Sự bùng phát mạnh mẽ của đại dịch Covid-19 lần thứ tư cùng với các đợt phong tỏa, giãn cách kéo dài liên tiếp đã khiến các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề.
Sau 4 lần dịch bùng phát, nhiều doanh nghiệp đã kiệt quệ, sức chống đỡ giảm dần. Số doanh nghiệp ngừng hoạt động cao hơn số doanh nghiệp thành lập mới trong 9 tháng năm 2021 cho thấy các doanh nghiệp chưa lạc quan trong thời gian ngắn hạn.
Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, trong tháng 9/2021, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới có sự sụt giảm mạnh cả về số lượng doanh nghiệp và số vốn đăng ký. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới chỉ đạt 3.899 doanh nghiệp, giảm 62,2% so với cùng kỳ năm 2020; số vốn đăng ký chỉ đạt 62,4 nghìn tỷ đồng, giảm 69,3%. Đây là tháng 9 có số doanh nghiệp thành lập mới và số vốn đăng ký thấp nhất kể từ năm 2016.
Dưới tác động của dịch bệnh, đã có 90.291 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 9 tháng đầu năm 2021, tăng 15,3% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, có 45.091 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, chiếm 49,9% tổng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 9 tháng đầu năm 2021.
Ngay cả trong thời gian gần đây, khi Chính phủ chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19”, hoạt động của các doanh nghiệp cũng chưa có nhiều khởi sắc. Trong tháng 11/2021, cả nước có 9.421 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 2,6% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó có 3.523 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh, tăng 27,1% so với cùng kỳ năm 2020.
Trước thực trạng khó khăn của doanh nghiệp hiện nay, ông Võ Quốc Thắng, Chủ tịch HĐQT Dongtam Group cho rằng, Chính phủ cần sớm có các giải pháp nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp phục hồi, kéo theo đó là sự phục hồi của cả nền kinh tế.
Bên cạnh các gói hỗ trợ về tiền tệ, tài khóa, theo ông Thắng, các doanh nghiệp đang rất cần sự hỗ trợ về thể chế. "Hỗ trợ về tiền chỉ là một phần nhỏ trong các giải pháp giúp doanh nghiệp phục hồi. Quan trọng hơn cả là sự hỗ trợ về thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp".
Làm kinh doanh nhiều năm, Chủ tịch Dongtam Group chia sẻ rằng, bản thân ông nhiều lần thất nản, muốn đóng cửa doanh nghiệp vì những thủ tục hành chính nặng nề, chính sách chồng chéo, phức tạp.
Những tác động về chính sách hiện đang làm chậm bước tiến của doanh nghiệp, gây thiệt hại rất lớn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp Việt Nam vốn chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, rất yếu về tiềm năng, tiềm lực, lại đang chịu những thiệt hại nặng nề sau đại dịch.
Do đó, sau dịch chính là thời điểm để Chính phủ đẩy mạnh cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn.
Môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí hoạt động, hạ giá thành sản phẩm, rút ngắn thời gian chờ thủ tục, đẩy nhanh hoạt động sản xuất kinh doanh. Đây chính là yếu tố mấu chốt giúp doanh nghiệp phục hồi bền vững.
Hiện nay, ngân sách của nhà nước rất hạn chế, dư địa để dùng tiền để hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp không còn quá nhiều. Bên cạnh các chính sách về tài khóa, tiền tệ, Chính phủ nên nên đẩy mạnh cả về cải cách thể chế nhằm giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ông Thắng nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, TS. Vũ Tiến Lộc, nguyên Chủ tịch Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam, cũng cho rằng, quý III/2021, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đã sụt giảm nặng nề do dịch bệnh. Nền kinh tế gần như đã lỡ nhịp tăng trưởng chung của cả thế giới trong năm 2021 do chậm mở cửa, sống chung với dịch bệnh.
Vừa qua, Chính phủ đã có quyết định sống chung với dịch bệnh, đây là quyết định phù hợp để tiếp tục duy trì hoạt động kinh doanh cho doanh nghiệp và phát triển kinh tế, tránh sự tụt hậu quá sâu so với thế giới.
"Bây giờ là lúc chúng ta đang phải lấy lại những gì đã mất", ông Lộc nhấn mạnh và cho rằng, Chính phủ cần sớm có giải pháp giúp doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi. Vấn đề là hỗ trợ doanh nghiệp bằng cách nào?
Hiện nay Chính phủ đang trình Quốc hội gói giải pháp về tài khoá và tiền tệ để kích thích nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, cách tiếp cận của gói chính sách này rất thận trọng, tuỳ thuộc vào ngân sách nhà nước và giữ vững mục tiêu, ổn định kinh tế vĩ mô. "Trong mọi chính sách kích thích nền kinh tế, Chính phủ luôn coi kinh tế vĩ mô là nền tảng, nếu không giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, sẽ mất tất cả", ông Lộc nhận định.
Chính vì vậy, vị chuyên gia này cho rằng, gói hỗ trợ về tài khoá và tiền tệ được Chính phủ đưa ra sẽ có quy mô phù hợp, không quá lớn làm xáo trộn thị trường, đẩy nhanh áp lực lạm phát, gây bất ổn kinh tế vĩ mô và tăng rủi ro nợ xấu cho ngân hàng.
Trong khi các gói hỗ trợ về tài khóa, tiền tệ hiện đang là hữu hạn so với khả năng hấp thụ của nền kinh tế, các doanh nghiệp và ngân sách nhà nước, thì hỗ trợ quan trọng nhất đối với doanh nghiệp hiện nay là hỗ trợ về thể chế.
Ông Lộc cho rằng, các cải cách mạnh mẽ về thể cắt giảm điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính đang trở nên vô cùng cấp bách ngay lúc này. Thời điểm khó khăn cũng chính là lúc thích hợp nhất để đẩy mạnh cải cách thể chế, hỗ trợ cho doanh nghiệp.
Cắt giảm được các thủ tục hành chính sẽ giúp đẩy nhanh hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, giúp các dự án sớm được đưa vào thực tiễn, doanh nghiệp tiết kiệm được chi phí đầu vào cho sản phẩm và tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
Hiện nay Chính phủ đã trao quyền các địa phương để thực hiện cắt giảm các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp. Điều này cần thực hiện mạnh mẽ hơn trong thời gian tới. Ông Lộc đề nghị Quốc hội sớm ban hành một nghị quyết cho phép Chính phủ có ứng xử linh hoạt với các quy định không có trong hành lang pháp luật, chưa có tiền lệ nhưng là cần thiết đối với hoạt động doanh nghiệp và phục hồi kinh tế.
Có như vậy, các doanh nghiệp mới có thể tự tin vượt qua khó khăn để phát triển trong kế hoạch tái khởi động nền kinh tế, ông Lộc nhấn mạnh.
