Chuỗi cung ứng ‘chạy’ tới ASEAN, Việt Nam đang ở đâu?

Đánh giá này được bà Trang Lê, Giám đốc cấp cao Khối Nghiên cứu và tư vấn tại Việt Nam của JLL đưa ra mới đây trong phân tích về dịch chuyển chuỗi cung ứng ra ngoài Trung Quốc.

Bà nhấn mạnh, danh tiếng của Việt Nam vốn gắn với sản xuất điện tử nhưng khả năng không chỉ dừng tại đó.

Cụ thể, điện tử, máy tính và linh kiện là ngành lớn nhất tại Việt Nam, chiếm khoảng 1/5 sản lượng của ngành sản xuất. 

Năm ngoái, giá trị xuất khẩu thiết bị điện tử, máy tính và linh kiện máy tính cùng điện thoại và các linh kiện liên quan chiếm gần 1/3 kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Việt Nam đã thăng hạng từ vị trí 47 lên nhóm 10 nước xuất khẩu điện tử hàng đầu thế giới vào năm 2021.

Nhưng tiềm năng của Việt Nam không chỉ dừng lại ở ngành này.

Theo JLL, hóa chất là ngành nhiều tiềm năng tại Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế. Dự kiến, ngành sẽ tăng trưởng kép hàng năm 8,7% trong giai đoạn từ nay tới 2028.

Ngành dệt may của Việt Nam cũng là cơ hội cho các nhà đầu tư nước ngoài khi đây là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba thế giới.

JLL đánh giá, sản xuất của Việt Nam được thúc đẩy bởi các chính sách lớn như ưu đãi đầu tư cho các nhà đầu tư nước ngoài, đơn cử là miễn/giảm thuế nhập khẩu, ưu đãi đất đai hay các ưu đãi thuế khác; các chương trình cải cách hành chính; luật về hợp tác công tư.

Theo quan sát của JLL, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng sẽ được đẩy mạnh trong thập kỷ tới. Đông Nam Á và Ấn Độ sẽ là những khu vực hưởng lợi chính từ việc các công ty đa dạng hóa khả năng sản xuất để bổ sung cho các cơ sở hiện có ở Trung Quốc.

Tuy nhiên, các công ty sẽ cần linh hoạt khi xem xét các địa điểm và các lựa chọn tài chính để tận dụng sự biến động trong chuỗi cung ứng, JLL lưu ý.

Trong vài năm qua, nhiều công ty đã bắt đầu khám phá việc chuyển sản xuất ra ngoài Trung Quốc. Tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, xu hướng này đã dẫn đến chiến lược Trung Quốc + 1, trong đó các công ty bổ sung thêm các cơ sở sản xuất ngoài Trung Quốc để giảm sự phụ thuộc vào một quốc gia duy nhất và phòng ngừa gián đoạn chuỗi cung ứng.

Ông Michael Ignatiadis, Giám đốc cấp cao khối Chiến lược sản xuất khu vực châu Á – Thái Bình Dương của JLL, nhận định, đa dạng hóa chuỗi cung ứng là bước đi tự nhiên cho các công ty tham gia sản xuất trong chu kỳ kinh tế rộng lớn của khu vực này.

Đông Nam Á và Ấn Độ là sự bổ sung tự nhiên cho sức mạnh sản xuất hiện có của Trung Quốc. Tuy nhiên, để các công ty có thể phản ứng nhanh chóng với những thay đổi trong chuỗi cung ứng, họ cần có tư duy linh hoạt về lựa chọn đất đai và các lựa chọn tài chính, ông Michael khuyến nghị.

Động lực thúc đẩy xu hướng này không chỉ là nhu cầu đa dạng hóa chuỗi cung ứng, mà còn nhằm tận dụng các nền tảng kinh tế mạnh mẽ của khu vực, bao gồm dân số và lực lượng lao động đông đảo, chi phí hợp lý và các ưu đãi khác nhau.

Từ góc độ đầu tư sản xuất, những yếu tố này đặt Đông Nam Á và Ấn Độ vào vị trí các trung tâm sản xuất lớn cho các thị trường toàn cầu.

Theo nhiều nguồn tin, chi phí gia tăng ở Trung Quốc trong thập kỷ qua đã trở thành động lực chính thúc đẩy sự chuyển dịch hướng tới đa dạng hóa.

Nhu cầu cao về đất công nghiệp, cùng với tiền lương và chi phí nguyên vật liệu tăng, đã đẩy giá đất ở Trung Quốc lên, có thể cao gấp hai lần so với một số quốc gia Đông Nam Á và Ấn Độ.

Hơn nữa, các yếu tố như lao động có tay nghề, cơ sở hạ tầng, quy định về môi trường, gần gũi với nhà cung cấp và khách hàng, cũng như ổn định chính trị, đóng vai trò quan trọng trong sự thành công và bền vững lâu dài của một nhà máy.