Công ty chứng khoán trong nước trước sức ép cạnh tranh từ 'nguồn vốn rẻ'

Mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect (VNDirect) cho biết sẽ phát hành trái phiếu trong hai đợt vào ngày 19/12 và 25/12 với tổng giá trị phát hành mỗi đợt là 100 tỉ đồng. Mục đích phát hành trái phiếu là để bổ sung nguồn vốn hoạt động kinh doanh.

Trong mỗi đợt, VNDirect phát hành cho tối đa 99 nhà đầu tư; trong đó giá trị đặt mua tối thiểu cho mỗi nhà đầu tư là 500 triệu đồng tính theo mệnh giá. Giá trị đặt cọc tương đương 2% tổng mệnh giá trái phiếu đặt mua.

Đây là loại hình trái phiếu không chuyển đổi, không có tài sản đảm bảo và là nợ thứ cấp của tổ chức phát hành. Trái phiếu có kì hạn 10 năm với lãi suất cuống phiếu được áp dụng là 9,8% đối với khách hàng tổ chức và 9,69% đối với khách hàng cá nhân.

Sau 12 tháng kể từ ngày phát hành, VNDirect có quyền và cam kết sẽ mua lại trái phiếu nếu có yêu cầu của nhà đầu tư, giá mua lại được xác định bằng tổng mệnh giá trái phiếu cộng thêm lãi cộng dồn tại thời điểm mua lại.

Trong thời gian từ ngày phát hành đến ngày đáo hạn hoặc mua lại trước hạn, VNDirect có quyền ngừng thanh toán tiền lãi trái phiếu khi đến hạn và chuyển lãi lũy kế sang năm tiếp theo nếu việc thanh toán dẫn đến việc VNDirect bị thua lỗ trong năm tài chính đó.

Tại thời điểm 30/9, VNDirect có nợ phải trả hơn 1.000 tỷ đồng trái phiếu, chiếm 9,1% tổng nguồn vốn công ty. Dư nợ cho vay margin của công ty lên tới 2.950 tỷ đồng, tăng khoảng 500 tỷ so với đầu năm.

Thời gian gần đây, các công ty chứng khoán trong nước đã tổ chức nhiều đợt phát hành trái phiếu, với mức lãi suất coupon càng ngày càng cao. Mức lãi suất xấp xỉ 10% mà VNDirect đưa ra đã tiệm cận với mức lãi suất trái phiếu trung bình của các doanh nghiệp bất động sản.

Các công ty chứng khoán trong nước huy động vốn trong bối cảnh phải cạnh tranh trước áp lực ngày một lớn từ các đối thủ ngoại. Ước tính, quy mô cho vay margin tại thị trường chứng khoán Việt Nam hiện khoảng 2,5 tỷ USD. Đây không phải là con số lớn song đa phần các công ty chứng khoán trong nước vẫn phải dùng tiền vay ngân hàng để cung cấp cho nhà đầu tư. Nguồn vốn này bị giới hạn bởi các quy định về tỷ lệ cho vay đầu tư chứng khoán của ngành ngân hàng.

Trong khi đó, các CTCK ngoại được hậu thuẫn lớn từ tập đoàn mẹ nên đã liên tục tăng vốn và quy mô khoản vay margin. Tại Hàn Quốc, lãi suất hiện khá thấp, chỉ khoảng 2 - 3% và do đó khi dòng vốn này đổ vào Việt Nam sẽ có mức cạnh tranh khá lớn.

Cuối tháng 9, Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam đã thông qua phương án tăng vốn điều lệ từ 4.300 tỷ lên gần 5.500 tỷ đồng. Việc tăng vốn lên gần 5.500 tỷ đồng sẽ giúp Mirae Asset trở thành Công ty chứng khoán có vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam (chưa tính đến SSI dự kiến tăng vốn bằng trả cổ tức lên hơn 6.000 tỷ đồng).

Chứng khoán Pinetree sau khi được mua lại bởi Hanwha Investment & Securities Co., Ltd cũng tiến hành tăng vốn từ 100 tỷ lên 600 tỷ trong tháng 9 vừa qua.

Trước đó, KBSV sau khi mua lại Chứng khoán Maritime (MSI) cũng liên tục tiến hành tăng vốn trong giai đoạn cuối năm 2018 và đầu năm 2019 lên 1.675 tỷ đồng, qua đó lọt top 10 CTCK có vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam.

Top 10 công ty chứng khoán vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam còn có sự hiện diện của một cái tên Hàn Quốc khác là Chứng khoán KIS với vốn điều lệ 1.897 tỷ đồng.

Với tiềm lực tài chính hùng hậu từ công ty mẹ, các công ty có vốn Hàn Quốc mau chóng trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm với các tên tuổi trong nước, từ chất lượng dịch vụ cho tới số lượng chi nhánh và đặc biệt ở khả năng cung cấp nguồn vốn cho vay (margin).

Báo cáo quý 3 các CTCK vừa công bố cho thấy dư nợ cho vay margin của Mirae Asset lên tới 6.566 tỷ đồng, vượt qua 2 công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam là SSI (dư nợ margin 5.310 tỷ đồng) và HSC (dư nợ margin 4.670 tỷ đồng).

Các công ty chứng khoán Hàn Quốc khác cũng có dư nợ margin cuối quý 3 khá lớn như KIS (2.642 tỷ đồng), KBSV (1.816 tỷ đồng), không thua kém nhiều so với dư nợ margin của các công ty lớn trong nước như VNDirect (2.950 tỷ đồng), VCSC (2.887 tỷ đồng), MBS (2.427 tỷ đồng)…

Thậm chí, một số công ty chứng khoán ngoại còn sẵn sàng miễn phí giao dịch trọn đời (chỉ thu phí nộp cơ quan quản lý xấp xỉ 0,03%). Đây thực sự là áp lực không nhỏ đối với các công ty chứng khoán trong nước khi mức phí thường được áp dụng ở mức 0,15% - 0,3%.

Trước áp lực đó, các công ty chứng khoán trong nước cũng phải nghĩ cách tăng quy mô nguồn vốn để cạnh tranh, bất chấp thị trường chứng khoán diễn biến không thuận lợi.

Cuối tháng 9 vừa qua, Công ty TNHH Chứng khoán Kỹ Thương Việt Nam (TCBS) đã phát hành được 200 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi, không có tài sản đảm bảo. Trái phiếu có kỳ hạn 2 năm, lãi suất trái phiếu năm đầu tiên là 8,5%/năm.

Trong tháng 10, Công ty chứng khoán ACB (ACBS) cũng thông báo đã phát hành trái phiếu, huy động được 208 tỷ đồng. Trái phiếu phát hành có kỳ hạn 1 năm không có tài sản đảm bảo. Đợt phát hành được thực hiện từ 1/7 – 25/9. Lãi suất phát hành thực tế là 8,55%/năm và 8,75%/năm đối với loại trái phiếu cam kết nắm giữ 12 tháng.

Mặc dù vậy, trong khi tổng số trái phiếu dự kiến phát hành là 700 tỷ đồng, sau gần 3 tháng, tỷ lệ phát hành thành công chỉ đạt gần 30%.