Để tiêu chuẩn kỹ thuật không trở thành rào cản kinh doanh

Hoàng Đông Thứ bảy, 03/05/2025 - 11:52
Nghe audio
0:00

Nhiều tiêu chuẩn kỹ thuật được ban hành không có tính khả thi là thực trạng diễn ra suốt nhiều năm qua, gây phiền hà, rắc rối cho doanh nghiệp.

Xuất hiện tình trạng bộ, ngành lạm dụng liệt kê hàng hóa vào danh mục nhóm II, gây tốn kém chi phí cho doanh nghiệp. Ảnh: Hoàng Anh

Theo Luật Chất lượng hàng hóa, hàng hóa được chia làm hai nhóm, trong đó nhóm I là sản phẩm, hàng hóa ít nguy hiểm và nhóm II là hàng hóa có nguy cơ gây nguy hiểm, cần được kiểm soát chặt. Các bộ, ngành sẽ ban hành danh mục hàng hóa nhóm II của ngành nghề, lĩnh vực do mình quản lý.

Phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp, danh mục hàng hóa nhóm II đang gây nhiều khó khăn khi xuất hiện tình trạng bộ, ngành lạm dụng liệt kê hàng hóa vào danh mục này, gây tốn kém chi phí.

Chẳng hạn, Liên đoàn Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) chỉ ra việc ngô nhập khẩu làm thức ăn chăn nuôi được liệt vào hàng nhóm II do có nguy cơ mốc, tạo ra chất gây ung thư nếu không được bảo quản kỹ lưỡng, mặc dù bản thân ngô không tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm.

Một thực trạng khác khiến câu chuyện tiêu chuẩn kỹ thuật hàng hóa trở thành "cơn ác mộng" của doanh nghiệp là phương thức quản lý vẫn nặng về tiền kiểm, điển hình như câu chuyện quy định công bố đánh giá hợp quy, tức là đánh giá điều kiện, quy trình sản xuất thông qua lấy mẫu xét nghiệm.

Cơ chế này bộc lộ nhiều mặt hạn chế bởi kết quả hợp quy chỉ dựa trên kiểm nghiệm một mẫu thử, khó đại diện cho toàn bộ sản phẩm, không mang nhiều ý nghĩa về mặt quản lý, trong khi lại tiêu tốn thời gian, tiền bạc của doanh nghiệp.

Hiểu đơn giản, doanh nghiệp làm ăn chân chính phải tiêu tốn nhiều chi phí để “hợp quy”, trong khi nếu có đơn vị có thể đạt được hợp quy thông qua những mẫu thử đảm bảo chất lượng nhưng dây chuyền sản xuất để đưa ra thị trường lại cho ra sản phẩm nhái, giả, kém chất lượng.

Song song với đó, năng lực của các đơn vị kiểm định cũng đặt ra nhiều câu hỏi lớn cho doanh nghiệp khi chất lượng của các đơn vị này không đồng đều, lại không phải chịu trách nhiệm cho kết quả kiểm định của mình.

Chẳng hạn, một doanh nghiệp phân bón tại miền Bắc cho biết, cùng một mẫu phân bón của công ty, đem đến các phòng thử nghiệm khác nhau lại cho ra kết quả khác nhau, dù đều là các cơ sở được Cục Bảo vệ thực vật chỉ định.

Những kết quả thử nghiệm sai lệch trở thành căn cứ để doanh nghiệp bị xử phạt hành chính, thậm chí là bị thu hồi sản phẩm, thiệt hại về kinh tế và uy tín của doanh nghiệp nhưng đơn vị kiểm định không phải chịu trách nhiệm gì.

Nhận thấy những thực trạng trong tiêu chuẩn kỹ thuật gây khó khăn cho doanh nghiệp, năm 2024, Chính phủ đã soạn thảo, trình Quốc hội dự thảo Luật sửa đổi Luật Tiêu chuẩn Quy chuẩn kỹ thuật và dự thảo Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh 2024, VCCI ghi nhận ban soạn thảo các bộ luật nói trên đã tiếp thu một số kiến nghị như cần phải đánh giá tác động của quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật trước khi ban hành.

