Dự thảo trái luật về cách thành lập Văn phòng EPR?
Phạm Sơn
Thứ ba, 28/09/2021 - 10:29
Cộng đồng doanh nghiệp phản ánh, các quy định liên quan đến công cụ trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) trong dự thảo nghị định quy định chi tiết một số điều trong Luật Bảo vệ môi trường 2020 vẫn chưa rõ ràng và có thể sẽ không hiệu quả.
Dự thảo nghị định hướng dẫn thực thi Luật Bảo vệ môi trường chi tiết hóa các quy định về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), được kỳ vọng là công cụ hiệu quả trong việc quản lý chất thải rắn, thiết lập mô hình kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, quy định chi tiết việc vận hành công cụ EPR đang vấp phải nhiều ý kiến trái chiều.
Theo dự thảo nghị định, Văn phòng EPR Việt Nam là tổ chức ngoài công lập, chịu sự chỉ đạo, quản lý, giám sát của Bộ Tài nguyên và Môi trường và Hội đồng EPR quốc gia. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường thành lập và phê duyệt điều lệ hoạt động của Văn phòng EPR Việt Nam.
Về điều này, theo ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, Nghị định 53/2006/NĐ-CP có quy định “Đơn vị sự nghiệp ngoài công lập là cơ sở do các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, cá nhân, nhóm cá nhân hoặc cộng đồng dân cư thành lập”.
Như vậy, Văn phòng EPR nếu là tổ chức sự nghiệp ngoài công lập như dự thảo nghị định thì các hoạt động của EPR cần được quyết định bởi cộng đồng doanh nghiệp thay vì Bộ Tài nguyên và môi trường.
Mặt khác, nếu sửa đối theo hướng Văn phòng EPR là tổ chức công lập sẽ làm tăng biên chế Nhà nước, trái với chủ trương tinh gọn bộ máy hành chính.
Văn phòng EPR sẽ là tổ chức trực tiếp, giám sát khoản tiền đóng góp của doanh nghiệp để thực hiện thu gom, tái chế, do đó hoạt động của cơ quan này rất cần có sự minh bạch. Đây cũng là điểm khiến nhiều doanh nghiệp băn khoăn khi dự thảo nghị định quy định sử dụng tiền đóng góp của doanh nghiệp để chi trả kinh phí cho hoạt động của Văn phòng EPR.
Bộ Tài nguyên và môi trường đã tổ chức nhiều buổi tham vấn, từ đó có những chỉnh lý tiến bộ, tuy nhiên vẫn chưa hoàn thiện dự thảo nghị định hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Theo các doanh nghiệp, nhân sự của Văn phòng EPR là cán bộ Nhà nước, do đó chi phí quản lý, hoạt động của cơ quan này nên lấy từ ngân sách nhà nước thay cho việc bắt doanh nghiệp đóng thêm tiền.
Cùng với đó, dự thảo nghị định cũng không quy định cụ thể về chế tài xử lý đối với trường hợp cán bộ Văn phòng EPR sử dụng khoản tiền đóng góp của doanh nghiệp sai mục đích.
Các hiệp hội đề nghị không thành lập Văn phòng EPR quốc gia, thay vào đó nên giao nhiệm vụ giám sát và quản lý việc thực thi trách nhiệm tái chế cho một đơn vị chuyên môn trực thuộc Bộ Tài nguyên và môi trường để có sự sát sao trong công tác quản lý nhà nước.
Một cơ quan khác được quy định trong dự thảo nghị định cũng gặp phải những ý kiến trái chiều là Hội đồng EPR quốc gia. Theo bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam (VEIA), vai trò giám sát của Hội đồng EPR sẽ rất hạn chế khi không trực tiếp tham gia vào công tác quản lý cơ chế EPR mà chỉ giám sát Văn phòng EPR.
Cơ cấu tham gia Hội đồng EPR bao gồm đại diện các Bộ liên quan và đại diện doanh nghiệp nhưng cũng chưa có quy định chi tiết về thành phần, cơ cấu tham gia của đại diện doanh nghiệp là bao nhiêu, trong khi cơ chế đưa ra quyết định của Hội đồng là biểu quyết theo đa số.
Một số tổ chức như Liên minh Không rác Việt Nam (VZWA) và Trung tâm Hỗ trợ phát triển xanh (GreenHub) cũng đề xuất nên cho phép sự tham gia của Hiệp hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như các tổ chức khoa học ngoài công lập vào Hội đồng EPR.
Theo đại diện VZWA, sự tham gia của các tổ chức này là điều cần thiết để đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. Hiệp hội bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng sẽ đại diện cho người tiêu dùng, tức là đối tượng thực sự phải trả tiền cho công cụ EPR và các tổ chức khoa học ngoài công lập sẽ đóng vai trò là bên trung gian, có năng lực giám sát việc thực hiện EPR một cách hiệu quả.
