Vượt khỏi tư duy 'xin - cho', doanh nghiệp tư nhân tạo áp lực cải cách

An Nhiên Thứ sáu, 21/03/2025 - 10:59
Nghe audio
0:00

Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin - cho".

Vai trò của khối kinh tế tư nhân ngày càng quan trọng. Ảnh Hoàng Anh

Khu vực tư nhân Việt Nam ngày càng được công nhận là động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, đánh dấu sự thay đổi so với những hoài nghi trước đây về vai trò của doanh nghiệp tư nhân. Tổng Bí thư Tô Lâm gần đây thậm chí nhấn mạnh vai trò của kinh tế như nhân như là "động lực quan trọng nhất".

“Cần có chiến lược phát triển doanh nghiệp tư nhân, không chỉ dừng lại ở việc giải quyết các vấn đề về cấp phép, mà phải tạo ra một chiến lược phát triển toàn diện. Chỉ có như vậy, đất nước mới có thể bắt kịp đà phát triển và tiến vào quỹ đạo mới”, PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam, đã dẫn lời Tổng Bí thư Tô Lâm.

Ở các nền kinh tế phát triển, kinh tế tư nhân phải đóng góp 60-80% GDP nhưng khu vực này vẫn chưa có vị thế xứng đáng tại Việt Nam. Theo TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV, thống kê chính thức cho thấy doanh nghiệp tư nhân chỉ đóng góp 9,6% GDP. Sau khi được đánh giá lại, tỷ lệ này đã tăng lên 24,1% vào năm 2021 và 24,2% vào năm 2023.

Có thể “xé rào” trong khuôn khổ pháp luật để xây cơ chế

Theo ông Thiên, nếu đã lựa chọn kinh tế thị trường và xác định kinh tế tư nhân đóng vai trò chủ đạo, các chính sách và chiến lược phát triển cũng phải lấy khu vực này làm trọng tâm.

“Hiện tại là thời điểm mang tính quyết định. Vai trò của nhà nước cần theo hướng mở đường, dẫn dắt và quan trọng nhất là xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển”, ông Thiên nói tại tọa đàm "Giải pháp thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân" vừa được tổ chức tại TP.HCM.

Theo chuyên gia này, đã quyết tâm đổi mới là phải thay đổi triệt để, chứ không chỉ dừng lại ở việc cải tiến cái cũ. Yếu tố không kém phần quan trọng là cần xây dựng một hệ thống thể chế mới. Đồng thời, các quy định về phát luật liên quan để góp phần phát triển kinh tế tư nhân cần bổ sung, điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh mới, tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

“Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin – cho". Việc tạo ra áp lực là cần thiết để thúc đẩy sự thay đổi chính sách, qua đó tạo động lực phát triển cho kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay”, ông Thiên đặt vấn đề.

TS. Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công nhận định, việc thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân là một chiến lược quan trọng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, nhà nước cần rà soát, điều chỉnh và đồng bộ hóa các luật liên quan, nhằm tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng và nhất quán cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.

Bên cạnh đó, cần đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình triển khai các dự án.

“Để các chính sách này đi vào thực tiễn, cần có các mô hình sáng tạo mang tính chất đột phá từ cấp địa phương, thậm chí sẵn sàng ‘xé rào’ trong khuôn khổ pháp luật để xây dựng các cơ chế thí điểm cho doanh nghiệp tư nhân”, ông Việt nói.

Điểm yếu của Việt Nam hiện nay nằm ở thể chế và chưa thực sự chú trọng phát triển khoa học - công nghệ, GS.TS Vũ Minh Khương, giảng viên Trường chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học quốc gia Singapore - thẳng thắn.

Tuy nhiên, nếu có thể khắc phục và biến những điểm yếu này thành lợi thế, Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra bước đột phá trong phát triển kinh tế. 

Theo ông Khương, các lĩnh vực lớn như hạ tầng, viễn thông đều có thể giao cho tư nhân đảm nhiệm. Nếu chưa làm được, chúng ta có thể học hỏi để từng bước làm tốt hơn. Để thực hiện được điều này, các bộ, ngành cần có chỉ tiêu cụ thể về việc đóng góp cho sự phát triển của kinh tế tư nhân.

“Đặc biệt, không thể để xảy ra tình trạng ‘trống đánh xuôi, kèn thổi ngược’, những người ban hành hoặc thực thi chính sách mà gây khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân thì cần được loại bỏ khỏi hệ thống để tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi và minh bạch”, ông Khương đề xuất.

“Nút thắt” khiến doanh nghiệp khó lớn

Ở góc độ doanh nghiệp tư nhân, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex cho rằng, còn những "nút thắt" khiến doanh nghiệp không lớn được.

Đơn cử như các doanh nghiệp xuất khẩu hiện nay đang gặp khó về việc hoàn thuế. Hay như việc các tổng công ty nhà nước dù mạnh nhưng không giữ được cán bộ giỏi do chính sách tiền lương hạn chế, dẫn đến khó phát triển.

“Intimex cũng gặp khó khăn trong việc trả lương cho nhà khoa học vì khó chứng minh hiệu quả công việc so với các nhóm lao động khác. Chúng tôi cũng phải ‘lách’ để có thể thực hiện được việc này”, ông Nam lý giải.

Cũng theo ông Nam, Việt Nam có thể học hỏi Singapore khi ở quốc đảo này, doanh nghiệp nộp thuế cao sẽ được hưởng mức thuế thấp hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tái đầu tư và phát triển.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực thực phẩm TP.HCM nhận định, để chính sách khuyến khích kinh tế tư nhân thực sự phát huy hiệu quả, doanh nghiệp cần cảm nhận rõ ràng sự hỗ trợ thực tế từ các cấp chính quyền, chứ không chỉ dừng lại trên giấy tờ.

“Vừa qua, Thủ tướng đã chỉ đạo cắt giảm 30% thủ tục hành chính, nhưng trên thực tế, trong các dự thảo của một số bộ, ngành vẫn xuất hiện quy định làm tăng chi phí, gia tăng thủ tục cho doanh nghiệp”, bà Chi nói.

Theo bà Chi, trong tuần qua, sáu hiệp hội ngành nghề đại diện cho hàng chục nghìn doanh nghiệp đã kiến nghị Thủ tướng tháo gỡ một thủ tục hành chính gây rườm rà, tốn kém.

“Nếu các bộ, ngành vẫn giữ tư duy ‘quản không được thì cấm’ thì sẽ không thể tháo gỡ những rào cản đối với sự phát triển của nền kinh tế”, bà Chi đóng góp.

Ngoài ra, bà Chicũng đề xuất Chính phủ nên mạnh dạn giao những dự án quan trọng như đường sắt đô thị hay hạ tầng số cho khu vực kinh tế tư nhân.

“Khi được tin tưởng và trao cơ hội, doanh nghiệp tư nhân mới có thể phát triển lớn mạnh và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế”, bà Chi khẳng định.

Trong khi đó, ông Lê Trí Thông, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP.HCM, Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận nhấn mạnh, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên của sự vươn mình.

Khác với việc "phá rào", để vươn mình cần tìm đúng lối đi, xác định những mũi nhọn chiến lược và thực hiện những đặt cược chiến lược. Theo ông Thông, hiện tại, "hệ điều hành" của kỷ nguyên vươn mình cần đến trí tuệ, sự sáng tạo cùng với những chính sách, bản vẽ chiến lược và sự chèo lái của doanh nghiệp. Nếu có chiến lược rõ ràng trong một đến năm năm tới, quá trình thực thi sẽ được đẩy nhanh và hiệu quả hơn.

Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng

Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng

Tiêu điểm -  4 tháng
Toàn văn bài viết: "PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN – ĐÒN BẨY CHO MỘT VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG" của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm.
Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng

Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng

Tiêu điểm -  4 tháng
Toàn văn bài viết: "PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN – ĐÒN BẨY CHO MỘT VIỆT NAM THỊNH VƯỢNG" của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng

Tổng Bí thư Tô Lâm: Kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng

Tiêu điểm -  4 tháng

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, phải xóa bỏ mọi quan niệm, định kiến để có cách ứng xử và hành động cụ thể đối với khu vực kinh tế quan trọng này.

Cục diện mới của kinh tế tư nhân

Cục diện mới của kinh tế tư nhân

Leader talk -  9 tháng

Một khu vực tư nhân năng động và có năng lực cạnh tranh cao là một bảo đảm vững chắc cho sự thịnh vượng của Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới và bối cảnh thế giới mới.

Làm gì để kinh tế tư nhân phát triển?

Làm gì để kinh tế tư nhân phát triển?

Leader talk -  6 năm

ít người dám chỉ ra nguyên nhân sâu xa hạn chế sự phát triển của kinh tế tư nhân để qua đó có thể tìm ra giải pháp khả thi.

TP.HCM đề xuất đầu tư 2 tuyến metro trên cao 100.000 tỷ đồng

TP.HCM đề xuất đầu tư 2 tuyến metro trên cao 100.000 tỷ đồng

Tiêu điểm -  13 giờ

Hai tuyến metro trên cao sẽ kết nối khu vực TP.HCM với Bình Dương cũ, tổng vốn đầu tư gần 100.000 tỷ đồng, góp phần hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị.

Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Đang diễn ra 'Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025: Thị trường carbon trong kỷ nguyên mới'

Tiêu điểm -  1 ngày

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 là nơi chia sẻ kiến thức kinh nghiệm, giải pháp và những câu chuyện truyền cảm hứng về giảm phát thải gắn với kinh tế và sinh kế.

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

'Nút thắt' lớn trong thực thi Nghị quyết 68

Tiêu điểm -  2 ngày

Nghị quyết 68 mở ra rất nhiều thuận lợi và cơ hội phát triển bứt phá cho doanh nghiệp tư nhân, song việc thực thi được dự báo gặp nhiều thách thức.

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Chậm chuyển đổi xanh, doanh nghiệp logistics Việt nguy cơ bị loại khỏi sân chơi

Tiêu điểm -  3 ngày

Logistics xanh đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nếu không chuyển nhanh, doanh nghiệp logistics Việt sẽ bị loại khỏi sân chơi.

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc: Kinh tế tư nhân gánh vác trọng trách quốc gia

Tiêu điểm -  3 ngày

Nghị quyết số 68-NQ/TW khẳng định quan điểm đột phá của Bộ Chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới vươn mình của dân tộc. Nếu đặt kinh tế tư nhân ở vai trò trung tâm, có không gian phát triển, lực lượng này sẽ tạo đột phá mạnh mẽ đưa Việt Nam phát triển thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Không để lợi ích cục bộ làm ảnh hưởng tới chất lượng quyết sách

Tổng Bí thư Tô Lâm: Không để lợi ích cục bộ làm ảnh hưởng tới chất lượng quyết sách

Leader talk -  49 phút

Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu đặt lợi ích quốc gia lên trên hết, không để bất kỳ lợi ích cục bộ, cảm tính cá nhân hay nể nang, né tránh làm ảnh hưởng tới chất lượng quyết sách.

Công thức 'chạy doanh số' bền vững của doanh nghiệp

Công thức 'chạy doanh số' bền vững của doanh nghiệp

Diễn đàn quản trị -  3 giờ

Thành công của doanh nghiệp không chỉ đến từ “chạy doanh số” bằng những con số thể hiện hiệu quả công việc mà còn từ khả năng xây dựng đội ngũ nhân sự.

Life 3.0 và bài kiểm tra tư duy chiến lược trong kỷ nguyên AI

Life 3.0 và bài kiểm tra tư duy chiến lược trong kỷ nguyên AI

Tủ sách quản trị -  3 giờ

Khi AI không còn là công cụ, mà trở thành tác nhân định hình xã hội, con người sẽ kiểm soát nó hay bị dẫn dắt trong một tương lai không do mình tạo ra?

TP.HCM đề xuất đầu tư 2 tuyến metro trên cao 100.000 tỷ đồng

TP.HCM đề xuất đầu tư 2 tuyến metro trên cao 100.000 tỷ đồng

Tiêu điểm -  13 giờ

Hai tuyến metro trên cao sẽ kết nối khu vực TP.HCM với Bình Dương cũ, tổng vốn đầu tư gần 100.000 tỷ đồng, góp phần hoàn thiện mạng lưới đường sắt đô thị.

Câu lạc bộ Doanh nhân 2030 gieo chữ trên đá núi

Câu lạc bộ Doanh nhân 2030 gieo chữ trên đá núi

Nhịp cầu kinh doanh -  13 giờ

Không chỉ là chuyến thiện nguyện, “gieo chữ trên đá núi” của Câu lạc bộ Doanh nhân 2030 còn là hành trình kết nối cộng đồng doanh nhân, lan tỏa trách nhiệm xã hội.

Chuyển đổi chiến lược hiệu quả, SHS lãi gần 800 tỷ đồng nửa đầu năm 2025

Chuyển đổi chiến lược hiệu quả, SHS lãi gần 800 tỷ đồng nửa đầu năm 2025

Tài chính -  18 giờ

CTCP Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) vừa công bố báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2025 duy trì tăng trưởng ổn định, phản ánh hiệu quả của chiến lược chuyển đổi và kỳ vọng vào các sản phẩm dịch vụ thế hệ mới.

Chiến dịch dọn rác bãi biển của Vingroup xác lập kỷ lục Việt Nam

Chiến dịch dọn rác bãi biển của Vingroup xác lập kỷ lục Việt Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  1 ngày

Quỹ Vì tương lai xanh – Tập đoàn Vingroup ngày 16/7 được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) trao chứng nhận xác lập kỷ lục “Chiến dịch dọn rác tại bãi biển thuộc các tỉnh, thành có biển của Việt Nam trong cùng một ngày, có số lượng cán bộ - nhân viên đơn vị tham gia nhiều nhất”. Đây là dấu mốc quan trọng, ghi dấu ấn của Vingroup trong việc lan toả tinh thần sống xanh và hành động vì môi trường biển trên quy mô toàn quốc.

Đọc nhiều