Phía sau đề xuất tăng thuế môi trường kịch khung với xăng dầu của Bộ Tài chính
An Chi
Thứ ba, 27/02/2018 - 08:39
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng, Bộ Tài chính lấy danh nghĩa tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu nhưng thực chất chỉ một phần rất nhỏ được chi cho môi trường. Bộ Tài chính cần giải trình về điều này một cách rõ ràng, minh bạch.
Bộ Tài chính vừa đưa ra lấy ý kiến dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc tăng thuế bảo vệ môi trường, trong đó có việc tăng mạnh thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu.
Theo đó, Bộ Tài chính đề nghị tăng kịch khung thuế bảo vệ môi trường với xăng từ 3.000 đồng/lít hiện nay lên mức kịch khung cho phép là 4.000 đồng/lít.
Bộ này cũng đề xuất tăng thuế môi trường với dầu diesel lên kịch khung 2.000 đồng/lít, thay cho mức 1.500 đồng/lít; thuế với dầu mazút, dầu nhờn tăng lên mức kịch khung 2.000 đồng/lít, thay cho mức 900 đồng/lít như hiện hành. Mức thuế mới này dự kiến sẽ được áp dụng đối với xăng dầu từ ngày 1/7 tới.
Lý do tăng thuế chưa thuyết phục
Về đề xuất tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu của Bộ Tài chính, nhiều chuyên gia đều cho rằng, dự thảo này chưa thực sự hợp lý và thuyết phục.
TS. Lê Đăng Doanh
Theo chuyên gia kinh tế TS. Lê Đăng Doanh, Bộ Tài chính đang chịu nhiều sức ép vì thuế nhập khẩu về 0% khiến mức hụt thu ngân sách cao. Đây chính là lý do khiến bộ này đang tìm kiếm các nguồn thu mới để bổ sung.
Tính toán của Bộ Tài chính cho thấy, với phương án đề xuất điều chỉnh nêu trên, tổng số thu thuế bảo vệ môi trường dự kiến đạt khoảng 57.312 tỉ đồng/năm, tăng khoảng 15.684,2 tỉ đồng/năm.
Cùng với số thu thuế bảo vệ môi trường tăng lên, số thu thuế giá trị gia tăng đối với các hàng hóa này cũng sẽ tăng lên khoảng 1.568,4 tỉ đồng. Khi đó, tổng số thu ngân sách nhà nước dự kiến tăng lên khoảng 17.252,6 tỉ đồng/năm. Các khoản thu tăng này sẽ bù đắp những thiếu hụt về nguồn thu trong ngân sách.
Tuy nhiên, theo ông Doanh, vấn đề đặt ra ở đây là nếu tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu, tất yếu sẽ dẫn đến tăng giá mặt hàng này, tăng chi phí giao thông, từ đó tăng giá tất cả các mặt hàng được vận chuyển, làm tăng thêm chi phí cho người tiêu dùng.
"Điều này sẽ dẫn đến những ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của người dân. Đặc biệt là những người dân có thu nhập thấp. Việc tăng giá xăng sẽ tạo ra nhiều gánh nặng cho người nghèo. Người giàu có thể ít ảnh hưởng bởi họ có thu nhập cao nhưng đối với người nghèo, một, hai nghìn họ cũng phải tiết kiệm do chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ", ông Doanh nhấn mạnh.
Đối với hai lý do Bộ Tài chính viện dẫn để tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu là do thuế nhập khẩu giảm mạnh khiến nguồn thu từ hoạt động nhập khẩu xăng dầu liên tục giảm và giá bán lẻ xăng dầu ở Việt Nam cơ bản đang thấp hơn so với các nước có trong khu vực, TS. Lê Đăng Doanh cũng cho rằng chưa thực sự thuyết phục.
Theo vị chuyên gia này, việc các khoản thu ngân sách giảm do giảm thuế xuất nhập khẩu là điều tất yếu đối với một nền kinh tế hội nhập. Nếu lấy lí do thiếu hụt nguồn thu từ việc cắt giảm thuế cho doanh nghiệp do tuân thủ cam kết thương mại quốc tế để tăng thêm thuế trong nước là không thoả đáng.
Chính phủ cần tìm những nguồn thu khác, ví dụ như kiểm soát được buôn lâu để tăng thu. Còn đối với việc tăng giá xăng, Bộ Tài chính nên xem xét lại và hết sức thận trọng, tránh dẫn đến tăng giá, lạm phát gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân và sự phát triển của nền kinh tế, doanh nghiệp, ông Doanh nhận định.
TS. Ngô Trí Long
Về vấn đề này, TS. Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giá (Bộ Tài chính) cũng cho rằng, xăng dầu vốn là mặt hàng thiết yếu. Tăng giá xăng sẽ tác động đến mọi mặt của nền kinh tế từ sản xuất, tiêu dùng, quốc phòng, an ninh đến cuộc sống của người dân.
