Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và đầu tư, cả nước có gần 680 doanh nghiệp nhà nước, chiếm hơn 8% số doanh nghiệp cả nước, nhưng nắm một lượng tài sản rất lớn hơn 3,8 triệu tỷ đồng.
Trong đó, vốn nhà nước đầu tư gần 1,7 triệu tỷ đồng; riêng 478 doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ với tổng vốn trên 1,55 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 7% tổng tài sản và 10% vốn chủ sở hữu, chiếm khoảng 25,8% tổng vốn sản xuất, kinh doanh và 23,4% giá trị tài sản cố định và đầu tư tài chính dài hạn của toàn bộ doanh nghiệp cả nước.
Tại hội nghị với doanh nghiệp nhà nước hôm nay, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh doanh nghiệp nhà nước giữ vị trí then chốt và là một lực lượng vật chất quan trọng của kinh tế nhà nước, dẫn dắt các thành phần kinh tế khác.
Do đó, cần nhận định, đánh giá đúng, sát vị thế, vai trò của doanh nghiệp nhà nước hiện nay, từ đó làm rõ mục tiêu sắp xếp, cải cách khu vực doanh nghiệp nhà nước phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam.
Việc thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển của các doanh nghiệp nhà nước cần hướng tới góp phần cụ thể hóa các thỏa thuận đạt được giữa lãnh đạo cấp cao Việt Nam với các nước, các đối tác, trong đó có Trung Quốc và Mỹ, nhất là sau các chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cuối năm 2022 và chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây.
Cụ thể, doanh nghiệp nhà nước cần đi đầu trong đổi mới sáng tạo, nâng cao năng lực cạnh tranh, tập trung cho chuyển đổi số, chuyển xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, những ngành mới nổi. Đào tạo nguồn nhân lực trong các lĩnh vực này là một trong các nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tại hội nghị. Ảnh: Nhật BắcThủ tướng yêu cầu tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước sát tình hình thực tế, không chỉ tập trung tái cơ cấu vốn, mà phải nâng cao năng suất lao động, hiệu quả sử dụng vốn, nâng đời sống vật chất và tinh thần của người lao động.
Các doanh nghiệp nhà nước phải tham gia tích cực, hiệu quả hơn nữa vào các chương trình, dự án lớn của nhà nước, đặc biệt là 3 đột phá chiến lược về thể chế, hạ tầng, nhân lực, các chương trình, dự án lớn đang triển khai như hệ thống cao tốc, chuyển đổi xanh, ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chương trình xây dựng 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao ở Đồng bằng sông Cửu Long....
Bên cạnh đó đề cao đạo đức doanh nhân và trách nhiệm với xã hội; góp phần xây dựng và hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, các ưu đãi cần thiết với doanh nghiệp nhà nước để phát triển nhanh, bền vững.
Thủ tướng giao Bộ Khoa học và công nghệ nghiên cứu sửa đổi quy định về chuyển mục đích sử dụng Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp để tạo điều kiện thực hiện đầu tư trong lĩnh vực liên quan đến khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặt hàng các sản phẩm mới, đầu tư cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo...
Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc, phê duyệt kế hoạch, chương trình, đặc biệt là kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước trực thuộc, thể hiện rõ hơn vai trò dẫn dắt, tạo động lực, mở đường, thúc đẩy các thành phần kinh tế khác phát triển.
Đồng thời, cơ quan này cần thực hiện đầy đủ, kịp thời các nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu tại các doanh nghiệp theo quy định; chủ động, quyết liệt trong xử lý các vấn đề vướng mắc phát sinh của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của cơ quan đại diện chủ sở hữu.
Đồng thời, Thủ tướng đề nghị các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp có quan hệ cộng sinh, cần phát huy tinh thần linh hoạt, sáng tạo, "trong tôi có anh, trong anh có tôi", cùng nhau tháo gỡ khó khăn, nút thắt về tín dụng, nguồn vốn.
