Chính phủ gỡ khó cho những dự án xen kẽ đất công

Theo đó, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 148/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Nghị định mới này đã sửa đổi nhiều quy định quan trọng, đặc biệt là quy định giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý.

Cụ thể, các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý sẽ được giao đất, cho thuê đất khi đáp ứng năm tiêu chí. 

Một là thửa đất đó phải thuộc quỹ đất đã thu hồi theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đất chưa giao, đất chưa cho thuê hoặc đất đang giao quản lý theo quy định.

Hai là thửa đất có diện tích, hình dạng không đủ tiêu chuẩn diện tích, kích thước tối thiểu được phép tách thửa theo quy định của UBND cấp tỉnh.

Ba là phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị, quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn, quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Bốn là không thuộc khu vực đất thực hiện các dự án, công trình đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, công bố công khai.

Năm là đất dự kiến giao, cho thuê không có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm hoặc có tranh chấp, khiếu nại, vi phạm nhưng đã có văn bản giải quyết theo quy định của pháp luật.

Về nguyên tắc giao đất, cho thuê đất, nghị định mới của Chính phủ ưu tiên việc sử dụng các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý vào mục đích công cộng. Trường hợp không sử dụng được vào mục đích công cộng thì thực hiện việc giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất cho người sử dụng đất liền kề.

Giao đất, cho thuê đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp có từ hai người sử dụng đất liền kề trở lên có nhu cầu sử dụng thửa đất nhỏ hẹp. Giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất đối với các trường hợp chỉ có một người có nhu cầu sử dụng đất.

Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề được thực hiện sau khi UBND các cấp đã tổ chức rà soát, công bố công khai và lấy ý kiến của người dân nơi có đất.

Việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp căn cứ vào đơn đề nghị giao đất, cho thuê đất của người sử dụng liền kề và phải được thực hiện công khai, minh bạch và dân chủ.

Sau khi được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, người sử dụng đất liền kề phải thực hiện thủ tục hợp thửa đất theo quy định.

Bảo đảm các quyền sử dụng hạn chế đối với thửa đất liền kề theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về dân sự; không phát sinh tranh chấp, khiếu kiện về đất đai.

Thời hạn sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp cho người sử dụng đất liền kề được xác định thống nhất với thời hạn sử dụng của thửa đất mà người sử dụng đất liền kề đang sử dụng. 

Trường hợp giao, cho thuê các thửa đất nhỏ hẹp gắn với việc chuyển mục đích sử dụng của thửa đất liền kề với thửa đất nhỏ hẹp thì thời hạn sử dụng đất được xác định theo quy định tại Điều 125 và Điều 126 của Luật Đất đai.

Giá đất để tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi Nhà nước giao đất, cho thuê đất không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất khi giao đất, cho thuê đất là giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định theo quy định tại Điều 114 của Luật Đất đai và các văn bản quy định chi tiết thi hành.

Bên cạnh đó, UBND cấp tỉnh cũng quy định chi tiết việc rà soát, công bố công khai danh mục các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước trực tiếp quản lý. UBND cấp tỉnh lấy ý kiến người dân và công khai việc giao đất, cho thuê đất đối với các thửa đất nhỏ hẹp tại địa phương để sử dụng vào mục đích công cộng hoặc giao, cho thuê cho người sử dụng đất liền kề.

Với quy định mới về giao, cho thuê các thửa đất nhỏ hẹp do Nhà nước quản lý tại Nghị định 148 của Chính phủ, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho rằng, quy định mới này sẽ giải quyết được nhiều vướng mắc về pháp lý trên thị trường bất động sản bấy lâu nay.

Theo đó, hiện trên địa bàn thành phố có 158 dự án dính đất công chưa có lối thoát. Trong đó, có 124 dự án được thành phố cho vận hành trở lại nhưng vẫn chưa thể triển khai bình thường.

Nhiều doanh nghiệp bất động sản không thể hoàn thiện thủ tục pháp lý dự án để triển khai xây dựng, không làm được giấy chứng nhận quyền sở hữu cho cư dân vì vướng đất công xen kẹt, dù diện tích này tại dự án chỉ vài trăm mét vuông.

Điều này đã gây khó khăn rất lớn cho các doanh nghiệp cũng như toàn thị trường bất động sản. 

Chính vì vậy, theo ông Châu, khi Nghị định 148 được ban hành với cơ chế hợp lý để giải quyết các thửa đất do Nhà nước quản lý nằm xen kẽ trong các dự án đầu tư sẽ giúp khai thông bế tắc cho hàng ngàn dự án nhà ở trong cả nước. 

Điều này vừa đảm bảo không làm thất thoát tài sản công, vừa tạo điều kiện để các nhà đầu tư triển khai thực hiện dự án, cũng vừa làm căn cứ pháp lý để cán bộ công chức yên tâm trong thực thi công vụ.

Ông Châu cho rằng, đây là "tin mừng" rất lớn đối với các doanh nghiệp và thị trường bất động sản trong dịp cuối năm 2020. Với những yếu tố thuận lợi này, thị trường bất động sản sẽ có nhiều động lực để phát triển mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.