Tự thoả thuận hay thu hồi đất để phát triển dự án nhà ở thương mại?

Phương Linh Chủ nhật, 05/11/2023 - 09:04

Quy định việc nhà nước thu hồi đất hay doanh nghiệp tự thỏa thuận với người dân để phát triển dự án nhà ở thương mại vẫn là một trong những vấn đề tiếp tục gây tranh luận sôi nổi trên nghị trường Quốc hội.

Quốc hội thảo luận về dự thảo Luật Đất đai sửa đổi. Ảnh: Quochoi.vn

Tự thoả thuận để đảm bảo lợi ích của người dân

Dự kiến Luật Đất đai sửa đổi sẽ được bấm nút thông qua vào ngày bế mạc kỳ họp 6 Quốc hội khóa XV (29/11), song tại phiên thảo luận trước Quốc hội ngày 3/11, dự thảo luật này vẫn còn rất nhiều vấn đề chưa thống nhất trên nghị trường.

Một trong số đó là quy định về việc thu hồi đất để phát triển dự án nhà ở thương mại, hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ (quy định tại khoản 27 Điều 79, điểm b khoản 1 Điều 126, điểm a khoản 1 Điều 127, khoản 1 và khoản 6 Điều 128).

Hiện dự thảo luật đang đưa dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ vào một trong 31 trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội, vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Bên cạnh đó, dự thảo thiết kế 2 phương án. Phương án 1 quy định theo hướng, dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất.

Phương án 2, dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ gắn với tiêu chí, điều kiện cụ thể thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Sửa Luật Đất đai để tháo gỡ điểm nghẽn bất động sản

Dự thảo luật cũng tiếp tục quy định việc thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho các dự nhà ở thương mại theo tinh thần Nghị quyết 18 về đổi mới chính sách đất đai.

Việc sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và thương mại dịch vụ thông qua 3 hình thức: đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất và thoả thuận nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất. 

Thảo luật trước Quốc hội về việc thực hiện dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ, đại biểu Bế Minh Đức, đoàn Cao Bằng đề nghị Quốc hội xem xét, bỏ quy định nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án này.

Nguyên nhân được ông Đức cho rằng, dự án nhà ở thương mại, dự án hỗn hợp nhà ở và kinh doanh thương mại, dịch vụ là các dự án chủ yếu mang lại giá trị lợi nhuận cho nhà đầu tư. Do đó, các dự án này nên áp dụng cơ chế tự thỏa thuận để đạt được sự đồng thuận giữa người dân và chủ đầu tư, cũng như bảo đảm quyền lợi cho người dân. 

Đây cũng là đề xuất phù hợp với Nghị quyết số 18 về việc "tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện các dự án đô thị, nhà ở thương mại”. 

Trong trường hợp chủ đầu tư không thể thỏa thuận hết với các chủ sử dụng đất có liên quan, dự thảo luật cần quy định cơ chế để giải quyết từng trường hợp cụ thể, ông Đức kiến nghị.

Đồng quan điểm, đại biểu Lê Đào An Xuân, đoàn tỉnh Phú Yên cũng cho rằng, theo quy định của dự thảo, dự án nhà ở thương mại nếu không có một điều kiện gì cụ thể kèm theo thì có thể được thu hồi đất, gây bất an cho người sử dụng đất. 

Bà Xuân đặt câu hỏi, việc thu hồi đất với các dự án này có phù hợp với quy định về khuyến khích chuyển, nhận quyền quyền sử dụng đất hay không?

Doanh nghiệp tự thoả thuận "dở khóc dở cười"

Trái với các ý kiến đồng thuận với việc để doanh nghiệp và người dân tự thoả thuận chuyển nhượng đất để phát triển dự án nhà ở thương mại, đại biểu Phạm Văn Hòa - đoàn tỉnh Đồng Tháp cho rằng, việc nhà đầu tư tự thỏa thuận với người dân đạt được tỷ lệ đồng thuận 100% là rất khó xảy ra. 

