Lối ra nào cho dự án bến du thuyền Marina Complex lấn sông Hàn?

Dự án bất động sản và bến du thuyền Đà Nẵng (tại khu vực bờ Đông thuộc phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà lấn sông Hàn) được phê duyệt ranh giới từ năm 2009 và giao cho Tập đoàn VinaCapital nghiên cứu có diện tích 175.012m2. Trong đó, diện tích sử dụng đất phần đất liền là 105.520m2, diện tích sử dụng đất mặt nước 69.492m2. Sau đó, Tập đoàn VinaCapital đã chuyển nhượng cổ phần của Công ty TNHH Bất Động sản và bến du thuyền Đà Nẵng cho Công ty Quốc Cường Gia Lai tiếp tục thực hiện.

Dự án đã được UBND thành phố Đà Nẵng phê duyệt báo cáo đánh giá đánh giá tác động môi trường năm 2017. Hiện chủ đầu tư đã thi công hoàn thành hạ tầng kỹ thuật khu vực phía Đông đường Lê Văn Duyệt và một số công trình nhà liền kề theo giấy phép xây dựng được cấp.

Trước những luồng thông tin cho rằng dự án Marina Complex lấn sông Hàn làm ảnh hưởng đến cảnh quan, dòng chảy của sông, ngày 19/4 vừa qua, TP. Đà Nẵng đã yêu cầu Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và đầu tư, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và môi trường và các đơn vị liên quan làm việc với nhà đầu tư tạm dừng triển khai dự án để kiểm tra rà soát hồ sơ pháp lý của dự án. Đồng thời, tổ chức lấy ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học và các bộ ngành trung ương có liên quan đến việc triển khai dự án Marina Complex. 

Ngày 7/5, Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam TP. Đà Nẵng đã tổ chức Hội nghị Phản biện dự án bất động sản và bến du thuyền Marina Complex nhằm đưa ra cái nhìn đa chiều về một dự án đang thu hút sự chú ý của dư luận.

Cần rà soát lại các dự án lấn sông Hàn

Được biết, dự án Marina Complex đã được UBND TP. Đà Nẵng phê duyệt quy hoạch tỷ lệ 1/500 và báo cáo đánh giá đánh giá tác động môi trường. Các kết quả đánh giá tác động môi trường đều khẳng định, việc phát triển dự án không làm ảnh hưởng đến dòng chảy sông Hàn và các vấn đề môi trường khác.

Tuy nhiên, tại Hội nghị Phản biện dự án bất động sản và bến du thuyền Marina Complex, nhiều chuyên gia lại cho rằng, việc triển khai dự án làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng chảy và cảnh quan môi trường sông Hàn.

Theo kiến trúc sư Phan Đức Hải, phân tích dựa trên tiến trình thay đổi tự nhiên và quy hoạch hạ lưu sông Hàn cho thấy, vào thời điểm 2002, cửa sông rất rộng mở, chỉ có xóm nhà men theo bờ sông thấp trũng, chưa có cầu Thuận Phước, chưa có khu công nghiệp Thuỷ sản. Cửa sông Hàn lúc đó rộng 700m.

Tuy nhiên, sau 20 năm trước sức nóng của đô thị hóa, dọc sông Hàn đã bị chèn ép bởi nhiều dự án, trong đó có những tác động của dự án Marina Complex, cửa sông hiện chỉ còn hơn 500m.

Ông Hải cho rằng, mặc dù các dự án khi xây dựng đều đúng quy trình, tuân thủ các quy định pháp luật, có báo cáo đánh giá tác động môi trường và được phê duyệt hai lần. Tuy nhiên việc Sở Xây dựng khẳng định dự án bất động sản và bến du thuyền không ảnh hưởng đến dòng chảy sông Hàn, đặc biệt là trong mùa mưa lũ là chưa thỏa đáng.

Bởi sông Hàn trước đó chưa bao giờ ngập lụt, phía cửa sông ban đầu rộng 700m qua quá trình xây dựng đã thu hẹp còn 500m thì không thể nói là không bị tác động. Trong khi đó, khi dòng chảy bị thu hẹp, vào mùa mưa lũ, lượng nước cực lớn đổ xuống từ thượng lưu sẽ gây hiện tượng chảy tràn, xói lỡ, ngập úng cục bộ hai bờ sông, gây tác động tiêu cực đến môi trường và cuộc sống của người dân thành phố.