Việc lấy lý do bù hụt thu ngân sách để nâng khung thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu chưa hẳn hợp lý.
Trong khi đó, việc đầu tư công của Nhà nước còn quản lý kém chặt chẽ, cơ sở hạ tầng kém hiệu quả khiên thu ngân sách bị thất thoát, lãng phí rất lớn. Trước hết, Nhà nước cần quản lý tốt vấn đề này, Bộ Tài chính phải cải cách việc thu ngân sách, quản lý chi, không thể mãi tăng thuế của dân để bù cho các khoản thu thiếu hụt.
"Bộ Tài chính phải nuôi dưỡng nguồn thu thì mới có nguồn thu lâu dài, không nên vắt kiệt nguồn thu”, ông Long nhấn mạnh.
Tăng thuế bảo vệ môi trường có thực sự vì môi trường
Đối với lý giải thứ hai của Bộ Tài chính về việc giá xăng của Việt Nam thấp hơn các nước trong khu vực, TS. Lê Đăng Doanh cho rằng, không thể so sánh một cách máy móc như vậy. Thu nhập của người dân Mỹ cao hơn Việt Nam rất nhiều nhưng tại sao giá xăng dầu của ta vẫn cao hơn họ.
"Tôi cho rằng, việc chọn lọc ra một số nước có giá xăng cao hơn Việt Nam để so sánh, từ đó lập luận để ủng hộ quan điểm tăng giá xăng là chưa thuyết thục" vị chuyên gia này cho hay.
Mặt khác, theo ông Doanh, Bộ Tài chính lấy danh nghĩa tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu nhưng thực chất chỉ một phần rất nhỏ được chi cho môi trường. Bộ Tài chính cần giải trình về điều này một cách rõ ràng, minh bạch.
Bởi mục đích của thuế môi trường vốn để dùng khắc phục những vấn đề môi trường mà sản phẩm đó có thể gây ra. Tuy nhiên, nếu nguồn thu này nộp vào ngân sách rồi được dùng cho hoạt động đầu tư nào đó thì hoàn toàn sai mục đích, không chính danh.
Do đó, Bộ Tài chính tăng thu ở một mặt hàng nhưng không chi cho mục tiêu đã đề ra cũng là điều không nên làm, vị chuyên gia này cho hay.
Sau nhiều ý kiến phản đối của các bộ ngành về đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính vẫn đề nghị giữ nguyên mức tăng thuế đối với một số mặt hàng như nước ngọt, thuốc lá, phân bón và nước sạch.
Sau nhiều ý kiến phản đối của các bộ ngành về đề xuất đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, Bộ Tài chính vẫn đề nghị giữ nguyên mức tăng thuế đối với một số mặt hàng như nước ngọt, thuốc lá, phân bón và nước sạch.
Trung Quốc mới đây đã tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm cao lương nhập khẩu từ Mỹ, gây gia tăng lo ngại về một cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.
Kết luận áp thuế trừng phạt của Bộ Thương mại Mỹ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các doanh nghiệp sản xuất thép của Việt Nam, điều này sẽ gần như tạo ra một hàng rào chặn đứng việc xuất khẩu các sản phẩm thép của Việt Nam vào Mỹ.
Việt Nam có gần 200 dự án đầu tư tại Campuchia với tổng vốn đăng ký gần 3 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực nông nghiệp, tài chính - ngân hàng, năng lượng và hạ tầng.
TP.HCM và Nasdaq đã thống nhất về chủ trương ký kết bản ghi nhớ hợp tác vào giữa tháng 10, để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố.
Cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu từ giữa năm 2022 đã đẩy VAM đến bờ vực phá sản khi doanh nghiệp liên tục thua lỗ, phải cắt giảm tới 40% nhân sự. Thế nhưng, với quyết định táo bạo về đào tạo nhân sự và chuyển đổi số, VAM đã chứng minh câu chuyện 'biến nguy thành cơ' trong khó khăn là hoàn toàn khả thi.
Với mức giá dao động quanh mức 19.000 đồng/cổ phiếu, ước tính VII Holding có thê đã chi hơn 6.000 tỷ đồng để có thể mua vào hơn 300 triệu cổ phiếu HUT.
Giữ vững cái bất biến để không lạc lối, linh hoạt trong vạn biến để không bị bỏ lại. Với CEO Filum.ai, đó là triết lý sống còn của doanh nghiệp trong thời AI.
CEO Viettel Global là một trong bốn người phụ nữ Việt Nam góp mặt tại bảng xếp hạng danh giá của Fortune, đánh dấu bước tiến mới của các nữ doanh nhân.
Lần hợp tác chiến lược này nhằm hỗ trợ cho các hộ kinh doanh và khối doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME) vận hành kinh doanh hiệu quả, phát triển bền vững.