Vị đại biểu này đồng tình với việc thực hiện phương án 2 - dự án cần có tiêu chí, điều kiện cụ thể để Nhà nước thu hồi đất giao cho nhà đầu tư. Điều này vừa phù hợp với thực tiễn, hài hòa lợi ích của nhà đầu tư vừa tránh ảnh hưởng đến quyền lợi và đời sống của người dân.

Đây cũng là ý kiến của đại biểu Phạm Văn Thịnh đoàn Bắc Giang. Theo ông Thịnh, nếu việc thực hiện các dự án nhà ở thương mại theo hình thức thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì "không bao giờ thực hiện được". 

Bởi, khi thỏa thuận sẽ có rất nhiều ý kiến khác nhau, mỗi người dân đưa ra một giá, rất khó thống nhất.

Tự thoả thuận hay thu hồi đất để phát triển dự án nhà ở thương mại? 1
Đại biểu Trần Văn Tuấn, đoàn Bắc Giang. Ảnh: Quochoi.vn

Theo đại biểu Trần Văn Tuấn, đoàn Bắc Giang, thời gian vừa qua, nhiều doanh nghiệp khi phải thỏa thuận với người dân để thực hiện dự án đã lâm vào tình cảnh khó khăn, "dở khóc, dở cười".

Nhiều doanh nghiệp mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải "đi đêm" với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại. Mặt khác, không ít trường hợp, doanh nghiệp đã thỏa thuận được trên 90% diện tích, nhưng vẫn không thể triển khai dự án do còn số ít không đồng thuận.

Cùng một mảnh đất, nhưng nếu nhà nước thu hồi đất, người dân sẽ được bồi thường theo giá hiện hành, trong khi nếu doanh nghiệp tự thoả thuận thì giá đất thường cao hơn. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân luôn cảm thấy thiệt thòi, thiếu sự đồng thuận khi nhà nước thu hồi đất, dẫn đến khiếu kiện đất đai phức tạp ở các địa phương, chiếm tới 75% các khiếu kiện hiện nay.

"Hiện nay, khi hai bên thỏa thuận, người dân có đất nông nghiệp nhưng cứ nghĩ rằng đất sau khi chuyển nhượng sẽ là đất ở, nên đòi doanh nghiệp bồi thường theo giá đất ở. Đây là điều vô lý, họ không thể bán thứ mình không có được. Chính điều này dẫn đến mâu thuẫn, không thể thoả thuận đền bù".

Chính vì vậy, để thuận lợi hơn cho các dự án, đảm bảo công bằng hài hoà lợi ích của nhà nước, doanh nghiệp, người dân, ông Tuấn đề xuất Luật Đất đai quy định theo hướng nhà nước thu hồi đất với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng đất thực hiện dự án. 

Quy định nhà nước thu hồi đất sẽ khắc phục triệt để những khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật Đất đai hiện hành, đảm bảo công bằng, giảm khiếu kiện liên quan.

Cùng với đó, ông Tuấn đề nghị cụ thể hóa nguyên tắc giá đất do nhà nước bồi thường khi thu hồi đất phải sát giá thị trường và cơ chế điều tiết địa tô chênh lệch công bằng để người có đất thu hồi không bị thiệt thòi.

Ở khía cạnh khác, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng, quy định đấu thầu, đấu giá với dự án nhà ở thương mại sẽ giúp nhà nước có thể kiểm soát được địa tô chênh lệch tạo ra sau khi có đầu tư của các nhà đầu tư. 

Trong khi đó, để kiểm soát được chênh lệch địa tô thì không gì tốt hơn là đấu thầu, đấu giá. Mà để đấu thầu, đấu giá được thì nhà nước buộc phải thu hồi đất. Khi đó, nhà nước đứng ra đền bù cho người dân với giá tiếp cận giá thị trường theo đúng tinh thần Nghị quyết 18. 

Cách làm này rất công bằng cho người sử dụng đất bị thu hồi, cho nhà đầu tư sau này và nhà nước cũng tránh được việc thất thoát một lượng chênh lệch địa tô mang lại.

