cứu sinh” trong số 6 trường hợp nêu trên, xác nhận tỉnh đã báo cáo, đề xuất cụ thể tới Bộ Công thương, nhưng tỏ ra khá sốt ruột và lo lắng về phương án xử lý cuối cùng cho các vấn đề vướng mắc.

“Chính phủ đã ra nghị quyết tháo gỡ cho các dự án điện năng lượng tái tạo. Tuy vậy, đây chỉ là chủ trương đường hướng chung để các địa phương tính toán, đề xuất phương án xử lý cụ thể với từng trường hợp, từng dự án. Trên cơ sở đó, các Bộ ngành sẽ tiếp tục cho ý kiến. Cuối cùng, địa phương mới có cơ sở pháp lý để thực hiện tháo gỡ cho các dự án tương ứng”, vị này cho biết.

Ngoài ra, chủ loạt dự án điện gió gặp vấn đề về chồng lấn quy hoạch bauxite tại Đắk Nông cũng dự liệu thời gian chờ đợi sẽ còn không ít, bởi còn một số tỉnh thành (như Ninh Thuận) vẫn chưa gửi đề án báo cáo (theo Nghị quyết 233) về Bộ Công thương – cơ quan đầu mối tổng hợp, trình Chính phủ và cấp thẩm quyền.

Gần hai năm trước, chính doanh nhân này từng kiến giải, dù nằm trên vùng quy hoạch bô xít, nhưng các dự án điện gió vận hành đều không ảnh hưởng hay có nguy cơ khoáng sản bị khai thác trái phép. Cơ quan quản lý chỉ cần thanh kiểm tra hiện trường là xác định được điều này.

Do đó, Chính phủ và Bộ Công thương có thể cho phép tiếp tục làm điện và khoanh vùng bảo vệ, hạn chế khai thác. Ngay trong Quyết định phê duyệt dự trữ khoáng sản mới đây của Chính phủ cũng đã chỉ rõ việc ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội của địa phương trong lúc chưa làm khoáng sản.