Lãng phí hàng triệu m2 đất vàng

Sau ba năm thực hiện Nghị quyết 04 của HĐND thành phố, UBND TP. Hà Nội cho biết đã rà soát 711 dự án vốn ngoài ngân sách với tổng diện tích hơn 11.400ha đất.

Trong đó, 436 dự án tổng diện tích 9.200ha được đưa ra khỏi danh sách chậm triển khai. 276 dự án tổng diện tích 2.216ha được gia hạn thêm hai năm để khắc phục vướng mắc, chủ yếu do tác động của Covid-19. Bên cạnh đó, còn có 117 dự án khác vẫn đang chờ phán quyết xử lý cuối cùng theo kiến nghị của quận, huyện trước đó.

Hơn 11.000ha đất này – phần lớn nằm ở các vị trí đắc địa, quy hoạch cho các khu đô thị mới, dự án dịch vụ thương mại, hạ tầng – vẫn bị bỏ hoang, sử dụng sai mục đích, trong khi nhu cầu quỹ đất sạch để phát triển nhà ở, hạ tầng xã hội, không gian công cộng tại Hà Nội ngày càng khan hiếm.

Danh mục dự án chậm tiến độ cho thấy nhiều cái tên đã trở thành "biểu tượng" cho tình trạng ì ạch kéo dài. Điển hình, Sông Hồng City (Tây Hồ – Ba Đình) được phê duyệt từ năm 1994, kỳ vọng sẽ thành “siêu đô thị ven sông” trên diện tích 6ha. Nhưng sau hơn ba thập kỷ, dự án vẫn loay hoay với khâu giải phóng mặt bằng. UBND TP. Hà Nội đã yêu cầu các sở ngành liên quan báo cáo toàn diện trong năm nay.

Hay như khu đô thị Mỹ Hưng – Cienco 5 quy mô 180ha do Công ty CP Địa ốc Cienco 5 , từng gây “sốt đất” trên thị trường, nay vẫn trong diện giám sát, phấp phỏng chờ phán quyết thời gian tới. Cũng cần nhắc tới khu đô thị Tây Nam Linh Đàm sau hơn 20 năm giao đất, vẫn ngổn ngang nhiều hạng mục dang dở dù được đặt trong tay Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị HUD – một trong những "lá cờ đầu" của ngành xây dựng.

Không chỉ gây lãng phí tài nguyên, những dự án “treo” này còn để lại hệ lụy xã hội: cơ sở hạ tầng không đồng bộ, môi trường sống bị ảnh hưởng, niềm tin của người dân và nhà đầu tư suy giảm. Rõ nhất là trường hợp Usilk City từng khiến hàng nghìn khách hàng rơi vào cảnh “tiền mất, nhà chưa có” được ví như bài học nhãn tiền cho những dự án dạng này.

Ở chiều ngược lại, một số dự án từng “đắp chiếu” nhiều năm đã được tái khởi động, gạch khỏi danh sách chậm tiến độ như Gamuda Gardens, khu đô thị Lê Trọng Tấn (Geleximco) hay Kiến Hưng.

Những trường hợp này cho thấy khi chính quyền kiên quyết thúc ép, đồng thời doanh nghiệp có năng lực và quyết tâm, việc hồi sinh dự án là hoàn toàn khả thi. Đây cũng là tín hiệu cho thấy việc xử lý chặt chẽ không chỉ nhằm “xóa sổ” dự án yếu kém, mà còn tạo động lực buộc các chủ đầu tư phải hành động thực chất.

Yếu tố quyết định nằm ở "chất lượng xử lý"

Điều thị trường quan tâm không chỉ là bao nhiêu dự án sẽ bị thu hồi, bao nhiêu dự án được gia hạn, mà còn là chất lượng của tiến trình xử lý. Nếu vòng lặp “thanh tra – gia hạn – tiếp tục chậm – lại thanh tra” tái diễn, Hà Nội có nguy cơ tiếp tục bỏ lỡ cơ hội khai thác hiệu quả quỹ đất đô thị quý giá.

Hiện, ngoại trừ các trường hợp được gia hạn 24 tháng kèm nghĩa vụ tài chính, ghi nhận 22 dự án với tổng diện tích 480ha đang chờ phán quyết cuối cùng. Đây đều là những cái tên nổi bật trên thị trường: Mỹ Hưng – Cienco5, Làng giáo dục quốc tế Thiên Hương (Công ty TNHH Làng giáo dục quốc tế Thiên Hương), khu nhà ở Him Lam Vĩnh Tuy hơn 16ha, Park City Hà Nội 77ha tại Hà Đông (Công ty CP phát triển đô thị quốc tế Việt Nam), Landmark 51 của Sông Đà 1.01...

Việc thành phố kiên quyết thu hồi, hoặc tìm được những nhà đầu tư đủ năng lực để thay thế, sẽ quyết định “chất lượng” của chu kỳ phát triển bất động sản mới tại Hà Nội.

Hà Nội đã không ít lần khẳng định sẽ không để lãng phí quỹ đất vàng bởi những dự án treo.

Nhưng điều dư luận chờ đợi là sự thay đổi thực chất: những quyết định mạnh tay, minh bạch, nhất quán; đồng thời cơ chế lựa chọn chủ đầu tư thay thế đủ năng lực, tài chính và tầm nhìn dài hạn.

Nếu làm được, chiến dịch xử lý dự án chậm tiến độ sẽ không chỉ chấm dứt tình trạng “xí phần đất vàng rồi bỏ hoang”, mà còn mở ra một chu kỳ phát triển mới – nơi quỹ đất được phân bổ cho những dự án khả thi, đáp ứng đúng nhu cầu nhà ở, hạ tầng và không gian đô thị bền vững của Thủ đô.

Hai năm trước, Hà Nội lên quyết tâm xử lý dứt điểm hơn 700 dự án vốn ngoài ngân sách sử dụng đất chậm triển khai. Khi đó, Hà Nội cho biết đã chấm dứt 59 dự án, xem xét thu hồi/bãi bỏ quyết định giao đất đối với 44 dự án với tổng diện tích hơn 2.600ha.
Bên cạnh đó, UBND TP. Hà Nội đã gia hạn sử dụng đất 24 tháng với 85 dự án với tổng diện tích 132ha đất chậm tiến độ, chậm đưa đất vào sử dụng. Đồng thời, 152 dự án với tổng diện tích hơn 3.476ha đất được đề xuất biện pháp xử lý tương ứng theo từng kết luận thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm.