Thông đường sang Trung Quốc, xuất khẩu dừa băng qua ngưỡng 1 tỷ USD?

Theo kế hoạch, trong ngày 11 và 12/9, cơ quan chuyên ngành Trung Quốc sẽ kiểm tra vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu dừa của Việt Nam, bước hoàn tất khâu đăng ký xuất khẩu dừa theo đường chính ngạch sang Trung Quốc sau khi nghị định thư giữa hai nước được ký.

Mỗi năm, Trung Quốc tiêu thụ hơn 4 tỷ quả dừa nhưng năng lực cung ứng hạn chế "tạo cơ hội" cho xuất khẩu dừa của Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (MARD) Hoàng Trung nhận định, hôm 6/9.

Tuy nhiên, hiện thực hóa cơ hội này đang đối mặt với nhiều thách thức.

Theo yêu cầu của nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với xuất khẩu dừa tươi từ Việt Nam sang Trung Quốc, tất cả vùng trồng và cơ sở đóng gói dừa xuất khẩu sang Trung Quốc phải được đăng ký với MARD và phải được phê duyệt bởi cả MARD và Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Cùng với đó, tất cả vườn trồng đã đăng ký xuất khẩu sang Trung Quốc phải xây dựng hệ thống quản lý chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, phải áp dụng nguyên tắc thực hành nông nghiệp tốt (GAP) và đảm bảo các điều kiện vệ sinh.

Tuy nhiên, MARD cho rằng diện tích đăng ký vùng trồng xuất khẩu dừa sang Trung Quốc trong đợt kiểm tra sắp tới chỉ đạt con số rất nhỏ so với tổng diện tích trồng dừa 220 nghìn ha của Việt Nam.

Tại Bến Tre – tỉnh có diện tích trồng dừa lớn nhất cả nước với khoảng 80 nghìn ha, diện tích vườn trồng đăng ký xuất khẩu mới chỉ đạt 10 nghìn ha, tương đương hơn 12%, theo đại diện Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre.

Trà Vinh có diện tích trồng dừa đạt 28 nghìn ha, nhưng có tới chín vùng trồng xin cấp mã để xuất khẩu sang Trung Quốc với diện tích 1,3 nghìn ha. Tiền Giang cũng đăng ký diện tích vườn trồng 3,5 nghìn ha trong tổng số 22,5 nghìn ha trồng dừa của tỉnh.

Một thực tế trải rộng ở nhiều địa phương trồng dừa của Việt Nam là nhỏ lẻ, nằm rải rác, khó đạt tiêu chuẩn tối thiểu 10ha để có thể xin mã số vùng trồng cũng như yêu cầu đảm bảo chất lượng đồng đều.

Không chỉ vườn trồng, các cơ sở đóng gói dừa xuất khẩu sang Trung Quốc cũng phải trải qua quy trình đăng ký mã số và phải được Tổng cục Hải quan Trung Quốc thông qua.

Điều này dẫn tới tình trạng có tỉnh có vùng trồng đã đăng ký nhưng không có cơ sở đóng gói mà buộc phải thông qua các doanh nghiệp tại các tỉnh xung quanh như trường hợp của Sóc Trăng, đại diện Sở Nông nghiệp tỉnh này cho biết tại hội nghị.

“Không có cách nào ngoài việc các hộ gia đình phải liên kết chặt chẽ với nhau”, ông Trung cho biết. Lãnh đạo MARD nhấn mạnh, các địa phương cần bố trí đủ nguồn lực, chuẩn bị kỹ càng nhằm đảm bảo yêu cầu của nghị định thư.

MARD yêu cầu các doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với người dân, các hiệp hội và địa phương, tuân thủ những quy định của nghị định thư, phải thu mua từ các vùng trồng được cấp mã số.

Để hỗ trợ người dân xuất khẩu dừa sang Trung Quốc, Thứ trưởng MARD yêu cầu cơ quan này tiếp tục làm việc với phía Trung Quốc để điều chỉnh một số nội dung kiến nghị như bố trí thêm cơ sở đóng góp ở nơi có diện tích lớn nhằm giảm chi phí cho người sản xuất.

“Chúng ta phải làm tốt hơn để đưa ngành dừa bứt phá, vừa giúp người trồng dừa nâng cao thu nhập, vừa giúp xuất khẩu sản phẩm dừa tăng cao, đóng góp cho kim ngạch xuất khẩu”, ông Trung nhấn mạnh.

Theo Tổng cục Hải quan, xuất khẩu dừa và sản phẩm dừa của Việt Nam năm ngoái đạt hơn 900 triệu USD, với thị trường chính là Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Với cơ hội mới từ thị trường Trung Quốc, xuất khẩu dừa năm nay kỳ vọng vượt mốc 1 tỷ USD.