Theo kết quả từ Khảo sát Toàn cầu về Ngân hàng số tiêu dùng 2018 của PwC, việc sử dụng các dịch vụ ngân hàng trên thiết bị di động (mobile banking) đang tăng trưởng nhanh và được dự đoán sẽ trở thành hình thức giao dịch phổ biến nhất trong thời gian sắp tới. Theo đó, giao dịch trực tiếp qua các kênh ATM, tại phòng giao dịch của ngân hàng sẽ giảm dần về số lượng do không thể cạnh tranh về tính tiện dụng so với hình thức giao dịch qua thiết bị di động.
Chính sự phổ biến của các thiết bị di động thông minh đã và đang thay đổi hoàn toàn lĩnh vực tài chính ngân hàng, đặc biệt là tài chính tiêu dùng tại Việt Nam. Theo Báo cáo Hành vi người dùng điện thoại thông minh của Công ty nghiên cứu thị trường Nielsen Việt Nam, tỷ lệ người dùng điện thoại thông minh trong năm 2017 là 84%.
Trong đó, có đến 46% người tiêu dùng đã từng mua sản phẩm hoặc dịch vụ bằng thiết bị di động thông minh này trong 6 tháng qua. Điều này chứng tỏ thói quen thanh toán của người tiêu dùng Việt Nam đang thay đổi nhanh chóng và chuyển dần sang các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tiện lợi và nhanh chóng hơn.
Tiềm năng phát triển ngân hàng số tại Việt Nam cũng là rất lớn với tỷ lệ người dùng Internet tại Việt Nam đạt 53% trên tổng dân số, đứng vị trí thứ 16 trong top 20 quốc gia có số người sử dụng Internet nhiều nhất tại châu Á, theo số liệu từ Cục Viễn thông - Bộ Thông tin và Truyền thông.
Tại FPT Techday 2019, ông Alex Kling, Giám đốc Ngân hàng số EY Singapore nhận định hoạt động của ngành ngân hàng đang đi từ mô hình truyền thống với các gia dịch vật lý sang mô hình ngân hàng số với những hoạt động chủ yếu trên điện thoại và máy tính.
Ngân hàng số có thể mang dịch vụ đến cho mọi người thông qua thiết bị di động. Không những thế, mô hình ngân hàng này còn cho phép người dùng được đặt mục tiêu tài chính, thiết lập và hướng họ hoàn thành mục tiêu. Ngân hàng số mang đến các trải nghiệm công nghệ cao như: mua đồ không cần tiền mặt, sử dụng robot hay livechat.
Ông Alex Kling, Giám đốc Ngân hàng số EY SingaporeÔng Alex Kling cho rằng, cách vận hành "virture bank" hướng đến mọi đối tượng khách hàng, tìm hiểu về nhu cầu của khách hàng và tìm mọi cách để thỏa mãn nhưng nhu cầu của họ. Khách hàng không tương tác với con người mà là tương tác với máy móc với hệ thống công nghệ xử lý bằng AI.
Bên cạnh đó, chi phí điều hành ngân hàng số rất tiết kiệm, vì vậy họ có cách điều hành và quản lý khác biệt, dựa trên sự tự động hóa cao. Ngành ngân hàng có thể dùng công nghệ điện toán đám mây. Ngân hàng số còn có thể đưa ra gợi ý các gói giao dịch khách hàng ưa thích dựa trên giao dịch khách hàng .
Nhân viên của ngân hàng số không phải là nhân viên truyền thống mà phần lớn các hoạt động sẽ do các kỹ sư điều hành. Hiện nay ở Anh người ta ứng dụng ngân hàng ảo rộng rãi có thể là rộng nhất trên thế giới với 3 mô hình thành công. Số lượng tổ chức với lượng khách tham gia giao dịch ngân hàng số ngày càng tăng. Họ thu được lượng thông tin nền tảng lớn từ khách hàng. Thực hiện giao dịch khách hàng nhanh chóng. Với công nghệ hiện nay, người ta có thể làm ra các sản phẩm đồ họa để kích thích người dùng gia nhập hệ thống ngân hàng nhanh chóng hơn.