Dù vậy, dự thảo vẫn còn một số bất cập, chẳng hạn như yêu cầu bắt buộc áp dụng nhãn điện tử, mã số mã vạch trong quản lý chất lượng sản phẩm. Cụ thể, doanh nghiệp cần đăng ký mã số, mã vạch với cơ quan nhà nước có thẩm quyền, chịu chi phí duy trì hằng năm và đầu tư hạ tầng công nghệ để kết nối với hệ thống.

Quy định này gây tốn kém cho doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. Do đó, cộng đồng doanh nghiệp đề xuất chỉ nên yêu cầu về việc có nhãn thông tin đảm bảo đầy đủ nội dung, doanh nghiệp được tự lựa chọn hình thức nhãn vật lý hay điện tử phù hợp với điều kiện riêng.

Bên cạnh đó, một số hiệp hội ngành hàng, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và vật tư nông nghiệp, đề xuất có thể hợp nhất Luật Tiêu chuẩn quy chuẩn kỹ thuật và Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa làm một để tránh nguy cơ chồng chéo, giảm thiểu tính phức tạp cho việc tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật.

Quy định vô lý, ngành nông nghiệp mong sửa luật

Quy định vô lý, ngành nông nghiệp mong sửa luật

Tiêu điểm -  7 tháng
Ngành nông nghiệp đang bị kìm hãm bởi nhiều quy định vô lý làm tăng chi phí sản xuất, chi phí tuân thủ, gây thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp.
Quy định vô lý, ngành nông nghiệp mong sửa luật

Quy định vô lý, ngành nông nghiệp mong sửa luật

Tiêu điểm -  7 tháng
Ngành nông nghiệp đang bị kìm hãm bởi nhiều quy định vô lý làm tăng chi phí sản xuất, chi phí tuân thủ, gây thiệt hại cho người dân và doanh nghiệp.
9 hiệp hội doanh nghiệp kêu cứu về quy định ‘hợp quy sản phẩm'

9 hiệp hội doanh nghiệp kêu cứu về quy định ‘hợp quy sản phẩm'

Tiêu điểm -  7 tháng

Các hiệp hội doanh nghiệp tiếp tục gửi công văn kêu cứu tới Tổng Bí thư Tô Lâm về quy định “hợp quy sản phẩm” cũng như một số vướng mắc khác trong pháp luật hiện hành.

Doanh nghiệp kiến nghị về quy định bất hợp lý đã tồn tại 8 năm

Doanh nghiệp kiến nghị về quy định bất hợp lý đã tồn tại 8 năm

Tiêu điểm -  1 năm

Quy định tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm được doanh nghiệp, nhà khoa học chỉ ra bất cập, được Chính phủ chỉ đạo sửa đổi theo hướng bãi bỏ nhưng Bộ Y tế vẫn có ý định giữ nguyên.

Gặp Thủ tướng, chủ tịch Viettel, PVN, TKV, Becamex kiến nghị gì?

Gặp Thủ tướng, chủ tịch Viettel, PVN, TKV, Becamex kiến nghị gì?

Tiêu điểm -  6 tháng

Đối mặt nhiều thách thức, các doanh nghiệp nhà nước kiến nghị Chính phủ tháo gỡ vướng mắc về thể chế, vốn, hạ tầng và chuyển đổi số.

Việt Nam chuẩn bị gì cho làn sóng FDI thế hệ mới?

Việt Nam chuẩn bị gì cho làn sóng FDI thế hệ mới?

Tiêu điểm -  22 giờ

Mô hình khu công nghiệp chuyên sâu, khu công nghiệp xanh đang là 'vũ khí' giúp Việt Nam thu hút dòng vốn FDI chất lượng, FDI thế hệ mới.

Nâng cấp quan hệ Việt Nam – Anh lên đối tác chiến lược toàn diện

Nâng cấp quan hệ Việt Nam – Anh lên đối tác chiến lược toàn diện

Tiêu điểm -  22 giờ

 Theo Tuyên bố chung về nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện, Việt Nam và Anh sẽ tăng cường hợp tác trên sáu trụ cột chính.

TP.HCM sắp xây đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19, hoàn thành trước Tết 2026

TP.HCM sắp xây đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19, hoàn thành trước Tết 2026

Tiêu điểm -  23 giờ

TP.HCM sẽ bàn giao mặt bằng xây công viên, đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 trước 31/10, để Sun Group hoàn thành công trình, đưa vào sử dụng dịp Tết Nguyên đán 2026.

