BK Holdings tiên phong đổi mới sáng tạo trong trường đại học

>> Bài viết trên Đặc san chào xuân 2023 "Bản lĩnh tiên phong".

Gần đây, phòng lab của trường Đại học Bách Khoa Hà Nội cũng cho ra đời nhiều công nghệ kỹ thuật cao, có tính ứng dụng rộng rãi trong đời sống. Từ bộ kit thử nhanh vi rút Corona RT-Lamp - máy thở hỗ trợ điều trị BK-Vent, cho đến buồng áp lực dương lọc vi rút đặt trên chuyến bay đến Guinea Xích đạo đón 219 công dân Việt Nam... đều là những kết quả nghiên cứu từ trường Đại học Bách Khoa Hà Nội.

BK Holdings – Hệ sinh thái khởi nghiệp & đổi mới sáng tạo trong lòng trường đại học

Theo TS. Nguyễn Trung Dũng, Tổng giám đốc Hệ thống Doanh nghiệp BK Holdings, mỗi năm trường Đại học Bách Khoa thực hiện khoảng 400 đề tài nghiên cứu về KH&CN, với khoảng 200 đề tài nghiên cứu ứng dụng. Tuy nhiên, là một cơ sở giáo dục công lập, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội không có tư cách pháp nhân để đấu thầu, áp dụng và thương mại hóa những đề tài nghiên cứu có tiềm năng.

Vì vậy, năm 2008, Bộ Giáo dục và đào tạo đồng ý cho Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội thành lập mô hình hệ thống doanh nghiệp sáng tạo BK Holdings, tiên phong trở thành mô hình doanh nghiệp đầu tiên thành lập trong một trường đại học ở Việt Nam.

BK Holdings được thành lập mang theo sứ mệnh chuyển hóa những nghiên cứu khoa học, những tài sản trí tuệ nội sinh của sinh viên, giảng viên trường Đại học Bách Khoa thành những sản phẩm phục vụ đời sống và tạo ra các giá trị kinh tế cho trường nói riêng và xã hội nói chung.

Là một hệ thống doanh nghiệp trong trường đại học, gồm các công ty thành viên và công ty liên kết, BK Holdings có chức năng thương mại hóa, đẩy (push) các đề tài nghiên cứu ra ngoài thị trường. Đồng thời, với mạng lưới đối tác rộng khắp và khả năng kí kết hợp đồng với những doanh nghiệp trong, ngoài nước, BK Holdings còn đóng vai trò kéo (pull) các hợp đồng nghiên cứu và phát triển về cho trường. Không chỉ thế, với những thành tựu vượt ra ngoài khuôn khổ một doanh nghiệp trực thuộc nhà trường, BK Holdings đã thu hút, tạo nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho các trường đại học, viện nghiên cứu trên toàn quốc tụ hội các sản phẩm nghiên cứu khoa học về đây, để biến giấc mơ thương mại hóa thành hiện thực.

Sau hơn 10 năm hoạt động, BK Holdings hiện có hơn 10 doanh nghiệp thành viên và liên kết, thành lập 3 trường học, khai trương 3 địa điểm thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Hà Nội và Đà Nẵng, sở hữu mạng lưới 250 đối tác trong nước và đối tác quốc tế tại hơn 36 quốc gia. Hiện BK Holdings hoạt động trong 3 lĩnh vực chính: giáo dục, công nghệ, và đổi mới sáng tạo.

Những hoạt động chuyển giao công nghệ, thương mại hóa, ươm tạo, đầu tư của BK Holdings đã góp phần đưa trường Đại học Bách Khoa Hà nội trở thành trường đại học duy nhất ở Việt Nam đạt giải thưởng đổi mới sáng tạo của Clarivate trong hai năm liên tiếp 2020, 2021. Đồng thời, BK Holdings cũng nhận danh hiệu “Công ty Đầu tư và Tư vấn Công nghệ phát triển nhanh nhất 2020” do Bảng xếp hạng Global Economics ghi nhận.

Từ trụ cột đổi mới sáng tạo thúc đẩy đại học sáng nghiệp

Câu chuyện của BK Holdings trở thành một ‘minh chứng sống’, góp phần thúc đẩy sự ra đời của luật cho phép thành lập doanh nghiệp trong các trường đại học vào năm 2018.

Theo TS. Nguyễn Trung Dũng, Tổng giám đốc Hệ thống Doanh nghiệp BK Holdings: “Trường đại học có 3 trụ cột chính: đào tạo, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Trụ cột thứ 3 đóng vai trò quan trọng đưa đơn vị đó thành một trường đại học sáng nghiệp. Trên thế giới có nhiều mô hình của các trường đại học hàng đầu đáng để học hỏi, nhưng không có một mô hình nào có thể áp dụng ngay tại Việt Nam, do đó việc có những đơn vị đi đầu, dấn thân, triển khai các mô hình thí điểm, trở nên thiết yếu.”

