Theo Bộ Công thương, nguyên nhân tính toán loại bỏ gần 500 dự án thủy điện là bởi các dự án này chiếm nhiều diện tích đất, ảnh hưởng lớn đến môi trường – xã hội hoặc hiệu quả kinh tế thấp.
Đồng thời, các dự án thủy điện còn lại trong quy hoạch hầu hết đã được rà soát kỹ và cập nhật vào Quy hoạch điện VIII để tiếp tục đầu tư xây dựng.
Trong dự thảo kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII gần nhất, Bộ Công thương cho biết, tổng công suất thủy điện đến năm 2030 là gần 29.400MW. Trong đó, thủy điện nhỏ được tính toán công suất lũy kế khoảng 9.630MW và phân bổ đến từng vùng, tỉnh.
Cụ thể, khu vực Bắc Bộ đến 2030 dự kiến phát triển gần 5.400MW chiếm khoảng 50% tổng công suất. Trong đó, Hà Giang gần 500MW, Lào Cai 940MW, Lai Châu khoảng 1.500MW, Yên Bài khoảng 600MW.
Khu vực Tây Nguyên với công suất dự kiến khoảng 1.400MW, trong đó, Kon Tum hơn 700MW, Gia Lai khoảng 350MW.
Như TheLEADER thông tin, hoạt động quản lý, phát triển thủy điện nhỏ thời gian qua đã tồn tại nhiều vấn đề đáng lo ngại. Theo Kiểm toán nhà nước, giai đoạn 2016-2020, Bộ Công thương phê duyệt bổ sung, điều chỉnh quy hoạch thủy điện nhỏ trên phạm vi cả nước chưa căn cứ trên quy hoạch phát triển nguồn điện và cơ cấu nguồn điện đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 428/QĐ-TTg ngày 18/3/2016.
Bộ Công thương thẩm định, phê duyệt bổ sung quy hoạch một số dự án thủy điện nhỏ không lấy ý kiến của Bộ Tài nguyên và môi trường, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn; chưa đảm bảo độ tin cậy về thông tin, số liệu và cơ sở để đánh giá về sự phù hợp của đề xuất quy hoạch thủy điện với quy hoạch liên quan khác.
Liên quan tới vấn đề chính sách, Kiểm toán nhà nước cho biết, Luật Điện lực hợp nhất quy định về cơ chế độc quyền trong lĩnh vực hoạt động truyền tải không còn phù hợp với quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Nghị quyết 55 ngày 11/2/2020.
Đồng thời, Nghị quyết 110/NQ-CP ngày 2/12/1019 của Chính phủ chỉ tích hợp quy hoạch thủy điện nhỏ toàn quốc, trong khi Bộ Công thương đã phê duyệt bổ sung các dự án thủy điện nhỏ tại nhiều quyết định riêng rẽ.
Bên cạnh đó, các Thông tư 43 (tháng 12/2012) và tháng 12/2013 của Bộ Công thương đã không còn phù hợp do một số văn bản làm căn cứ pháp lý đã thay đổi.
Quy định tại Nghị định 201/2013/NĐ-CP có sự chồng chéo thẩm quyền trong quản lý, phê duyệt dòng chảy tối thiểu đối với hạ lưu, hồ chứa các dự án thủy điện nhỏ sử dụng nguồn nước nội tỉnh giữa Bộ Tài nguyên và môi trường và UBND cấp tỉnh.
Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công thương kịp thời chấn chỉnh đối với những tồn tại liên quan; rà soát, tham mưu Chính phủ bổ sung Nghị quyết 110 ngày 2/12/1019 về ban hành danh mục các quy hoạch được tích hợp vào quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đối với các dự án thủy điện nhỏ đã được Bộ Công thương phê duyệt bổ sung vượt công suất được Thủ tướng phê duyệt tại Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia ban hành kèm theo Quyết định 428/QĐ-TTg ngày 18/3/2016.
