Bắc Ninh: Từ 'điểm nóng' cảng cạn đến trung tâm hậu cần của miền Bắc

“Nút giao chiến lược” của vùng Thủ đô mở rộng

Dù không nằm ven biển, Bắc Ninh vẫn nắm giữ lợi thế chiến lược với vị trí trung tâm vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Tỉnh được coi là điểm hội tụ của nhiều trục giao thông huyết mạch như quốc lộ 1A (trục xương sống Bắc Nam), tuyến cao tốc Bắc Ninh - Lạng Sơn, đường sắt xuyên biên giới Hà Nội - Đồng Đăng, và tuyến kết nối nhanh đến cảng biển Hải Phòng, Cái Lân.

Đặc biệt, với quy hoạch sân bay quốc tế Gia Bình dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025, Bắc Ninh sẽ càng gia tăng vị thế về kết nối giao thương.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh xuất khẩu và tối ưu chuỗi cung ứng toàn cầu, nhu cầu về các trung tâm logistics cấp vùng - nơi gom hàng, phân phối và kết nối thị trường - trở nên cấp thiết. Bắc Ninh hội tụ đầy đủ các điều kiện để đảm nhận vai trò đó.

Sự phát triển nhanh của hạ tầng, cộng hưởng với vị trí chiến lược, khiến địa phương này không chỉ đóng vai trò trung chuyển mà còn có thể trở thành hạt nhân điều phối toàn vùng trung du và miền núi phía Bắc trong chuỗi cung ứng logistics quốc gia.

Cảng cạn ICD: Nền móng cho trung tâm logistics liên vùng

Trong nhiều năm qua, cụm từ “cảng cạn” (ICD) ngày càng được nhắc đến như một giải pháp then chốt cho bài toán hậu cần nội địa, nhất là với các tỉnh không có lợi thế cảng biển như Bắc Ninh.

Đây là mô hình cảng nội địa hiện đại, tích hợp chức năng thông quan, lưu kho, phân phối, bốc xếp container, giúp giảm tải cho các cảng biển lớn và tiết kiệm thời gian vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu.

Tại Bắc Ninh, định hướng phát triển hệ thống ICD đang được triển khai tại các điểm “nóng” logistics như khu công nghiệp Quang Châu, Vân Trung, và dọc các tuyến đường kết nối với cao tốc.

Các trung tâm này không chỉ phục vụ cho nhu cầu của các doanh nghiệp FDI đang sản xuất tại địa phương mà còn có thể trở thành điểm trung chuyển hàng hóa cho các tỉnh lân cận như Lạng Sơn, Thái Nguyên hay Cao Bằng.

Bùng nổ hạ tầng - chất xúc tác cho logistics

Để đáp ứng nhu cầu, tỉnh đã chủ động đẩy mạnh đầu tư vào kết nối hạ tầng logistics như đường vành đai công nghiệp - logistics đang được triển khai; hệ thống kho vận hiện đại tích hợp công nghệ quản lý thông minh đang được khuyến khích phát triển theo mô hình xã hội hóa; các tuyến đường tỉnh, huyện được mở rộng, đảm bảo kết nối đồng bộ từ khu công nghiệp tới trung tâm logistics và các đầu mối vận tải lớn.

Hạ tầng logistics phát triển kéo theo hiệu ứng domino: chi phí vận chuyển giảm, thời gian giao nhận rút ngắn, sức cạnh tranh của doanh nghiệp tăng, dòng vốn FDI tiếp tục đổ về. Đây chính là nền móng để Bắc Ninh khẳng định vai trò trung tâm điều phối chuỗi cung ứng khu vực, vượt xa tầm vóc một tỉnh công nghiệp đơn thuần.

Chiến lược đón đầu: logistics xanh - thông minh - tích hợp

Theo định hướng mới của tỉnh, các trung tâm logistics sẽ được khuyến khích áp dụng mô hình quản lý bằng công nghệ số: sử dụng phần mềm điều hành thông minh, tích hợp AI và IoT để tối ưu hoá quản lý kho, giám sát container, quản trị chuỗi cung ứng và theo dõi hành trình vận tải theo thời gian thực.

Không chỉ phát triển hạ tầng truyền thống, Bắc Ninh còn đặt mục tiêu xây dựng mô hình logistics hiện đại, xanh và thông minh hướng đến giảm phát thải CO₂, sử dụng năng lượng tái tạo, vận tải sạch cũng đang được đưa vào tiêu chuẩn đánh giá và quy hoạch, tận dụng chuyển đổi số để tối ưu chuỗi cung ứng.

Các cụm logistics tích hợp sẽ bao gồm: trung tâm điều hành, kho lạnh, khu vực phân loại tự động, trung tâm phân phối hàng thương mại điện tử, và hệ thống quản lý bằng công nghệ AI - IoT.

Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang tái cấu trúc, Bắc Ninh sở hữu vị trí chiến lược, hạ tầng kết nối mạnh mẽ và môi trường đầu tư thuận lợi đang đứng trước thời cơ vàng để trở thành trục hậu cần chiến lược mới của Việt Nam.

Đây không chỉ là cơ hội phát triển cho ngành logistics, mà còn mở ra dư địa tăng trưởng lớn cho bất động sản công nghiệp, dịch vụ và toàn bộ nền kinh tế địa phương trong thời gian tới.