Không phù hợp với cơ chế thị trường
UBND TP. Cần Thơ vừa có tờ trình gửi HĐND thành phố về việc thông qua “Quy định chính sách hỗ trợ các hãng hàng không mở các đường bay mới đi và đến Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ”.
Theo tờ trình, Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ được Chính phủ đầu tư đồng bộ, hiện đại và khánh thành cả hai giai đoạn vào ngày 1/1/2011. Cảng có năng lực phục vụ từ 3 – 5 triệu lượt hành khách, khoảng 5.000 tấn hàng hóa/năm. Hiện, cảng có các đường bay trong nước đi Hà Nội, Phú Quốc, Côn Đảo, Đà Nẵng,…
Năm 2016, lượng hành khách qua cảng là 550.090 hành khách, lượng hàng hóa – bưu điện là 3.420 tấn. Dự kiến năm 2017, lượng hành khách qua cảng là 612.512 hành khách, lượng hàng hóa – bưu điện là 3.749 tấn – đạt khoảng 20% công suất thiết kế.
Tuy nhiên, các đường bay quốc tế như Cần Thơ – Đài Bắc chỉ bay trong dịp Tết Nguyên đán hàng năm. Riêng đường bay Cần Thơ – Bangkok (bắt đầu khai thác vào tháng 7/2015) đang tổ chức bay theo dạng thuê bao chuyến, khai thác chỉ phục vụ kinh doanh dịp hè.
Theo UBND thành phố, thời gian vừa qua, việc xúc tiến mở các đường bay mới đến Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ được Bộ Giao thông vận tải và các địa phương tổ chức thường xuyên.
Song, đến nay các hãng hàng không như Việt Nam Airlines, VietJet, Jetstar Pacific,… chưa thể mở thêm các đường bay mới đến Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ do trong năm đầu khai thác, khả năng lỗ về tài chính là rất lớn.
Do đó, UBND thành phố đề xuất xây dựng chính sách khuyến khích, hỗ trợ các hãng hàng không một phần kinh phí trong năm đầu tiên để mở đường bay mới và duy trì các đường bay được ổn định, lâu dài.
Về vấn đề này, TS. Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, đề xuất hỗ trợ các hãng hàng không mở các đường bay mới đi và đến Cảng hàng không Quốc tế Cần Thơ của UBND TP. Cần Thơ là hành động can thiệp quá sâu vào thị trường giá và không phù hợp với cơ chế thị trường của nền kinh tế hiện nay.
Theo ông Doanh, Cần Thơ nên nghiên cứu kỹ lưỡng và có phương án thu hút khách hàng không bằng các cách thức của cơ chế thị trường như hấp dẫn du khách bằng du lịch và hàng không giá rẻ.
Còn việc dùng ngân sách để bù lỗ cho các đường bay mới cần có phương án cụ thể, tính toán việc bù lỗ như thế nào, trong bao lâu và ở mức độ nào thì sẽ hy vọng số hành khách được tăng lên.
"Vấn đề này cần được thảo luận một cách công khai, minh bạch bởi ngân sách hiện nay đang rất khó khăn. Do đó, câu hỏi đặt ra là việc bù lỗ như vậy liệu có tăng thu được cho nền kinh tế hay không”, ông Doanh nhấn mạnh.
Đề xuất phi lý?
Lý giải nguyên nhân của đề xuất xây dựng chính sách khuyến khích, hỗ trợ các hãng hàng không, UBND TP. Cần Thơ cho rằng, người dân Cần Thơ nói riêng và đồng bằng sông Cửu Long nói chung chưa biết nhiều về đường bay mới, việc quảng bá cho đường bay mới phải có thời gian và thực hiện liên tục.
Do đó, việc mở các đường bay trực tiếp đi và đến từ sân bay quốc tế Cần Thơ đến các tỉnh, thành phố trong và ngoài nước là cần thiết, đáp ứng nhu cầu của người dân Cần Thơ và Đồng bằng sông Cửu Long; làm giảm chi phí, thời gian và an toàn trong quá trình lưu thông, UBND TP. Cần Thơ nhận định.
Không đồng thuận với quan điểm này, nhìn ở khía cạnh khác, chuyên gia kinh tế Bùi Trinh cho rằng, các hãng hàng không là một doanh nghiệp độc lập, hoạt động kinh tế, trong khi tiền ngân sách là tiền của dân. Không thể lấy tiền của dân để bù lỗ cho doanh nghiệp. Đề xuất trên của UBND TP. Cần Thơ là vô cùng phi lý, không theo bất cứ một nguyên tắc nào.
Hơn nữa, doanh nghiệp làm ra sản phẩm để bán cho dân, sản phẩm đó có thể là hàng hoá, dịch vụ... Nếu bù lỗ cho doanh nghiệp thì giá vé hàng không liệu có giảm để hỗ trợ cho người dân không, hay chỉ có lợi cho doanh nghiệp. Rõ ràng, doanh nghiệp đã lỗ thì không thể giảm giá vé máy bay được.
