Nghịch lý với ngành bảo hiểm Việt Nam

Việt Hưng - 16:39, 07/07/2022

TheLEADERDù doanh thu phí toàn thị trường bảo hiểm tăng, nhưng nguồn nhân lực toàn ngành đang thiếu hụt nghiêm trọng.

Trong bối cảnh phục hồi chung của nền kinh tế Việt Nam, hoạt động kinh doanh bảo hiểm tiếp tục duy trì đà tăng trưởng ổn định, khi doanh thu phí toàn thị trường bảo hiểm 6 tháng đầu năm ước tính tăng 14% so với cùng kỳ năm trước.

Số liệu của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam tính tới cuối tháng 5/2022, doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ ước đạt 66.715 tỷ đồng, tăng 17,2% so với cùng kỳ năm trước và doanh thu thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ước đạt 27.564 tỷ đồng, tăng 13,1%.

Mức tăng trưởng 13,1% của bảo hiểm phi nhân thọ trong 5 tháng đầu năm 2022 là rất tích cực nếu so với mức tăng trưởng gần 4% của cả năm 2021, đà tăng trưởng này dự kiến sẽ duy trì trong năm 2022 khi nền kinh tế mở cửa trở lại sau đại dịch, cùng với những thuận lợi về chính sách.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, tỷ lệ bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ, đặc biệt các nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm con người cũng có xu hướng tăng mạnh so với năm 2021 sau khi người dân trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.

Bên cạnh đó, đà tăng trưởng của bảo hiểm nhân thọ đã giảm trong 2 năm gần đây (đạt dưới 20%, so với mức tăng 30% những năm trước), số lượng hợp đồng và phí bảo hiểm khai thác mới 5 tháng năm 2022 sụt giảm so với cùng kỳ năm 2021 (-19,9% và -4,8%).

Thống kê 5 tháng đầu năm 2022 cho thấy, trong khối phi nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe đứng số 1 về doanh thu, ước đạt 8.512 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 30,9%, tăng 20,4% so với cùng kỳ, bồi thường 2.392 tỷ đồng, tỷ lệ bồi thường 28,1%.

Nghịch lý với ngành bảo hiểm Việt Nam
Nguồn nhân lực toàn ngành bảo hiểm đang thiếu hụt nghiêm trọng, theo khảo sát của Vietnam Report

Thách thức lớn nhất với các doanh nghiệp bảo hiểm

Theo khảo sát của Vietnam Report, dù doanh thu phí toàn thị trường bảo hiểm tăng, nhưng nguồn nhân lực toàn ngành đang thiếu hụt nghiêm trọng.

40% số doanh nghiệp bảo hiểm tham gia khảo sát cho biết, chỉ khoảng 10% nhân sự cơ hữu là tốt nghiệp từ chuyên ngành bảo hiểm. Nguyên nhân chính đến từ việc số lượng các trường đại học, học viện có chuyên ngành đào tạo về bảo hiểm không nhiều và việc đào tạo nghiệp vụ bảo hiểm tại các trường đại học nhìn chung vẫn mang tính lý thuyết. 

Trước tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, nhiều doanh nghiệp đã "chữa cháy" bằng cách tuyển dụng nhân sự được học từ các chuyên ngành khác và đào tạo ngắn hạn kiến thức cơ bản về bảo hiểm.

Bên cạnh đó, đại dịch Covid-19 hoành hành trong hai năm, cộng thêm việc giãn cách xã hội dài ngày khiến nhiều người lao động rơi vào cảnh thất nghiệp. Chính vì thế, những công việc như tư vấn bảo hiểm trực tuyến được nhiều người lựa chọn.

Ngoài ra, để có thể đạt doanh thu như kỳ vọng, việc mở rộng đội ngũ nhân viên tư vấn trực tuyến là một chiến lược ưu tiên của doanh nghiệp bảo hiểm trong thời gian này. Việc tuyển dụng nhân sự không vững nghiệp vụ đã gây ra nhiều khó khăn cho không chỉ doanh nghiệp mà cả khách hàng.

Đặc biệt, việc thiếu hụt nhân sự có kỹ năng chuyển đổi số cũng là một bài toán nan giải đối với các doanh nghiệp bảo hiểm hiện nay, cản trở việc đánh giá rủi ro có thể gặp phải liên quan đến bảo mật thông tin, dữ liệu.