Mặt khác, theo ông Hải, TP. Đà Nẵng đang thiếu nhiều không gian cây xanh, do đó, việc xây dựng bờ Đông sông Hàn nên theo hướng tăng các mảng xanh, công viên công cộng, tạo không gian giao tiếp và hưởng thụ mặt nước cho người dân.

Trong khi đó, dự án bến du thuyền thường có các hạng mục như nhà ga, bãi đỗ xe, quảng trường, công trình dịch vụ thương mại, khách sạn. Nếu bến du thuyền hoạt động tốt, khách du lịch tới quá đông sẽ gây quá tải hạ tầng, đến lúc này sẽ còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết.

Đồng quan điểm, GS.Trần Văn Nam, trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng, khoa Cơ khí giao thông cũng cho rằng, công trình bến du thuyền Marina Complex được xây dựng tại vị trí cửa sông Hàn, việc san lấp che kín mặt cắt sông sẽ thu hẹp dòng chảy, làm tăng tốc độ dòng chảy. Điều này có khả năng gây sạt lở cục bộ, ngập lụt khi nước sông dâng cao, ảnh hưởng tới khu vực xung quanh.

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là Marina Complex không phải dự án duy nhất lấn sông Hàn. Theo ông Trần Văn Thiết, Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật, dự án Marina Complex là dự án thứ năm lấn sông Hàn. Trước đó, các dự án khác cũng lấn sông có thể kể đến như khu đô thị mới Đa Phước, hầm chui qua sông Hàn.

Kiến trúc sư Phan Đức Hải dẫn chứng, năm 2009, các dự án có tác động đến sông Hàn có thể kể đến như việc xây dựng cầu Thuận Phước; đường dẫn, cầu Mân Quang; khu công nghiệp Thuỷ sản lấn mặt nước 200m hay như việc san lấp khu đất khu đất phía Bắc cầu Thuận Phước cũng đã lấn mặt nước khá lớn. Tại thời điểm đó, bờ Đông sông Hàn cũng bắt đầu kè bờ lấn sông sau khi di dời các khu neo đậu tàu thuyền trên sông Hàn.

Đến năm 2013, việc hình thành các khu dân cư dọc hai bên cầu Thuận Phước đến cầu Mân Quang; làm tuyến đường Lê Văn Duyệt cũng là các dự án đã lấn sông Hàn.

Qua nhiều giai đoạn chỉnh sửa và xây dựng, ông Hải cho rằng, các dự án trước đó đã lấn sông rất nhiều chẳng riêng dự án Marina Complex. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao dự án này lại bị dư luận phản ứng mạnh đến như vậy.

Theo ông Hải, có thể lý giải qua hai nguyên nhân. Thứ nhất, đây là khu vực tiếp tục làm thu hẹp lòng sông thêm 60 ÷ 100m. Mặt khác, hình dáng tam giác của bờ kè tạo cảnh quan dòng sông xấu đi, gây ức chế về thị giác cho người dân.

Bên cạnh đó, người dân phản ứng một phần vì cảnh quan ven sông. Theo đó, phần diện tích xây dựng dự án dự án Marina Complex là không gian công cộng duy nhất còn lại đang bị tư hữu hóa và xây dựng các biệt thự và chung cư cao cấp.

Trước việc dòng chảy sông Hàn bị ảnh hưởng bởi hàng loạt các dự án, ông Hải cho rằng, việc chỉ tạm dừng triển khai để kiểm tra, rà soát hồ sơ pháp lý của dự án bất động sản và bến du thuyền Đà Nẵng Marina Complex là không đủ.

Thay vào đó, TP. Đà Nẵng cần giám định lại các báo cáo đánh giá tác động môi trường của tất cả các dự án ven sông. Qua đó có nghiên cứu tổng thể trong một lưu vực lớn, lồng ghép với những yếu tố cực đoan của biến đổi khí hậu và nước biển dâng để trả lời một cách khách quan về tác động của dòng chảy, thoát lũ của sông Hàn.