Cùng với tinh thần ‘dẫn dắt’, từ năm 2016 - những năm đầu của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam, BK Holdings đã có những bước đi tiên phong trong việc thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Từ việc chỉ gắn với hoạt động đổi mới sáng tạo của trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, giờ đây, BK Holdings đã và đang thực hiện những hoạt động theo chiều rộng và chiều sâu trên khắp cả nước để thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia. Các hoạt động của BK Holdings mang đậm nét tiên phong, đặt nền móng và đồng hành cùng những dự án, chương trình đổi mới sáng tạo từ trung ương đến địa phương và các trường đại học.

Cụ thể, theo ông Phạm Tuấn Hiệp, Giám đốc ươm tạo BK Holdings, Giám đốc Quỹ BK Fund, BK Holdings tham gia nhiều đề án quốc gia như Đề án 884 của Bộ Khoa học và Công nghệ về hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, Đề án 1665 về hỗ trợ học sinh sinh viên khởi nghiệp của Bộ Giáo dục và Đào tạo; cho đến các đề án của các địa phương như Hà Nội, Huế, TP. Hồ Chí Minh, hay đồng hành cùng nhiều trường đại học khác trong hành trình đổi mới sáng tạo (từ các đại học công nghệ cho đến đại học kinh tế, đại học xã hội nhân văn).

Từng bước, từ những ngày hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam còn nhỏ bé với những hoạt động rất sơ khai, giờ đây mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo ở các trường đại học của Việt Nam đã ngày càng rộng ra, mạnh mẽ hơn trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Là mô hình hệ thống doanh nghiệp sáng tạo đầu tiên trực thuộc trường đại học, BK Holdings đã góp phần đặt những viên gạch đầu tiên, xây nguồn cảm hứng và mang sứ mệnh dẫn dắt, giúp đỡ những trường đại học khác trong hành trình đổi mới sáng tạo. Hiện tại, BK Holdings thông qua các hoạt động tư vấn, cố vấn, nâng cao năng lực, ươm tạo, đầu tư, đã và đang góp phần nâng cao năng lực cho cán bộ nguồn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đến từ hơn 30 trường đại học trọng điểm của Việt Nam.

Hành trình tiên phong với rất nhiều cái “đầu tiên”

Những người đi đầu có thể không có nguồn lực thuận lợi hay lợi thế nhất, nhưng quan trọng hơn là họ đã dấn thân để ‘sai’ và không ngừng nhìn lại, cải tiến. Chỉ khi có một ai đó tiên phong ‘dò đường’, dẫn dắt, tạo ra những kết quả nhất định, câu chuyện của họ mới có thể truyền động lực cho các cá nhân, tổ chức khác, thậm chí có thể tác động đến chính sách.

Theo bà Jen Vũ Hường, Giám đốc phát triển Chương trình và Cộng đồng BK Holdings, BK Holdings đã tạo ra một ‘hệ sinh thái’ nội tại, bao gồm: BKHUP - không gian làm việc sáng tạo của BK Holdings - nơi diễn ra các hoạt động cộng đồng, chương trình kết nối, demoday; Chương trình đào tạo cố vấn/huấn luyện viên như SIC (S-Growth Innovation Coaching) đóng vai trò là nơi cung cấp nguồn lực chuyên gia, cố vấn, huấn luyện viên; Chương trình ươm tạo như Lab2Market – ươm tạo đưa sáng chế ra thị trường; và BK Fund là quỹ đầu tư cung cấp vốn cho đầu ra của các chương trình kể trên.

Trong hệ sinh thái này, đầu ra của hoạt động này lại trở thành đầu vào của hoạt động khác, từ đó hòa mình vào hệ sinh thái quốc gia.

BK Fund - Quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên ngay trong trường Đại học

Theo thống kê, cựu sinh viên của các trường đại học là nguồn các nhà đầu tư mạo hiểm lớn nhất trên thế giới. Cụ thể, 42% trong số 4.500 nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu trên toàn cầu là cựu sinh viên từ 12 trường đại học uy tín.

Với vai trò tiên phong về đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ trong trường đại học, BK Holdings lại có thêm một bước đi đầu qua việc thành lập “Quỹ Đầu tư khởi nghiệp sáng tạo - BK Fund”, - quỹ đầu tư mạo hiểm đầu tiên ở Việt Nam thuộc một trường đại học.