Nghịch lý với ngành bảo hiểm Việt Nam 1
Phần đông các doanh nghiệp bảo hiểm đang tích cực triển khai các chương trình chuyển đổi số

Chuyển đổi số trong ngành bảo hiểm

Khi đại dịch qua đi, chúng ta càng thấy rõ tầm quan trọng của chuyển đổi số, số hóa các quy trình, thủ tục trong tất cả các lĩnh vực, ngành nghề, trong đó có bảo hiểm.

Để tận dụng tối đa đà phát triển này, các doanh nghiệp bảo hiểm đang gấp rút hoàn thiện và triển khai các quy trình liên quan đến các thủ tục bảo hiểm thông qua nền tảng số. Một số hợp đồng bảo hiểm cũng sẽ dần được đơn giản hóa theo hướng ứng dụng số hóa để tăng tính tự động.

Phần đông các doanh nghiệp bảo hiểm đang triển khai chương trình chuyển đổi số, trong khi những doanh nghiệp còn lại dự kiến sẽ triển khai trong thời gian tới.

Kết quả khảo sát của Vietnam Report cũng chỉ ra rằng, việc xây dựng ứng dụng trên thiết bị thông minh và phân phối sản phẩm qua kênh bán hàng mới dường như đã đạt được độ bão hòa nhất định khi tỷ lệ doanh nghiệp bảo hiểm triển khai những nghiệp vụ này trong một năm vừa qua có dấu hiệu chững lại.

Hiện nay, Việt Nam là nước đứng thứ 10 trên thế giới về tỷ lệ người sở hữu smartphone, tỷ lệ người dân sử dụng internet chiếm hơn 70% dân số, vì vậy không khó hiểu khi hầu hết các doanh nghiệp bảo hiểm đều đã xây dựng riêng cho mình một ứng dụng trên thiết bị thông minh thời gian qua, dù ở mức sơ khai hay tích hợp.

Ngược lại với xu hướng của 2 nghiệp vụ trên, nối tiếp đà tăng trưởng từ năm 2020, tỷ lệ doanh nghiệp bảo hiểm đẩy mạnh triển phát triển các sản phẩm theo yêu cầu đạt 60%, là hoạt động được doanh nghiệp tích cực đẩy mạnh nhất trong giai đoạn vừa qua.

Nghịch lý với ngành bảo hiểm Việt Nam 2
Thu nhập bình quân đầu người tăng là một trong những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của lĩnh vực bảo hiểm

Bức tranh ngành bảo hiểm đầy triển vọng

Thị trường bảo hiểm Việt Nam được đánh giá là tiềm năng với tỷ lệ thâm nhập (doanh thu phí bảo hiểm/GDP) và phí bảo hiểm bình quân (chi tiêu cho bảo hiểm bình quân đầu người) ở mức thấp.

Tỷ lệ thâm nhập bảo hiểm ở Việt Nam hiện dao động ở mức 2,3% - 2,8%, thấp hơn so với các thị trường mới nổi và cách xa mức 9,6% tại các thị trường phát triển. Tại Việt Nam, mức chi tiêu cho bảo hiểm bình quân trên đầu người hiện nay dao động quanh mức 72 - 75 USD, thấp so với mức 175 USD tại các thị trường mới nổi và cách xa con số 4.664 USD tại các thị trường phát triển.

Số người tham gia bảo hiểm nhân thọ chỉ khoảng 10 triệu người tương đương khoảng 10% dân số. Tỷ lệ này được Bộ Tài chính dự kiến sẽ nâng lên 15% vào năm 2025.

Thu nhập bình quân đầu người tăng là một trong những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của lĩnh vực bảo hiểm. Theo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 của Chính phủ, GDP bình quân đầu người của Việt Nam được kỳ vọng đạt 3.900 USD trong năm 2022. Việt Nam đặt mục tiêu GDP bình quân đầu người đạt 5.000 USD vào năm 2025 và đạt hơn 12.000 USD vào năm 2045.

Cùng với đó, dân số Việt Nam đang trong thời kỳ vàng với quy mô ngày càng tăng, tỷ lệ dân số thành thị được dự báo tăng trưởng từ mức 37% ở hiện tại lên mức 45%.

Theo ước tính của World Bank, tỷ lệ dân số thuộc tầng lớp trung lưu tại Việt Nam sẽ tăng từ 13% lên 26% vào năm 2026. Bên cạnh đó, ngành Bảo hiểm cũng được hỗ trợ bởi việc tái cấu trúc hệ thống khám chữa bệnh, chế độ bảo hiểm xã hội và khả năng gia tăng tỉ lệ tiếp cận khách hàng thông qua hệ thống ngân hàng.