Đà Nẵng cần lập kế hoạch điều chỉnh quy hoạch chung. Lãnh đạo thành phố cần nhìn lại những dự án lấn sông, nhà cao tầng, xem xét kỹ được, mất của các dự án để điều chỉnh cho phù hợp, không chỉ đối với dự án Marina Complex mà cả các dự án ở hai bên bờ sông Hàn khác.

Xem xét vai trò của chủ đầu tư Quốc Cường Gia Lai

Ông Bùi Văn Tiếng, nguyên ủy viên Ban Thường vụ thành ủy, Trưởng Ban Tổ chức thành ủy Đà Nẵng cũng đồng tình với quan điểm cho rằng không chỉ rà soát riêng dự án lấn sông đang được dư luận rất quan tâm hiện nay là Marina Complex, mà cần phải rà soát lại tất cả các dự án ven sông Hàn.

Theo ông Tiếng, đối với Marina Complex, đương nhiên quyết định cho tiếp tục triển khai dự án sẽ dễ hơn nhiều so với quyết định dừng dự án. Bởi trong chuyện này lỗi chủ yếu không phải của nhà đầu tư, trong khi đó, nếu lãnh đạo thành phố quyết định không cho triển khai dự án thì quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư sẽ được tính toán ra sao, nhất là đối với những thiệt hại mà không hoàn toàn do lỗi của họ.

"Đó là chưa kể đến việc ai sẽ phải chịu chi phí xử lý hậu quả xây kè lấn sông để trả lại nguyên trạng bờ sông và dòng chảy? Mặt khác, nếu không rà soát tất cả dự án đang và sắp kè bờ lấn sông trên toàn tuyến sông Hàn mà chỉ xử lý với dự án này thì sẽ rơi vào tình trạng giải quyết rất triệt để nhưng mà chỗ “triệt” chỗ “để", ông Tiếng nhấn mạnh.

Trước những ý kiến phản biện muốn dừng và điều chỉnh dự án Marina Complex, bà Nguyễn Thị Như Loan, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Quốc Cường Gia Lai, đại diện chủ đầu tư dự án đề nghị các chuyên gia và thành phố Đà Nẵng cần đánh giá dự án một cách khách quan.

Theo bà Loan, việc triển khai dự án bất động sản và bến du thuyền Marina Complex đã được thực hiện ba năm qua, hiện dự án đã bước vào giai đoạn cuối, công ty chưa kịp mừng thành quả làm được thì lại bị UBND TP Đà Nẵng chỉ đạo dừng để rà soát pháp lý. 

Trong khi đó, công ty đã thực hiện dự án một cách hợp pháp. Bên cạnh đó, Điều 47 Luật doanh nghiệp cũng hoàn toàn không có quy định dừng dự án để phản biện như Marina Complex đang bị áp dụng hiện nay. Điều này đang gây thiệt hại rất lớn về kinh tế cho công ty, bà Loan nhấn mạnh.

Trước những ý kiến của các nhà khoa học, các chuyên gia và chủ đầu tư, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Đà Nẵng Đặng Việt Dũng cho biết, thành phố nhất quán quan điểm phát triển bền vững, đảm bảo lợi ích của người dân, doanh nghiệp và nhà đầu tư; có tính toàn diện, khách quan, công khai, công bằng. 

Trên cơ sở đó, chính quyền TP. Đà Nẵng sẽ cùng với nhà đầu tư dự án nghiên cứu phương án điều chỉnh quy hoạch phù hợp nhất, nhằm tăng được diện tích không gian công viên cây xanh cảnh quan ven sông, tăng cường khả năng tiếp cận của người dân với sông Hàn.

Đặc biệt, quy hoạch dự án sẽ giảm tối đa mật độ xây dựng nhà cao tầng của các dự án này, tạo không gian thông thoáng tốt nhất có thể. Bổ sung các công trình dịch vụ công cộng, vui chơi giải trí thương mại dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của đông đảo người dân và du khách, ông Dũng khẳng định.