Thực tế, ở Việt Nam, đa số ngân hàng hoạt động trên mô hình truyền thống, quy trình số hoá chưa được tiến hành chuyển đổi số. Một số ngân hàng đã thực hiện số hoá các quy trình nhưng vẫn còn gặp một số khó khăn như: Rào cản về hành lang pháp lý chưa tương xứng với thời đại công nghệ số; khó khăn về thay đổi tư duy của ngân hàng; chưa hoàn thiện về công nghệ của các ngân hàng....
Theo ông Dương Dũng Triều, Chủ tịch FPT IS, để tăng sức cạnh tranh trong cuộc chơi chuyển đổi số, các ngân hàng Việt Nam cần cải thiện nhanh chóng hoặc tạo ra sự phát triển vượt trội hơn trên các khía cạnh như:
- Gia tăng trải nghiệm khách hàng: ngân hàng có thể triển khai phân tích 360 độ khách hàng, phân tích hành vi khách hàng, sử dụng mobie banking, sử dụng thiết bị tại các chi nhánh để tự giao dịch, hợp đồng số với công nghệ blockchain...
- Gia tăng hiệu quả hoạt động điều hành và kinh doanh: tự động hoá các quy trình xử lý, cung cấp hệ thống phân tích nội bộ, tự động hoá chi nhánh, bảo mật.
- Triển khai các mô hình kinh doanh mới, dịch vụ mới.
Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBankVề phía các ngân hàng, ông Nguyễn Hưng - Tổng giám đốc TPBank nhận định, trước khi nói về cuộc chơi chuyển đổi số, thì bản thân lãnh đạo ngân hàng phải là lãnh đạo số trong thời đại số. Sau thời gian ứng dụng công nghệ, đại diện TPBank cho biết đã có được những thành tựu nhất định về mặt công nghệ.
Về cơ bản, TPBank đã ứng dụng công nghệ 4.0 vào gần như toàn bộ các hoạt động của ngân hàng. Trong đó có một số công nghệ đặc biệt sử dụng sâu rộng như Big Data, sinh trắc học và cổng giao tiếp mở.
Big Data đã thành công giúp ngân hàng phân tích hành vi khách hàng, lưu trữ dữ liệu cấu trúc và phi cấu trúc. Big Data đã được TPBank áp dụng trong việc phân tích hành vi để xem xét và phê duyệt cho vay. Trong thời gian tới, việc xét duyệt tín dụng hoặc vay tiên doanh nghiệp cũng sẽ được thực hiện bởi công nghệ.
Ứng dụng sinh trắc học giúp TPBank xác thực khách hàng, bảo mật thông tin khách hàng. Nhận diện vân tay, khuôn mặt, mống mắt được áp dựng EQIC, giúp khách hàng không phải ra quầy, không cần tương tác trực tiếp với ngân hàng, sự tiếp cận với khách hàng dễ dàng hơn. Với công nghệ này, tính an toàn sẽ cao hơn, tránh tối đa rủi ro lừa đảo cho khách hàng. TPBank đã ứng dụng công nghệ này tại Livebank, nhận diện khuôn mặt, vân tay, rút tiền, gửi tiền không cần chứng minh thư, không cần thẻ, không sợ bị lộ thông tin cá nhân. Sắp tới, ngân hàng sẽ ứng dụng nhận diện giọng nói khách hàng, hoặc khách hàng dùng OTP, đọc lại và nhận diện.
Open API là cổng giao tiếp thống nhất cung cấp các sản phẩm ngân hàng cho các đối tác như các ví điện tử hay ứng dụng tài chính. Các đối tác có thể lấy được thông tin để kết nối với ngân hàng một cách dễ dàng. TPBank cũng tạo ra môi trường, phong tỏa riêng một khu để các đối tác thử nghiệm hoạt động tài chính, để họ lấy thông tin về tỷ giá, lãi suất, liên kết tài khoản khi khách hàng cho phép mà vẫn đảm bảo các yếu tố pháp lý.
Việc khởi động thông minh là rất quan trọng với ngành ngân hàng, "Chúng tôi đã khởi động từ rất lâu và hiện nay đã nhìn thấy rất nhiều lợi ích của bước đi này. Trải nghiệm số đã thấm đẫm trong các hoạt động của TPBank", đại diện TPBank nhấn mạnh.