Được xây dựng trên nền tảng vững chắc với nguồn vốn từ những nhà đầu tư, doanh nhân là cựu sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội, BK Fund mang sứ mệnh là bệ đỡ cho các dự án khởi nghiệp, đồng thời là cầu nối giữa các sản phẩm khoa học và công nghệ trong trường đại học và doanh nghiệp.

Sau một thời gian chuẩn bị, BK Fund ra mắt chính thức vào ngày 15/1/2021 với số vốn ban đầu gần 20 tỷ đồng huy động từ mạng lưới cựu sinh viên của Đại học Bách Khoa Hà Nội. Sự ra đời của BK Fund thể hiện vai trò quan trọng của mạng lưới cựu sinh viên trong việc hỗ trợ quá trình tái đầu tư vào nơi nuôi dưỡng nguồn nhân tài của một quốc gia – các trường đại học, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Lab2Market - Chương trình ươm tạo đưa sáng chế ra thị trường đầu tiên tại Việt Nam

Lab2Market được tổ chức bởi BK Holdings và đồng tổ chức bởi Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo Quốc gia (NSSC), Chương trình hỗ trợ khởi nghiệp Thụy Sỹ (Swiss EP) và Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo Bách khoa Hà Nội (BK FUND).

Chương trình ra đời với mục tiêu đưa các nghiên cứu và sáng chế ra thị trường và gia tăng giá trị thương mại hóa của các kết quả nghiên cứu trong trường đại học. Lab2Market ưu tiên các sáng chế trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, công nghệ dữ liệu, công nghệ vật liệu mới và năng lượng. Tuy vậy, các sáng chế ở lĩnh vực khác vẫn có cơ hội nhận đầu tư nếu chứng minh được tính khả thi.

Lộ trình ươm tạo diễn ra trong 3 tháng ứng với 3 giai đoạn (gồm tối ưu hóa sản phẩm, tối ưu mô hình kinh doanh, gọi vốn) và 6 chủ đề chuyên sâu về đổi mới sáng tạo và thương mại hóa trong từng giai đoạn. Sáng chế là tài sản trí tuệ giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, năng lực cạnh tranh quốc gia. Hiện nay, các trường đại học hàng đầu đều đầu tư nguồn lực con người và tài chính vào các hoạt động nghiên cứu. Sản phẩm của các phòng nghiên cứu thường khó tìm được thị trường bởi nguyên nhân chính là thiếu tính ứng dụng. Và những chương trình như Lab2Market chính là hoạt động tiên phong phá bỏ những trở ngại đó.

SIC - Chương trình huấn luyện đổi mới sáng tạo đầu tiên do Chính phủ xây dựng trong trường đại học

Chương trình Huấn luyện đổi mới sáng tạo S-Growth (SIC) là chương trình được tổ chức bởi BK Holdings, Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo quốc gia (NSSC) và tổ chức huấn luyện quốc tế Growth Coaching International (GCI).

SIC là chương trình huấn luyện đổi mới sáng tạo đầu tiên do Chính phủ xây dựng trong lòng một trường đại học, với sự đồng hành của tổ chức huấn luyện quốc tế, nhằm mục đích đào tạo ra đội ngũ cán bộ nguồn với đầy đủ tư duy, kỹ năng, công cụ huấn luyện khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo.

Chương trình Huấn luyện đổi mới sáng tạo S-Growth (SIC) thực hiện nhóm nhiệm vụ số 1 của Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 (Đề án 844) về đào tạo, nâng cao năng lực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; nâng cao năng lực của địa phương, cơ sở giáo dục và khu vực tư nhân trong các hoạt động đào tạo, ươm tạo, kết nối, gọi vốn, truyền thông và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

SIC mùa 1 và mùa 2 đã đào tạo được hơn 20 học viên, là những cá nhân có tầm ảnh hưởng trong hệ sinh thái: ông Lý Đình Quân, Giám đốc trung tâm ươm tạo khởi nghiệp Sông Hàn; ông Trần Xuân Mới, Nhà sáng lập công ty tư vấn và quản lý ATM; bà Lê Mỹ Nga, tác giả cuốn sách Chat với startup…

Chương trình đào tạo bao gồm 6 bootcamps; 6 tuần đào tạo và thực hành về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo song song liên tục, 6 buổi huấn luyện 1-1, 12 phiên thực hành kỹ năng huấn luyện nhóm, cố vấn cùng những chuyên gia là những cố vấn và huấn luyện viên hàng đầu về khởi nghiệp đổi mới sáng tạo như TS. Nguyễn Trung Dũng, Giám đốc BK Holdings; TS. Phạm Dũng Nam, Giám đốc văn phòng đề án 844; bà Claudia Owead, Giám đốc điều hành GCI…

Đối tượng tham gia khóa huấn luyện SIC là các lãnh đạo nhà trường, cán bộ quản lý nhà nước, bộ phận ươm tạo hoặc mạng lưới quỹ đầu tư; cán bộ triển khai đổi mới sáng tạo tại các trường học và doanh nghiệp; cá nhân uy tín có kinh nghiệm và định hướng trở thành huấn luyện viên và mục tiêu hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Thành quả 14 năm hoạt động tiên phong và bền bỉ

Sau hơn 14 năm hoạt động, BK Holdings đã cơ bản hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong lòng trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, chứng minh cho nỗ lực không ngừng nghỉ của đội ngũ và sự phối hợp với nhà trường, các đối tác, các Bộ ngành TW và địa phương.