Đại biểu Tạ Văn Hạ, đoàn tỉnh Quảng Nam còn đề nghị có quy định thu hồi đất đối với cả dự án phát triển khu du lịch, hiện đối tượng dự án này không có trong trường hợp được nhà nước thu hồi đất. 

Theo ông Hạ, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích hỗ trợ cho hoạt động đầu tư các dự án du lịch nhằm phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Đồng tình việc nhà nước đứng ra thu hồi sẽ đảm bảo công bằng, tạo thuận lợi cho việc triển khai dự án, phát triển, song đại biểu Trần Văn Lâm, đoàn Bắc Giang cho rằng, Nghị quyết 18 đã nêu rõ yêu cầu bảo đảm nguyên tắc thỏa thuận trong thu hồi đất. Do đó, dự thảo luật cần làm rõ hơn các trường hợp nào cần thỏa thuận và thỏa thuận ra sao. 

Để tháo gỡ khó khăn cho các dự án, đại biểu đề xuất việc cần phân biệt rõ các loại đất thu hồi cho dự án nhà ở thương mại. Nếu là đất ở thì thực hiện hai bên thỏa thuận, nhưng nếu là đất nông nghiệp thì Nhà nước đứng ra thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất và chuyển cho doanh nghiệp thông qua đấu giá. 

Vấn đề then chốt trong tháo gỡ vướng mắc đất đai

Vấn đề then chốt trong tháo gỡ vướng mắc đất đai

Tiêu điểm -  1 năm
Việc huy động nguồn lực đất đai để phát triển kinh tế - xã hội đang gặp khó khăn do những bất cập, hạn chế nảy sinh trong quá trình định giá đất kéo dài, không chính xác, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
Vấn đề then chốt trong tháo gỡ vướng mắc đất đai

Vấn đề then chốt trong tháo gỡ vướng mắc đất đai

Tiêu điểm -  1 năm
Việc huy động nguồn lực đất đai để phát triển kinh tế - xã hội đang gặp khó khăn do những bất cập, hạn chế nảy sinh trong quá trình định giá đất kéo dài, không chính xác, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
Nới hạn thu hồi đất cho sân bay Long Thành

Nới hạn thu hồi đất cho sân bay Long Thành

Tiêu điểm -  1 năm

Công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành chưa hoàn thành trong năm 2021 như kế hoạch ban đầu và cần kéo dài đến hết năm 2024.

Thanh tra vi phạm đất đai loạt doanh nghiệp tại TP.HCM

Thanh tra vi phạm đất đai loạt doanh nghiệp tại TP.HCM

Tiêu điểm -  1 năm

Quá trình thanh tra một số doanh nghiệp nhà nước, công ty cổ phần tại TP.HCM đã phát hiện nhiều tồn tại trong sử dụng đất cũng như chấp hành quy định pháp luật.

Sửa đổi Luật Đất đai: Còn tư duy mua bán trong bồi thường sẽ thất bại

Sửa đổi Luật Đất đai: Còn tư duy mua bán trong bồi thường sẽ thất bại

Bất động sản -  1 năm

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, quy định về bồi thường, giải phóng mặt bằng trong dự thảo Luật Đất đai sửa đổi vẫn chưa đảm bảo được tính "thoả đáng" cho người dân.

Luật Đất đai sửa đổi: Cần làm rõ hơn phương pháp định giá đất

Luật Đất đai sửa đổi: Cần làm rõ hơn phương pháp định giá đất

Tiêu điểm -  1 năm

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường tại dự thảo Luật Đất đai sửa đổi chưa thực sự rõ ràng, chưa thể chế đầy đủ, toàn diện theo yêu cầu của Nghị quyết số 18 về phát huy cao nhất giá trị nguồn lực đất đai.

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Tiêu điểm -  3 giờ

Thủ tướng yêu cầu phải có hệ thống các chính sách đột phá, thu hút được các nhà đầu tư quốc tế tham gia trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Tiêu điểm -  3 giờ

Bắc Ninh đang tăng tốc cải thiện môi trường điều hành và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, quyết tâm ghi tên vào nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.

