Từ dệt may đến sản xuất công nghiệp, nhiều doanh nghiệp Việt chủ động đầu tư năng lượng tái tạo và công nghệ xanh.
Trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng phát triển bền vững, Việt Nam cũng cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Điều này tạo nên áp lực không nhỏ lên cộng đồng doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng mở ra cơ hội cho những ai đi trước đón đầu xu hướng chuyển dịch năng lượng.
Từ ngành dệt may – vốn chịu áp lực lớn từ các đơn hàng xuất khẩu – đến lĩnh vực xây dựng, năng lượng và khởi nghiệp, các doanh nghiệp đang dần thay đổi tư duy sản xuất, hướng đến mô hình tăng trưởng xanh, tuần hoàn và giảm thiểu carbon.
Là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực dệt may xuất khẩu, Công ty CP Dệt may - đầu tư - thương mại Thành Công (TCM) đã tiên phong áp dụng điện mặt trời mái nhà từ năm 2019.
Ông Trần Như Tùng, Chủ tịch HĐQT cho biết, TCM đã đầu tư nhiều vào hệ thống năng lượng tái tạo và các chứng nhận xanh nhằm đáp ứng tiêu chuẩn ESG. Đồng thời, công ty cũng áp dụng quy trình đo lường dấu chân carbon để theo dõi và cải thiện hiệu quả năng lượng trong toàn bộ chuỗi sản xuất.
“Hiện nay, khách hàng quốc tế không chỉ quan tâm đến chất lượng sản phẩm mà còn đặt yêu cầu nghiêm ngặt về yếu tố phát thải và tính minh bạch trong chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp không thể đứng ngoài cuộc chuyển đổi nếu muốn tiếp tục duy trì thị phần”.
Lĩnh vực xây dựng công nghiệp cũng đang “lên dây cót” cho xu hướng xanh hóa. Ông Ngô Minh Hoàng, Giám đốc khu vực Đông Nam Á, bộ phận điện mặt trời mái nhà của PEB Steel, chia sẻ rằng hiện nay, nhiều doanh nghiệp yêu cầu tích hợp hệ thống điện mặt trời ngay từ giai đoạn thiết kế nhà xưởng.
“Chúng tôi thiết kế kết cấu nhà thép để tối ưu hóa việc lắp đặt pin mặt trời. Mô hình nhà máy xanh không chỉ giúp tiết kiệm chi phí điện mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu, thu hút đối tác quốc tế”, ông Hoàng nói.
PEB Steel hiện đã hợp tác với nhiều khách hàng tại Việt Nam để phát triển mô hình nhà xưởng kết hợp năng lượng tái tạo, giúp doanh nghiệp tiếp cận tín dụng xanh và tuân thủ các tiêu chuẩn bền vững toàn cầu.
Bà Nguyễn Mỹ Hạnh, Giám đốc Quốc gia tại Việt Nam của mảng điện mặt trời phân tán thuộc TotalEnergies, cho rằng: “Việt Nam có tiềm năng rất lớn về điện mặt trời, đặc biệt trong các khu công nghiệp. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều rào cản từ khung pháp lý, như cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) chưa được áp dụng rộng rãi”.
TotalEnergies hiện đã triển khai hàng chục dự án điện mặt trời áp mái cho các doanh nghiệp FDI và nội địa tại Việt Nam. Tuy vậy, để mở rộng quy mô, doanh nghiệp cần sự ổn định trong chính sách và cơ chế hỗ trợ dài hạn từ phía Nhà nước.
“Khi chính sách rõ ràng và minh bạch, các nhà đầu tư quốc tế sẽ sẵn sàng rót vốn nhiều hơn vào thị trường năng lượng sạch của Việt Nam”, bà Hạnh nhấn mạnh.
Không chỉ có các doanh nghiệp lớn, làn sóng khởi nghiệp trong lĩnh vực năng lượng cũng đang nở rộ. Bà Trần Thị Phương Thảo, Giám đốc quốc gia New Energy Nexus Vietnam – tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp năng lượng sạch – cho biết: “Chúng tôi đang đồng hành cùng nhiều startup phát triển giải pháp về điện mặt trời trả góp, mô hình chia sẻ năng lượng, nền tảng số quản lý tiêu thụ điện… Những sáng kiến này đặc biệt phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ, hoặc khu vực nông thôn”.
Bà Thảo nhận định, nếu được kết nối hiệu quả với các quỹ đầu tư và doanh nghiệp lớn, các startup năng lượng có thể trở thành động lực thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng quốc gia theo cách linh hoạt và sáng tạo hơn.
Dù đã có nhiều bước chuyển mạnh mẽ, các doanh nghiệp cũng thừa nhận còn không ít rào cản trên hành trình xanh hóa – từ chi phí đầu tư ban đầu, thời gian hoàn vốn, đến việc thiếu chính sách đồng bộ và công cụ tài chính phù hợp.
Ông Trần Như Tùng chia sẻ thẳng thắn: “Chúng tôi sẵn sàng chuyển đổi, nhưng nếu không có chính sách đồng hành như tín dụng xanh, ưu đãi thuế, hoặc cơ chế hỗ trợ đầu tư điện sạch thì doanh nghiệp rất khó duy trì động lực lâu dài.”
Trong khi đó, các nhà đầu tư và chuyên gia đồng quan điểm rằng cần xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ toàn diện: từ chính sách nhất quán, hạ tầng truyền tải điện phù hợp, đến các chương trình đào tạo, chia sẻ tri thức và liên kết giữa các bên liên quan.
Thực tế cho thấy, bắt nhịp xu hướng chuyển đổi năng lượng không còn là lựa chọn có thể cân nhắc, mà là điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp Việt tiếp tục tồn tại và phát triển trong môi trường kinh doanh ngày càng khắt khe.