Thành công đầu tiên của BK Holdings là việc thành lập 10 doanh nghiệp thành viên/ liên kết/ Spin-off thương mại hoá các kết quả nghiên cứu.

Thạc sĩ Trần Trí Dũng, Quản lý Chương trình khởi nghiệp Thuỵ Sĩ (Swiss Ep), đồng hành cùng với BK Holdings trong dự án Lab2Market, nhận định: “BK Holdings đã phải đi một hành trình rất dài để đến nay có thể giới thiệu ra thị trường một chương trình ươm tạo uy tín và chất lượng, hỗ trợ thiết thực cho các nhà nghiên cứu thuộc các trường Đại học trong việc thương mại hóa sản phẩm của mình tới các doanh nghiệp, tập đoàn”.

“Điểm thú vị chúng tôi quan sát được đó là, BK Holdings tuy là một đơn vị nằm trong trường Đại học, nhưng cách họ giải quyết vấn đề lại bắt đầu từ việc nắm rất rõ và hiểu được nhu cầu, cách thức vận hành của các doanh nghiệp ngoài thị trường”, ông Dũng cho biết thêm.

“Cũng nhờ vậy, rất nhiều dự án đã được BK Holdings hỗ trợ tận tình, định hướng đúng đắn và đạt được thành công.”

Một trong số đó là Viện nghiên cứu Y học Đinh Tiên Hoàng (tham gia chương trình SIC mùa 1). Theo TS.BS. Nguyễn Thị Thanh Hương (nhà sáng lập Viện nghiên cứu), khi tham gia SIC mùa 1, chị đã nhận được rất nhiều sự chỉ dẫn từ các mentor, từ các giảng viên và các bạn cùng tham gia. BK Holdings cũng đã đồng hành đưa các phát minh tại Viện nghiên cứu y học đến với bệnh nhân Việt Nam và bệnh nhân trên thế giới thông qua mô hình phòng khám DTH Medical Clinic.

Đến với BK Holdings và chương trình SIC, bản thân chị và dự án như được chắp thêm đôi cánh để hiện thực hoá ước mơ của mình; từ đó, lan toả giá trị đến các hệ sinh thái khác.

Không chỉ có TS.BS. Nguyễn Thị Thanh Hương, ông Đỗ Đức Thắng, nguyên giảng viên trường Đại học Xây dựng Hà Nội, người từng tham gia Lab2Market 2021, cũng có những chia sẻ tương tự. Thông qua quãng thời gian tham gia Lab2Market, ông có cơ hội tiếp cận với nhiều nhà tư vấn, tham gia các buổi đào tạo chuyên sâu để nâng cao hiểu biết về các vấn đề như: sở hữu trí tuệ, nhu cầu thị trường và khả năng gọi vốn.

Trên thực tế, từ Lab2Market, đã có nhiều bạn trẻ gọi vốn thành công. Ông Thắng cho rằng, việc tham gia vào các chương trình do BK Holdings tổ chức là một cơ hội rất tốt cho các bạn trẻ phát triển và đưa các tài sản trí tuệ từ trong nhà trường, phòng thí nghiệm ra ngoài thực tiễn.

Lời kết

Hành trình khởi nghiệp là một hành trình rất dài, cần rất nhiều thời gian công sức. Với nỗi niềm đau đáu, mong muốn đưa những tài sản trí tuệ, những công nghệ tiên phong (deep tech) từ các trường đại học ra công chúng, BK Holdings đã có những bước đi đầy mạnh mẽ và hiệu quả, có sức lan tỏa lớn đối với những trường đại học trong khu vực và trên cả nước.

Với sự tiên phong của mình, BK Holding mong muốn đóng góp công sức vào sự nghiệp thúc đẩy mạng lưới đổi mới sáng tạo của các trường đại học nói riêng và hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của Việt Nam nói chung. TS. Nguyễn Trung Dũng, Tổng giám đốc BK Holdings nhấn mạnh để làm được điều đó, rất cần “ba nhà” trong hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo - nhà nước, nhà trường và nhà kinh doanh - cùng chung tay, hợp tác và phát triển bền vững.