Nâng cấp sân bay Gia Bình thành cảng hàng không quốc tế lưỡng dụng

Nâng cấp sân bay Gia Bình thành cảng hàng không quốc tế lưỡng dụng

Tiêu điểm -  11 giờ

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, đây là công trình quan trọng, cần được hoàn thành kịp thời để phục vụ các hoạt động đối ngoại trong khuôn khổ APEC 2027.

Nghị định 91 gỡ vướng dự án BT Thủ Thiêm của Đại Quang Minh, CII

Nghị định 91 gỡ vướng dự án BT Thủ Thiêm của Đại Quang Minh, CII

Tiêu điểm -  1 ngày

Những vướng mắc về xác định giá đất để thanh toán cho nhà đầu tư đã bỏ vốn xây dựng hạ tầng cho khu đô thị mới Thủ Thiêm đã được tháo gỡ.

Thủ tướng: Thiết kế chính sách để phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn

Thủ tướng: Thiết kế chính sách để phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn

Tiêu điểm -  2 ngày

Thủ tướng khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là không giới hạn, yêu cầu khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách để tạo đà tăng trưởng bền vững.

Tăng cường liên kết tạo đột phá phát triển giống cây trồng

Tăng cường liên kết tạo đột phá phát triển giống cây trồng

Phát triển bền vững -  2 giờ

Thúc đẩy ngành công nghiệp nghiên cứu và sản xuất giống cây trồng cần sự chung tay của nhà nước, nhà trường, nhà khoa học cùng cộng đồng doanh nghiệp.

Cake đạt chứng nhận quốc tế sinh trắc học cấp độ cao nhất

Cake đạt chứng nhận quốc tế sinh trắc học cấp độ cao nhất

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Tại Đông Nam Á, Cake là ngân hàng thuần số đầu tiên đạt cấp độ cao nhất về công nghệ chống giả mạo khuôn mặt, do chính kỹ sư công nghệ người Việt xây dựng.

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Thủ tướng yêu cầu trình nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế ngay tại kỳ họp thứ 9

Tiêu điểm -  3 giờ

Thủ tướng yêu cầu phải có hệ thống các chính sách đột phá, thu hút được các nhà đầu tư quốc tế tham gia trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Bắc Ninh đặt mục tiêu vào nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu đổi mới sáng tạo

Tiêu điểm -  3 giờ

Bắc Ninh đang tăng tốc cải thiện môi trường điều hành và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, quyết tâm ghi tên vào nhóm 10 tỉnh, thành phố dẫn đầu cả nước.

Tập đoàn TH khánh thành nhà máy chế biến sữa quy mô lớn tại Nga

Tập đoàn TH khánh thành nhà máy chế biến sữa quy mô lớn tại Nga

Nhịp cầu kinh doanh -  3 giờ

Nhà máy đặt tại Kaluga có công suất 1.000 tấn/ngày. Trong đó giai đoạn 1 là 500 tấn/ngày, thuộc nhóm nhà máy có công suất chế biến hàng đầu Liên bang Nga.

Nhóm công ty gia đình Johnathan Hạnh Nguyễn giảm tỷ lệ sở hữu tại Sasco

Nhóm công ty gia đình Johnathan Hạnh Nguyễn giảm tỷ lệ sở hữu tại Sasco

Doanh nghiệp -  9 giờ

Sau 11 năm nắm giữ cổ phiếu Sasco, lần đầu tiên doanh nghiệp liên quan đến ông Johnathan Hạnh Nguyễn đăng ký bán ra hơn 1,3 triệu cổ phiếu.

Chủ tịch VNG: Bản sắc của chúng tôi là đương đầu thách thức

Chủ tịch VNG: Bản sắc của chúng tôi là đương đầu thách thức

Doanh nghiệp -  9 giờ

Chủ tịch VNG, ông Lê Hồng Minh khẳng định, ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất, người VNG vẫn luôn trung thành với bản sắc của mình.