Việt Nam được cho là thành công trong nền kinh tế Internet. Số liệu từ Google cho thấy, thị trường kinh tế số của Việt Nam trị giá 9 tỷ USD năm 2018.
“Nếu bạn nghĩ rằng đây chỉ là một con số khiêm tốn thì hãy nhìn vào tốc độ tăng trưởng suốt ba năm qua. Đến nay, con số của năm 2018 đã tăng gấp 3 lần”, bà Nguyễn Quỳnh Trâm, Giám đốc Quốc gia (Việt Nam, Lào và Campuchia) của Google nói tại Diễn đàn khởi nghiệp ASEAN 2020.
Bên cạnh đó, báo cáo của Google, Temasek Holdings và Bain & Co., ước tính đến năm 2025, nền kinh tế Internet khu vực Đông Nam Á sẽ đạt 300 tỷ USD. Trong đó, Việt Nam đạt 43 tỷ USD, xếp thứ ba sau Indonesia và Thái Lan.
Bà Trâm chỉ ra rằng, người dân Việt Nam trẻ, nhiều tham vọng và cũng rất sáng tạo. Họ luôn muốn tìm tòi và thử những cái mới. Đặc biệt, trong lĩnh vực công nghệ thông tin, Việt Nam có một cộng đồng lập trình viên đang phát triển mạnh mẽ.
Còn nhớ trong lần đầu tiên đến Việt Nam vào năm 2015, CEO Google Sundar Pichai đã ngồi cà phê với cha đẻ của trò chơi Flappy Bird.
“Tại sao lại ngồi cà phê với một người lập trình, một nhà thiết kế trò chơi trẻ tuổi mà không phải là CEO của một công ty lớn ở Việt Nam”, bà Trâm đặt vấn đề.
Theo Giám đốc quốc gia Google, từ lâu tập đoàn toàn cầu này đã nhắm đến và đầu tư vào các lập trình viên tài năng đang phát triển ở địa phương cũng như hỗ trợ các nhà khởi nghiệp của địa phương tiến ra thị trường toàn cầu với hàng loạt nhà lập trình và dự án được thúc đẩy bởi cộng đồng lập trình viên Google (GDG) và chương trình Google for startups.
Đặc biệt, 5 startup của Việt Nam được lựa chọn tham gia các chương trình thúc đẩy doanh nghiệp khởi nghiệp khu vực Đông Nam Á, đón nhận hỗ trợ đặc biệt từ Google để xử lý các vấn đề thách thức về xã hội, giáo dục, y tế, thương mại điện tử, hậu cần và tài chính của khu vực. Các startup này đã kêu gọi được hơn 6,4 triệu USD vốn đầu tư.
Riêng trong năm nay, hai startup của Việt Nam gồm Thuocsi và TopCV chính thức được chọn tham dự chương trình này.
Google cũng tiếp tục hỗ trợ các startup về các công nghệ đám mây, học máy, trí tuệ nhân tạo AI. Hai sáng kiến nổi bật của Google năm nay là Vietnam Online Hackathon nhằm tìm kiếm các giải pháp, ý tưởng giúp người dân và doanh nghiệp vượt qua cuộc khủng hoảng Covid-19; và Quán Quân GCP - chương trình học trực tuyến về dữ liệu và học máy trên nền tảng GCP cho Việt Nam.
Dù khẳng định thị trường Việt Nam có nhiều tiềm năng, tuy nhiên, bà Trâm cho rằng vẫn còn có nhiều thách thức đang làm chậm quá trình phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo tại Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.
Thứ nhất là vấn đề thiếu nguồn vốn cho các startup công nghệ. Bà Trâm cho biết, đa phần các startup kỳ lân hay startup ở giai đoạn sau của quá trình khởi nghiệp mới tiếp cận được nguồn vốn. Trong khi startup còn ở giai đoạn đầu thường rất khó khăn trong tiếp cận vốn đầu tư do rủi ro cao.
“Điều này sẽ làm cản trở sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Việt Nam. Do đó, cần đẩy mạnh tiếp cận nguồn vốn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp từ giai đoạn sớm, có thể là thông qua các quỹ đầu tư mạo hiểm”, Giám đốc Quốc gia của Google nói.
Khó khăn thứ hai, theo bà Trâm, là vấn đề thiếu hụt nhân tài. Một số bất cập nổi cộm được đại diện Google chỉ ra là sự định hướng nghề nghiệp chưa ổn định, đào tạo tại các trường còn chưa sát thực tế nhu cầu của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, thiếu hụt thông tin mang tính địa phương hoá cũng là khó khăn cho các lập trình viên và chuyên gia trong quá trình nghiên cứu, phát triển
Do đó, bà Trâm cho rằng cần tập trung vào các chương trình và sáng kiến phát triển nhân tài, bao gồm các chương trình được thực hiện dưới hình thức hợp tác công tư (PPP).
Bên cạnh đó, đại diện Google cũng cho rằng, hành lang pháp lý cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo cũng đang bất cập. Trong đó, thủ tục còn rất phức tạp, đặt biệt là với các lĩnh vực như tài chính, y tế; chưa có luật tương ứng với các mô hình kinh doanh mới đang nở rộ trên toàn cầu và mang lại giá trị kinh tế cao.
Giám đốc Quốc gia của Google đề xuất, các nhà quản lý cần có cách tiếp cận ủng hộ, hỗ trợ, thân thiện hơn với các startup. Đặc biệt là đẩy nhanh cơ chế cho phép ứng dụng thử nghiệm theo mô hình sandbox.