Bên cạnh công cụ EPR, một vấn đề trong dự thảo nghị định được nhiều doanh nghiệp và tổ chức quan tâm là lời khẳng định tinh gọn thủ tục hành chính trong cấp giấy phép môi trường của Bộ Tài nguyên và môi trường.
Cụ thể, ông Nguyễn Hồng Uy, đại diện Tiểu ban Thực phẩm và đồ uống, Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) nhận xét, dù đã tiếp thu ý kiến đóng góp và có những điều chỉnh rất tiến bộ nhưng thủ tục cấp giấy phép môi trường vẫn trùng lặp, rưởm rà.
Theo ông Uy, Bộ Tài nguyên và môi trường tích hợp 7 loại giấy phép vào giấy phép môi trường, tuy nhiên quy trình xét và cấp vẫn không thay đổi đáng kể, “giống như việc đổ 7 chai rượu 0,5 lít vào 1 chai 3,5 lít”.
“Dự thảo nghị định không làm rõ tiêu chí nào là cần thiết, không rõ thời gian thẩm định, kiểm tra thực địa sau bao lâu phải có kết quả thì làm sao để hạn chế cơ chế xin – cho”, ông Uy đặt vấn đề.
EuroCham và một số hiệp hội khác đề nghị Bộ Tài nguyên và môi trường có những hành động thực tế hơn, ví dụ như chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm; tránh việc trùng lặp hồ sơ; quy định rõ thời gian giải quyết hồ sơ…
Theo quan điểm của nhiều tổ chức, trong bối cảnh Covid-19, công cụ chính sách mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất càng cần được đẩy nhanh thực thi để bảo vệ chuỗi cung ứng tái chế, đảm bảo tiến độ thực hiện các mục tiêu quốc gia về giảm thiểu rác thải.
Theo quan điểm của nhiều tổ chức, trong bối cảnh Covid-19, công cụ chính sách mở rộng trách nhiệm của nhà sản xuất càng cần được đẩy nhanh thực thi để bảo vệ chuỗi cung ứng tái chế, đảm bảo tiến độ thực hiện các mục tiêu quốc gia về giảm thiểu rác thải.
Dược liệu gắn với công nghệ cao, tạo giá trị lan tỏa là hướng đi của nhiều doanh nghiệp đồng hành với Đề án phát triển Trung tâm công nghiệp dược liệu tại Quảng Nam.
Quy hoạch hạ tầng sạc công cộng quyết định sự phát triển của doanh nghiệp xe điện, đồng thời mở ra thị trường rộng lớn và bền vững nếu hệ thống điểm sạc thuận tiện.
Việc đưa toà nhà AgriS Building vào vận hành là lời khẳng định mạnh mẽ của AgriS về chiến lược phát triển bền vững với tầm nhìn dài hạn, hiện thực hóa các cam kết xanh, hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2035.
Khi áp lực chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững ngày càng gia tăng, các doanh nghiệp Việt Nam đang chủ động tiếp cận các công nghệ năng lượng xanh nhằm tối ưu hóa chi phí, giảm phát thải và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Thị hiếu tiêu dùng thay đổi cùng năng lực công nghệ, khả năng xây dựng hệ sinh thái chưa đủ lớn đã đẩy các sàn thương mại điện tử nội địa bật ra khỏi cuộc chơi.
Mặc dù vẫn còn những băn khoăn, lo ngại từ cộng đồng doanh nghiệp, song giới chuyên gia cho rằng hoàn toàn có thể tin tưởng vào sự đột phá của Nghị quyết 68, cũng như cách làm luật lần này của các cơ quan quản lý nhà nước.
Theo ACBS, nếu HDBank hướng đến việc tìm kiếm cổ đông chiến lược sở hữu 15–20%, thì việc mở room ngoại lên 49% sẽ là “chìa khóa” giúp ngân hàng hiện thực hóa chiến lược tăng vốn.
VinFast hôm nay ra mắt dòng xe điện chở hàng cỡ nhỏ EC Van, hướng đến cuộc cách mạng xanh trong vận tải hàng hóa. Với tải trọng trên 600 kg cùng kích cỡ gọn gàng, khả năng vận hành linh hoạt, VinFast EC Van là lựa chọn tối ưu cho nhu cầu vận chuyển hàng quãng ngắn của các đơn vị kinh doanh, đồng thời là phương tiện sinh kế phù hợp cho kinh tế hộ gia đình.
Doanh nghiệp kỳ vọng sớm có chương trình hành động cụ thể, lộ trình rõ ràng, nhiệm vụ cụ thể và cần cơ chế phản hồi chính sách hiệu quả từ cộng đồng doanh nghiệp.