TP. HCM điều chỉnh điểm đầu metro Cần Giờ về ga Bến Thành

TP. HCM điều chỉnh điểm đầu metro Cần Giờ về ga Bến Thành

Tiêu điểm -  1 ngày

Chủ tịch UBND TP. HCM thống nhất chủ trương điều chỉnh điểm đầu tuyến metro Cần Giờ từ ga Tân Thuận sang ga Bến Thành, theo đề xuất của VinSpeed.

ASEAN và Trung Quốc nâng cấp hiệp định thương mại tự do

ASEAN và Trung Quốc nâng cấp hiệp định thương mại tự do

Tiêu điểm -  2 ngày

Nâng cấp hiệp định thương mại tự do được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam củng cố hợp tác kinh tế hơn nữa với Trung Quốc, tạo thuận lợi cho thương mại, đầu tư giữa hai nước.

Sacombank tăng lãi mạnh, đẩy nhanh xử lý xong tài sản tồn đọng

Sacombank tăng lãi mạnh, đẩy nhanh xử lý xong tài sản tồn đọng

Tài chính -  16 phút

Việc thu hồi và xử lý dứt điểm các khoản tồn đọng không chỉ giúp ngân hàng giải phóng tài sản “đóng băng” nhiều năm, mà còn tăng cường dòng tiền trong năm 2025.

Cách người làm L&D viết lại vai trò trong kỷ nguyên AI

Cách người làm L&D viết lại vai trò trong kỷ nguyên AI

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Đào tạo và phát triển (L&D) đang thoát khỏi vai trò một phòng ban hỗ trợ để trở thành bộ phận chiến lược mang tính tinh gọn, thông minh và gắn liền với hiệu quả kinh doanh.

Vietnam Airlines bứt phá mạnh mẽ trong quý III/2025, khẳng định vị thế tiên phong trên bầu trời quốc tế

Vietnam Airlines bứt phá mạnh mẽ trong quý III/2025, khẳng định vị thế tiên phong trên bầu trời quốc tế

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Các chỉ tiêu sản lượng, doanh thu và lợi nhuận của Vietnam Airlines trong quý III đều đạt và vượt kế hoạch, khẳng định năng lực tài chính vững vàng và tạo nền tảng cho chiến lược phát triển giai đoạn 2026-2030.

Tierra Diamond đưa trang sức kim cương Việt ra thế giới

Tierra Diamond đưa trang sức kim cương Việt ra thế giới

Nhịp cầu kinh doanh -  12 giờ

Sự kiện là một phần trong chuỗi “Made For Trade Live” – diễn đàn toàn cầu do DMCC triển khai thường niên, quy tụ các doanh nghiệp, nhà đầu tư và chuyên gia từ nhiều quốc gia nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư quốc tế.

Vietnam Airlines vận chuyển miễn phí hàng hóa hỗ trợ vùng mưa lũ miền Trung

Vietnam Airlines vận chuyển miễn phí hàng hóa hỗ trợ vùng mưa lũ miền Trung

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Hãng hàng không quốc gia Việt Nam sẵn sàng tiếp nhận và vận chuyển miễn phí hàng hóa hỗ trợ tới các sân bay Huế, Đà Nẵng và Chu Lai.

KSB được vinh danh tại giải thưởng 'Vì tương lai xanh 2025'

KSB được vinh danh tại giải thưởng 'Vì tương lai xanh 2025'

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Giải thưởng “Vì tương lai xanh 2025” được xem là dấu mốc đáng ghi nhận trong định hướng phát triển của KSB, khi từng bước điều chỉnh hướng đi theo tinh thần “bền vững từ gốc”, bước chuyển đổi nhằm đồng hành cùng xu thế phát triển thịnh vượng và bền vững.

Vinamilk lan tỏa giá trị thương hiệu Việt tại Hội chợ mùa thu 2025

Vinamilk lan tỏa giá trị thương hiệu Việt tại Hội chợ mùa thu 2025

Nhịp cầu kinh doanh -  17 giờ

Là thương hiệu sữa hàng đầu Việt Nam, luôn tiên phong trong việc đổi mới, sáng tạo nhằm nâng chuẩn chất lượng, Vinamilk mang đến Hội chợ mùa thu 2025 các sản phẩm mới, lan tỏa giá trị thương hiệu Việt Nam, thu hút đông đảo người tiêu dùng.